THƠ VU LAN

nguyễn thị khánh minh

Trong Cảm Xúc Vu Lan, tôi muốn đọc, thêm một lần, những bài thơ này, cho Mẹ, cho con, cho ai, như một đóa hoa hồng đỏ cài lên áo, mừng còn Mẹ, đang với ta mỗi ngày…

NHỮNG BÀI THƠ CON VIẾT CHO MẸ

MẸ

Đầy tay mẹ dậy thơ thơm ngát

Đời hồng trong những áng văn chương

Mẹ cười nhân ái bừng xuân sắc

Bao nỗi đau kia cũng nhẹ thường

1986

MẸ PHƠI ÁO

Chiếc áo dài ngày con gái

Đã ẩm mốc hương thời gian

Sáng nay đem phơi ngoài nắng

Gió đã thơm mùa mới sang

Bâng khuâng hỏi nhau thời gian

Hỏi nhau ai người trẻ nhất

Áo cười, con gió thanh tân

Ta cười, chiếc áo thanh xuân

Gió bay nghìn năm trời đất

Gió cho ta trẻ vô ngần

1994

(Cảm xúc khi thấy mẹ đem phơi chiếc áo dài cũ và hỏi, giữa mình ai còn trẻ?)

ĐÔI MẮT MẸ

Sóng xanh chan chan nguyệt
Xao tình tự ngàn năm
Biển trời lung liêng biếc
Ơi Tây Hồ xa xăm

Long lanh vần tứ tuyệt
Soi đôi mắt mẹ rằm
1998

VỀ NHÀ

Về nhà cha mẹ
Ăn bát canh tần
Chiều se lá hẹ
Trời mưa lâm râm
Lời cha, chữ tâm
Ngày con nắng hé
Thơm con ngày bé
Lòng mẹ hương trầm
Về nhà cha mẹ
Nghe mùa trâm trâm…

1998

NHỮNG BÀI THƠ MẸ VIẾT CHO CON

MÁI ẤM

Có là duyên nợ oan gia

Thì ta mới được chung nhà sớm hôm

Sáng reo lời hát, nắng lên

Chiều rơi thơ, ấm một miền sương tan

Canh khuya đèn thắp mơ màng

Soi cơn hạnh phúc, chứa chan cuộc đời

Nợ Yêu, nợ Dấu bồi hồi

Ôi da thịt ấy sáng ngời trang thơ*

1982

*Có câu “con là nợ vợ là oan gia.” Với tôi, hai con trai là nợ Yêu nợ Dấu của đời tôi, da thịt thơm sữa bé thơ ấy, cùng Mái Ấm, là chất liệu nuôi cảm xúc thơ tôi sống.

CHỈ LÀ CHUYỆN NHỎ 

Nếu xóa được quá khứ

Nếu tạo được tương lai
Mọi điều sẽ tốt hơn. Hay tệ hơn

Riêng tôi
Chắc một điều
Tôi không thể
Khác hơn
Đẹp hơn
Tốt hơn
Hai đứa con trai tôi có

Cùng phút giây này tôi đang thở

Vậy thì
Quá khứ hay tương lai
Đổi thay hay bắt đầu
Chỉ là chuyện nhỏ *
(*Lời trong một vở kịch, quên tên)

NHỮNG ĐIỂM

Một điểm
Nơi tôi đến. Các con tôi đến
Điểm trao cho từ hạt sữa mẹ đến vòng tay tôi
Một điểm

Chấm bé xíu trên cát, chân tôi in vào dấu chân cha
Nơi khởi đầu tôi đi
Những điểm như những vì sao trên trời
Tôi đắm say. Và trên đôi cánh ấy
Tôi nghĩ mình mang một đặc ân nói về hạnh phúc

Tôi đánh mốc đường đi
Bằng những nụ cười tôi có được 

Những chấm nhỏ. Nhiều mãi. Thành một con đường dài
Bạn ơi, con đường đẹp như giấc mơ

Đẹp đến nỗi đâm ngờ
Vì ở nơi đầy bất an này
Làm sao người ta lại có thể sở hữu được một giấc mơ đẹp đến thế…

BẢO NHAU NGÀY ẤY VU LAN

M is for the million things she gave me

O means only that she’s growing old

T is for the tears she shed to save me

H is for her heart of purest gold

E is for her eyes, with love-light shinning,

R mean right, and right she’ll always be,

Put them all together, they spell “Mother” 

a word that means the world to me.

