LẠC TRÔI

Huyền Chiêu

Lạc trôi. Sơn Tùng

Đầu năm  2017, ca sĩ  trẻ Sơn Tùng ra mắt trên  kênh  youtube  MV Lạc Trôi. Và chỉ  một ngày sau đã có 4 triệu lượt vào xem.  MV cũng  được xếp vào  hạng nhất châu Á khi có được 100 triệu lượt vào sau 61 ngày.

Quá lâu không nghe  giới trẻ bây giờ hát gì nhưng lần này tôi vào Net xem  MV Lạc Trôi .

Sơn Tùng mặc y phục cổ trang nhưng mang giày sneaker của hãng Bitti’s (hãng giày của Đài Loan sản xuất tại Việt Nam) kèm áo len cổ lọ. Hình ảnh, cảnh quan đẹp. Sơn Tùng đóng vai một ông vua Trung Quốc  đang cô đơn, lạc lõng, tìm kiếm một tình yêu đích thực dù chung quanh có nhiều mỹ nữ ..

Thật  ngạc nhiên và buồn cười  khi thấy một ca sĩ  đã  24 tuổi,  được giáo dục  trong  nhà trường Xã Hội Chủ NGhĩa,  lại viết ra  những câu ca   đầy sáo ngữ và  ngô nghê đến vậy.

Chúng ta hãy xem một trích đoạn  của “ Lạc Trôi” nhé :

“Đường xưa nơi cố nhân giã từ biệt ly (giã từ biệt ly là sao?)

Phận duyên mong manh rẽ lối trong mơ ngày tương phùng

Ohhhh

Tiếng khóc cuốn theo làn gió bay

Thuyền ai qua sông quên vớt ánh trăng vàng nơi này

Trống vắng bóng ai dần hao gầy

Ehhhh

Lòng ta xin nguyện khắc ghi

Trong tim tình nồng mê say

Mặc cho tóc mây  vương lên đường môi cay.

Bâng khuâng mình ta lạc trôi giữa  đời

Ta lạc trôi giữa trời

Đôi chân lang thang về nơi đâu

………………………………..

Ngày chia lìa hoa rơi buồn hiu hắt

Tiếng đàn ai thêm sầu tương tư

Lặng mình trong chiều hoàng hôn

…………………………………..

Những câu chữ như “giã từ biệt ly” , “phận duyên  mong manh”, “ngày tương phùng”, “nguyện khắc ghi”, “lang thang về đâu”, “buồn hiu hắt”, “sầu tương tư”…..hình như người Việt đã nghe đâu đó trong văn thơ cũ kỹ của nước ta  thời ông Nguyễn Văn Vĩnh chưa dịch bài thơ “Con Ve và Con Kiến” của La fontaine:

Chiến tranh kết thúc đã  hơn 40 năm, người dân tạm có gạo  ăn,, giới trẻ được quyền sáng tác,  ca hát theo ý mình.

Nhưng  hãy nhìn chàng ca sĩ tiêu biểu nhất cho giới trẻ Việt.  Em đang tâm tình điều gì vậy, em muốn cổ xúy thứ gì thông qua mớ quần áo giày dép nửa ta nửa Tàu, nửa tân, nửa cổ ? Với hàng triệu fan trên toàn quốc, với thừa mứa áo quần, tiền bạc, em có thực sự cô đơn  khi “ngoài hiên giọt mưa thu thánh thót rơi, lòng vắng tư bề không liếp che gió về…” như nhạc sĩ Đặng  Thế Phong khi viết “Giọt Mưa Thu” cũng vào năm 24 tuổi?

Thực ra con người ở  thời đại nào, hoàn cảnh nào cũng có nổi cô đơn riêng.

Tôi không thể ép thế hệ trẻ mang nổi buồn cổ lổ kiểu Đặng Thế Phong,  nhưng tôi sợ niềm vui hời hợt, nỗi thất vọng không tên, niềm cô đơn không lối thoát trong những con người dành hết thời gian đi tìm ảo vọng trên ô vuông của một con robot mang tên điện thoại thông minh.

Tôi sợ rằng hàng triệu bạn trẻ không vào MV Lạc Trôi để thưởng thức âm nhạc hay chia xẻ nỗi buồn của ông vua trẻ Sơn Tùng. Dường như họ chỉ muốn xem ca sĩ thần tượng của họ mặc y  phục gì, mang giày hiệu gì, để tóc kiểu gì  và có lẽ họ cũng không quan tâm đến lời lẽ  của ca khúc được hát theo giai điệu cố cho giống như trong những phim cổ trang Trung Quốc.

Chẳng lẽ đã đến thời xóa sổ một nền tân nhạc huy hoàng  kể từ ngày ông Lê Thương viết Hòn Vọng Phu?

Thời đó, học trò ít người có tiền mua  sách báo đọc, trường thì không có thư viện nhưng họ có thể  học cách diễn đạt tình cảm qua cách thuộc lời… những bài hát .

Những ca khúc của Lê Thương, Đặng Thế Phong,  Hoàng Giác, Tô Vũ,  Đoàn Chuẩn…. đều là những áng văn hay .

Hơn 70 năm qua , tiếng trống  tiễn biệt trong Hòn Vọng Phu vẫn hào hùng, bi tráng:

“Qua thiên San kìa ai tiễn  rượu vừa tàn

Vui ca xang rồi đi chiến chinh  ngoài ngàn”

Bây giờ chỉ cần một click là có một tin nhắn, một tấm ảnh, không hiểu hai người đang yêu  có còn bồi hồi như thuở chưa có email:

“Nhớ tới mùa thu năm xưa gửi nhau phong thư ngào ngạt hương

Nét bút đa tình lả lơi

Nhớ phút ngập ngừng lòng giấy viết rằng

Chờ đến kiếp nào

Tình đầu trong gió mùa, người yêu ơi.

