‘CHỢT THẤY LÒNG VUI MỘT CHÚT BUỒN’

Đỗ Hồng Ngọc

Thơ Quỳnh

Đó là câu thơ của Hoàng Xuân Sơn (HXS). Tôi đọc được trong thơ Quỳnh. Tập thơ mới mà rất cũ của anh.

“Trong trùng trùng duyên khởi cuộc nhân sinh, những hạt mầm vay mượn có hạt chắc và lép...”. HXS viết. Chắc gì đã chắc. Chắc gì đã lép. Tôi nghĩ. Thơ là tấc lòng. Thốn tâm thiên cổ.

Rồi anh nhắc người bạn Phạm Nhuận Có hề chi vàng một chút rong rêu.

Phải có hề chi. Vàng, tái, hay xanh thì ‘’cũng đã chín tới’’ (HXS).
Bỗng nhớ Trịnh: Nhìn lại mình đời đã xanh rêu...

mày râu nam tử sao bàng nhược?
sậy yếu lau mềm có thế thôi!
già trơ một chỏm đầu mốc thếch
tóc bạc kể hoài mây vẫn trôi

“bạch vân thiên tải không du du” là vậy. Nó cứ trôi và chẳng cần biết đã vẽ nên những gì trên khoảng không mênh mông kia.

có. không. ừ nhỉ hơi đâu luận
phù vân rồi cũng trắng ngang đầu

Có lần tôi gởi một bài thơ Đường luật cho Ni sư Trí Hải với hai câu mở:

“có có không không có có không?/ không không có có có không không?”. Và Ni sư họa ngay tức khắc: “có cũng không mà không cũng không...”

May thay HXS cũng vừa tìm thấy:

một buổi mai tịnh độ
vân yên hà đương say
mộng đời không ai giữ
thức dưới tạng hoa gầy

Phải rồi. thức dưới tạng hoa gầy chính là trở về với Như Lai rồi đó. Như Quách Thoại sụp lạy cúi dầu khi nghe cái bông bụp hiền lành trước cửa hàng ngày bỗng cất lên tiếng hát...

Khi nghe được “cát bụi mệt nhoài’’ cũng là lúc thấy biết ‘’cát bụi tuyệt vời’’ (TCS)  ra sao.

hạt bụi bay qua nóc nhà thờ
núp vào thánh giá nép vào thơ
trời cao xanh quá lòng vô nhiễm
một phút an nhiên thổi tới bờ

thổi tới bờ là ‘’đáo bỉ ngạn’’. Yết đế yết đế... rồi đó vậy.

Trong “Thả lỏng toàn thân thả lỏng chưa?’’ trên dohongngoc.com tôi viết: “(...) hat bụi lang thang/ dính vào hơi thở/ duyên sinh vô ngã/ ngũ uẩn giai không/ từ đó thong dong/ thõng tay vào chợ” (ĐHN). trời cao xanh quá lòng vô nhiễm/ một phút an nhiên thổi tới bờ  thì thõng tay vào chợ được rồi phải không?

Trong bài mười năm, thơ , HXS đề từ ‘’kỷ niệm 10 năm thế vì an sinh’’ khiến tôi ngạc nhiên. Thế vì an sinh ư? Chỉ “thế vì” thôi ư? Có lẽ người thơ đã mỏi mắt đi tìm.

lúc mở lòng ra hứng một mình
bên trời thu tịnh nở huyền kinh
là lúc chín cả mầu oan trái
mười năm. thơ ở lẫn cùng tình

thơ đau nào phải người mông muội
ngôn cú bày ra một cuộc sầu
khí hào dễ có bùng lên. chốc
khuấy bọt bèo tan sóng rượu trào

để rồi thấy ‘thơ ở đâu xa’ kia thôi! Vậy là đã đủ cho thơ Quỳnh. Tôi nghĩ.

Và bỗng muốn nói nhỏ với nhà thơ:

đừng mở miệng. đừng. tơ trời đương xuống
rụng trên đồi và tiếng hát bao la
đừng vội vã hôn sâu vào mật đắng
hồn lưu cư còn thuở trái cây nhà

Nhưng nỗi đau hình như vẫn còn đó. Khôn nguôi.

lũ lượt người về như ong vỡ
một ngày tan biến giữa thinh không
đạp xe trong quãng bình yên ấy
chợt thấy lòng vui một chút buồn

Chợt thấy lòng vui một chút buồn! Phải rồi đó. ‘’một chút buồn’’ để thấy một trời vui. Bởi vui, ấy là nỗi buồn của “yên ba giang thượng sử nhân sầu”!

Cũng làm nhớ Trịnh “Ta mang cho em một chút buồn’’ 

Chỉ để rồi: “Trong vườn trăng/ Vừa khép những đóa mong manh ” (TCS)...

Khép, cũng chính là mở thôi vậy!

ĐỖ HỒNG NGỌC.
(Saigon 6.7.2017)

Italic: thơ Quỳnh, Hoàng Xuân Sơn, 2017