(Howard Johnson)

Vào ngày Mẹ, cách đây mấy năm, cậu con út 17 tuổi đã mua về cho tôi một tấm gốm trang trí, có hàng chữ “God could not be everywhere and therefore He made Mothers.” Thằng bé ít biểu lộ cử chỉ trìu mến với mẹ, cũng có cách để lấy trái tim, nước mắt mẹ ra đến thế, làm tôi nhớ mẹ tôi ở quê nhà, nhớ con trai lớn đang xa bên trời Tây. Cảm ơn con trai nhỏ, cho mẹ những hạt  nước mắt ấm vui trong Ngày Của Mẹ. 

Trong hoan hỷ địa mẫu tử, tôi đọc thầm cho riêng mình, 

tận cùng hạt lệ mẹ

là nước mắt con rơi

tận cùng tiếng cười mẹ

là nụ cười con vừa mở

và con ơi

tận cùng hư vô mẹ

sẽ một ánh nhìn theo con. trở lại 

... Vào năm 1858, tại West Virginia, Anna Reeves là người phụ nữ đầu tiên  tổ chức một buổi lễ Mother’s Work Day (kiểu như là Ngày Nhớ Công của Mẹ), mục đích là để nhắc nhở mọi người về vấn đề an toàn vệ sinh... 

Năm 1905, Anna Reeves qua đời và con gái của bà, Anna Jarvis, đã thề trước mộ mẹ rằng cô sẽ tiếp tục để hoàn thành ước mơ của mẹ, là tạo ra một ngày quốc lễ để vinh danh Người Mẹ. Năm 1907, Anna đã tổ chức một chiến dịch gửi tặng hoa cẩm chướng trắng cho những người tham gia hội họp ở Nhà thờ ở West Virginia. Năm 1908, nhà thờ đã đồng ý yêu cầu của Anna về việc tổ chức một ngày chủ nhật đặc biệt để vinh danh Người Mẹ. Truyền thống này đã được lan rộng ra nhiều nhà thờ của cả 46 bang... 

Năm 1914, Quốc hội Mỹ đã thông qua một Nghị quyết, được ký bởi Tổng Thống Wilson, dành một ngày Quốc lễ cho Mẹ. Từ đó trở đi, ngày lễ Mẹ được nước Mỹ tổ chức hàng năm vào ngày chủ nhật thứ hai của tháng 5. 

(hoasaigon.com.vn)

... mỗi ngày đi qua đang cài cho con một bông hồng...

(Ðỗ Trung Quân)

Việt Nam mình không có một ngày riêng cho Mẹ. Nhưng có một mùa, gọi là Vu Lan, rằm tháng 7, còn gọi là Mùa Báo Hiếu, vào dịp này, mọi người đến chùa, gắn một bông hồng đỏ cho những ai còn mẹ, và bông hồng trắng để tưởng nhớ mẹ đã khuất. 

Tôi nhớ, ở tiền đình chùa An Lạc năm ấy, mẹ mặc áo dài lam, đứng gắn cho tôi một bông hồng đỏ, tôi cười rạng vui. Tôi gắn lên áo mẹ một đóa hồng trắng, mắt mẹ rớm lệ. Tôi cài lên ve áo Khánh Chương một đóa hồng đỏ, bé nói, con trai mà cài hoa hồng hả mẹ… 

Và lúc này, đang mùa hiếu hạnh, tôi nhớ một bài viết của tôi ngày trước, dùng làm lời dẫn trong một CD thơ về Mẹ của nhà thơ Trụ Vũ, tựa Bảo Nhau Ngày Ấy, Vu Lan... 