Em nay về đâu

phong thư còn đây

Nhớ nhau tìm trong ánh sao.(1)

Những lời yêu thắm thiết  như trong “Lá Thư” của Đoàn Chuẩn  chắc chắn không có trong tin nhắn smart phone..

Và với tôi, nhạc sĩ Phạm Duy là một nhà văn có công nhiều nhất trong việc làm cho  những lá thư tình trở nên đằm thắm, những bài luận văn của học trò trở nên  vô cùng giản dị, đầy xúc cảm.

Hãy đọc một  đoạn  văn  của Phạm Duy :

Làng tôi không xa kinh kỳ sáng chói, có những cánh đồng cát dài, có lũy tre còn tả tơi. Ruộng khô có những ông già rách vai, cuốc đất bên đàn trẻ gầy. Có người bừa thay trâu cày.

Bình minh khi sương rơi mờ trên rẫy, thấp thoáng bóng người bên ngòi, tát nước với giọt mồ hôi.

Chiều rơi, thoi thóp trên vài luống khoai , hiu hắt tiếng bà mẹ cười, vui vì nồi cơm ngô đầy. (2)

Hát “đoạn văn” này cứ muốn khóc.

Phạm Duy cũng là nhà sáng tạo ngôn ngữ  mà không ai dám bắt lỗi.

“Vạt Tóc nâu khô, còn chút thơm tho, thả gió bay trong mịt mùng” (5)

Vạt áo thì thường nhưng “ vạt tóc” thì chỉ có Phạm Duy.

Trong lời dịch “Come Bach To Sorriento”

Phạm Duy Viết “Người xa vắng biết đâu nấm nhà buồn”

Sao không là mái nhà mà lại là “nấm nhà”?

Màu xám buồn như màu  tàn thuốc lá của một búp nấm rơm nho nhỏ  gợi nhớ vô cùng hình ảnh của  ngôi nhà  mái rơm mục nát có bóng bà mẹ lưng còng , ngóng chờ đứa con lữ thứ.

Ngoài cái công đưa tiếng Việt gần hơn với dòng văn chương lãng mạn châu Âu qua bản dịch những tình khúc bất hủ của Chopin, Schubert, Toselli, Strauss….Phạm Duy không  quên đưa chúng ta về với dân ca .

Ông đã làm cho làn điệu dân ca  có khi  lẳng lơ, say đắm:

“Đố ai biết gió ở đâu

Gió hay đi vắng, lúc nao có nhà” (3)

Có khi mênh mông dào dạt:

“Sao tua chín cái nằm kề

Thương em từ thuở mẹ về với cha”.(4)

Miền Nam thuở ấy càng may mắn hơn khi  ngoài “nhà văn” Phạm Duy còn có “Nhà Thơ” Trịnh Công Sơn chuyên phổ nhạc thơ của chính mình và biến nó thành  lung linh bất tử.

Nếu Trịnh Công Sơn làm thơ rồi in ra mang tặng cho bạn bè thì chắc chắn “Thơ” của ông không được ngưỡng mộ  như “nhạc Trịnh Công Sơn”

Ông bắt đầu được biết đến nhiều qua bài thơ tám chữ “Diễm Xưa”

“Mưa vẫn mưa bay trên hàng lá nhỏ

Buổi chiều ngồi ngóng những chuyến mưa qua

Trên bước chân  em âm thầm lá đổ

Chợt hồn xanh buốt cho mình xót xa.

Rồi “ Nắng Thủy Tinh” bảy chữ:

“chiều đã đi vào vườn mắt em

Mùa thu qua tay đã bao lần

Ngàn cây thắp nến lên hai hàng

Để nắng đi vào trong mắt em”

Chúng ta đã vẫn thường hát bài thơ năm chữ “Ru Ta Ngậm Ngùi “

“Em về hãy về đi

Ta phiêu du một đời

Hương trầm có còn đây

Ta thấp nốt chiều nay

Ta ru ta ngậm ngùi

Xin ngủ dưới vòm cây”

Nhưng dù là thơ có vần , thơ tự do, cách dùng chữ của Trịnh Công Sơn mới là điều làm cho mọi người  kinh ngạc.

Những “Rồi một ngày tóc trắng như vôi”, “Từng người tình bỏ ta đi như những dòng sông nhỏ”, “chập chờn lau trắng trong tay” “cho trăm năm về chết một ngày” “Có người lòng như khăn mới thêu”…là những câu thơ mà người ta không quên được vì đã hát nó nhiều lần.

Ngoài Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, nhiều nhạc sĩ  của một thời  đã góp công làm giàu cho tiếng Việt,  nuôi dưỡng cảm xúc cho người nghe.

Thật buồn khi thế hệ trẻ của đất nước đang “Lạc Trôi” đến một nơi vô định.

Một nơi lạ lẫm không còn ai nhớ câu hát:

Việt Nam Việt Nam nghe từ vào đời
Việt Nam hai câu nói trên vành môi
Việt Nam nước tôi.
Việt Nam Việt Nam tên gọi là người
Việt Nam hai câu nói sau cùng khi lìa đời (6)

HUYỀN CHIÊU,
Tháng ba 2017

(1) Lá Thư –Đoàn Chuẩn

(2) Quê Nghèo –Phạm Duy

(3) Đố Ai – Phạm Duy

(4) Bài Ca Sao- Phạm Duy

(5) Nghìn Trùng Xa Cách- Phạm Duy

(6) Việt Nam Việt Nam- Phạm Duy