Inrasara
Sách Cửu Long Cạn Dòng…
Giải
thưởng cho Ngô Thế Vinh với tác phẩm Cửu Long cạn dòng Biển Đông dậy song (1),
cơ quan hay tổ chức nào sẽ trao cho nó? – Không đâu cả!
Tôi
đã thử đề nghị với Giải Sách Hay của IRED, tiếc là tác phẩm nằm ngoài quy chế
Giải (phải là tác phẩm in trong nước qua nhà xuất bản của Nhà nước). Vậy là
không đâu vinh danh nó, dù mươi năm qua chắc chắn nó là tác phẩm xứng đáng
nhất. Trong nước: không; hải ngoại: cũng không. Chúng ta ưa nói đến giải thưởng
từ sự đón nhận của độc giả; rồi ngay cả ở đây càng không nốt. Bởi Cửu Long cạn
dòng Biển Đông dậy sóng không in, không bán trong nước, thế nên tuyệt đại đa số
người đọc quốc nội không biết đến nó. Hỏi có tội không?
Trong
khi, Cửu Long cạn dòng Biển Đông dậy sóng là tác phẩm khủng.
Khủng
ở dữ liệu thực tế vô cùng phong phú tiểu thuyết mang chứa, tác phẩm tác giả gọi
là Faction (kết hợp từ chữ fact + fiction: Dữ kiện Tiểu thuyết / Tiểu thuyết tư
liệu). Câu chuyện mang tính sinh tử liên quan trực tiếp đến cả vùng địa lí -
lịch sử - văn hóa rộng lớn được kể bởi người trong cuộc, sống với và qua thực
tế Mekong, nhiều năm đầm mình trong Tinh thần Mekong (The Mekong Spirit).
Cửu
Long cạn dòng Biển Đông dậy sóng khủng ở tính tiên tri của nó.
Trước
khi “xâm ngập mặn lịch sử ở miền Tây” xảy ra vào tháng 4-2016(2), Cửu Long Cạn
Dòng đã dự báo từ non 20 năm trước: “Đã có “những tín hiệu của đại dương” đó là
những con cá lớn nước mặn vào sâu tới Đồng Tháp. Đang từ là một vựa lúa nuôi
sống cả nước, Đồng bằng Sông Cửu Long có nguy cơ trở thành khu rừng ngập mặn
với những cây mắm, đước, sú, vẹt…”(3).
Cạnh
đó, nó tiên báo tương lai không xa Campuchia sẽ sở hữu một Biển Hồ chết.
Rồi
khi Biển Đông dậy sóng lần đầu năm 2007, tiểu thuyết cũng đã tiên liệu từ gần
thập niên trước. Tiếp tới Biển Đông dậy sóng lần hai năm 2011, và sau đó nữa.
Kẻ gây hấn ngày càng hành động bạo liệt hơn, nguy cơ xung đột vũ trang càng lớn
hơn.
Khi
dự báo kia được nói lên qua những con số cụ thể, nó còn hơn là một báo động: Sự
tham lam lam vô độ của các quốc gia thêm tinh thần cục bộ địa phương chẳng
những tàn phá cả khu vực môi sinh rộng lớn, mà còn mang nguy cơ xóa sổ các nền
văn hóa, triệt tiêu các khu dân cư trú ở vùng ảnh hưởng.
4.900km
con sông quốc tế chảy qua 7 nước: Tây Tạng, Trung Quốc, Miến Điện, Thái Lan,
Lào, Campuchia, Việt Nam – “dù mang những tên gọi khác nhau nhưng đó vẫn là
những đất nước không có dân chủ”. Không dân chủ, độc đoán và chuyên quyền, mỗi
nước xài Mekong theo kiểu của mình, bất chấp hậu quả chúng mang lại.
Trung
Quốc cậy thế nước lớn, đã tận dụng mọi ưu thế đầu nguồn, ở đó con đập ở Vân Nam
còn được dùng làm thứ vũ khí chiến lược môi sinh bức hiếp các quốc gia hạ nguồn
ở thì tương lai gần. Cả nước Lào bé con cũng góp phần khiến Mekong nghẽn mạch.
Ở
Việt Nam, mấy ông trời con cũng học đòi cát cứ. Mười Nhe quyết đưa Huyện nhà
tiến nhanh tiến mạnh, đã ra tay hạ sát cả một vùng đầm lầy và tràm chim rộng
lớn, bất kể hậu quả đối với nguồn tài nguyên đất nước, môi trường sống của
nhiều thế hệ tương lai.
Mà
đâu phải mỗi Mười Nhe! Đâu phải mỗi “vùng đầm lầy và tràm chim”!
Nguy
cơ bùn đỏ Bauxite Tây Nguyên đang treo, thì bụi xỉ than Vĩnh Tân – Bình Thuận
đã mồn một(4). Formosa Hà Tĩnh đẩy người dân 4 tỉnh Bắc miền Trung điêu đứng
chưa qua, thì Dự án Nhà máy thép 10 tỉ USD tại Nam miền Trung sắp triển
khai(5).
Và
điều gì nữa sẽ xảy ra, ngày mai?
Cửu
Long cạn dòng Biển Đông dậy sóng gióng tiếng chuông báo động đỏ, buộc chúng ta
hành động. Bởi chỉ có hành động mới mang tới hi vọng cứu vãn. Hành động, không
những người Việt trong nước mà cả người Việt hải ngoại. Không chỉ Việt Nam, mà
cả các nước ở hạ nguồn, và cả “nhân dân tiến bộ” Tàu nữa. Bởi Mekong không là
của riêng ai, mà là của tất cả mọi người. Không chỉ của khu vực, mà của cả trái
đất.
Khi
Cửu Long cạn dòng Biển Đông dậy sóng đang kì cao trào, thì thông điệp của tác
phẩm cần được biết đến hơn bao giờ.
Inrasara
Sài Gòn, 1-9-2016
No comments:
Post a Comment