Giờ xin ghi lại để tặng mẹ, để được thấy hạt lệ hay khóc của mẹ, mẹ với nước mắt không biết ai rủ ai khóc trước? Con mong con làm được một điều vui trong triệu điều nhọc nhằn mẹ đã làm, một hạt lệ hạnh phúc trong tỷ giọt nước mắt lo lắng Mẹ đã rơi. Giờ con đã là người mẹ, con càng thấu được cái ấp ưu của tấm lòng bồ nông, con lại giống như mẹ, như muôn bà mẹ thế gian, con chim bồ nông luôn để dành một bầu cá đem về mớm lại cho con... 

* 

Từ thuở mà hiếu tâm Mục Kiền Liên nhấn lên dây thời gian một nốt nhạc rúng động, có một ngày tên gọi Vu Lan. Ngày rằm tháng bảy, kỷ niệm Người xuống ngục A Tỳ cứu mẹ, từ ấy người con Phật lấy ngày này làm cái mốc nhắc nhở hiếu tâm, một ngày có sắc có hương, hương của tấm lòng báo hiếu, sắc xanh ấm của ánh nhìn xuống yêu thương. Âm thanh của muôn triệu trái tim người con mở ra rộn rã để bày tỏ cũng như đón nhận món quà thiêng liêng: Tình Mẹ. 

Thử trông lên mầu xanh của bầu trời, ta thấy có đâu là biên giới? Tình Mẹ đấy. 

Thử nhìn ra biển khơi, ta có biết bao giờ vơi? Lòng Mẹ đấy. Ai đã một lần nghe, Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình...(Y Vân) để thấy lòng đầy theo tiếng dạt dào vô lượng ấy?

Xin lắng lòng lại mà nghe muôn ngày trong chuỗi thời gian là muôn Vu Lan. Để tâm niệm,

Trong mỗi trái tim

Của mỗi con người

Có mẹ trong đó

Hóa sinh đất trời  

(Trụ Vũ)

Một tấm tình thương không tính được bằng tháng bằng năm, một tấm tình thương bao la rộng khắp, mỗi mỗi bước ta đi đều chắp lên từ chắt chiu tình mẹ, mỗi bệ phóng cho tầm cao của ta đều bật lên từ đôi cánh của lòng mẹ, cái hạnh phúc ấy được thể hiện từng giây từng phút sống động và do đó mà mọi vật hiện hữu, thì làm sao có thể nói rằng vũ trụ là hư vô, mọi sự gặp gỡ, chia xa chỉ là tình cờ? Và thời gian vĩnh viễn, Ngày Của Mẹ,

ta mê mải trên bàn chân rong ruổi

mắt mẹ già thầm lặng dõi sau lưng 

(Ðỗ Trung Quân)

Mẹ ơi. Chỉ một lời gọi mà trùng trùng giây tơ cảm xúc bật reo trong ta, như trên đường dài nắng bỏng ta được cho một ngụm nước mát, như trong cô quạnh bóng đêm có một giấc mơ đẹp cầm tay dắt ta đi, như vòng tay mở rộng đỡ ta khi hụt hẫng khổ đau, như trong bung nở niềm vui có nụ cười dõi theo âu yếm, và bao người trong phút giây ngã xuống đã bật lên tiếng gọi “mẹ ơi” như một linh ngữ để nương tựa. Mẹ ơi, sao hai tiếng toàn năng đến thế, phổ độ đến thế!

Vũ trụ tàn hơi

Trong nỗi đau đời

Mỗi một tiếng lời

Con gọi: Mẹ ơi!  

(Trụ Vũ)

Cung bậc rưng rưng mở tới được vô cùng nơi tiếng gọi ấy là âm thanh đập theo từng nhịp tim hiếu tử. Nó bỗng thành nhạc, thành thơ, chỉ cần nhịp tim ấy reo lên thì trời đất hòa âm, chỉ một hạt lệ trong trẻo ấy nhỏ xuống thì nghìn xanh của đại dương rung động.

Con nhìn mãi giọt lệ khô chan chứa

Biển rền vang, núi đồng vọng mênh mang

Ôi thời gian ôi thời gian

Con ôm mẹ giữa chiều ngân giọng sáo 

(Nguyễn Lương Vỵ)

Nói về mẹ là nói đến cái vô cùng, ai có thể tả cái vô cùng? Ai có thể vẽ cái vô cùng? Mọi lời nói về mẹ như thể một tôi bé nhỏ rụt rè đang đối diện với bao la, mỗi giây phút thể hiện tình mẫu tử làm cho vạn vật thấy bình an kỳ diệu, hương cau sau hè quấn quýt bên lời ru ạ ời của mẹ, có trú ẩn nào hơn cõi lòng ấp ưu của mẹ, có từ bi nào đẫm lệ yêu thương và hạnh phúc hơn từ bi tim mẹ, để bước chân con sau bao sóng gió tìm về nương náu?

Mẹ là ngôi chùa nhỏ

Đón con về nương thân

Mẹ là đôi mắt tỏ

Tha cho con lỗi lầm

(Nguyễn Ðức Cường)

Cái hiện thực ta đang sống cùng, tận chia sẻ, tận thọ hưởng là chính sinh mệnh ta đây, mà cha mẹ, người tạo tác ra, chăm chút cho, rồi trao lại cho nó sinh mệnh của mình, thì thử hỏi không đâu trên cõi ta đang hít thở này lại không có lòng chở che cũng như phó thác của mẹ? Và có phải vì thế đã đánh thức được ở mỗi người sự trân trọng sinh mệnh mình, sinh mệnh người, cùng thấy được sinh mệnh muôn loài lấp lánh...?

Sinh mệnh mẹ đâu còn

Chỉ còn sinh mệnh con

Mẹ chuyển giao sinh mệnh

Từ bi hỷ xả tròn

(Trụ Vũ)

Từ nơi không bắt đầu không chấm dứt này, miên man nụ cười nước mắt mẹ, từ bóng cò cô đơn ngoài ruộng đồng, từ ánh sao trên trời đêm, từ bóng tỳ khưu trên đường dài, từ giấc mơ trên cánh biếc ca dao, từ những nỗi oan khiên nơi cõi trầm luân này, đều thấp thoáng bước về của mẹ. Cõi mênh mông của không gian đâu ngoài ánh nhìn của mẹ, chốn vô cùng của thời gian cũng chỉ vừa một nhịp đong đưa dưới bàn tay ru nôi của mẹ.

Con nhìn mãi chiều thu xanh xanh lắm

Tiếng khóc xanh, xanh đất ấm trời êm

Như lá nõn như cành non mướt đêm

Mẹ ấp ngực ru con theo dòng sữa

(Nguyễn Lương Vỵ)

Và Mẹ ơi bao nhiêu trời đất Mẹ, thì bấy nhiêu đất trời ấy tâm con hướng về. Và vì Mẹ đã Quán Thế Âm, cho nên Mẹ, đã là một biểu tượng đầy thuyết phục cho một niềm tin mãnh liệt để con yêu thương, kiêu hãnh, nương tựa, sống còn. 

Muôn đêm rằm Mẹ để muôn lời thơ trên thế gian này theo đó, sáng trăng.

Mùa Vu Lan, 8.2012

Ntkm

*cùng các con chương chương hạnh kimmy, nơi, trái tim mẹ biết được nhịp ấm áp của tình mẫu tử...