Hải
Phương
ờ Cali
2014
Tranh Trương Thị Thịnh
Em về mấy thế kỷ sau
Nhìn trăng có thấy nguyên màu ấy không
Bùi
Trung Niên Thi Sĩ
Bây
giờ
tháng
chạp
rồi
tháng giêng của mấy chục năm
thế
kỷ trước
gió
biển mùa đông và những ngày giáp tết rất lạnh
gió
thổi thốc tháo
hàng
cây bàng lá vàng trên đường Hàn Thuyên xôn xao rụng
đám
học trò nhỏ ríu ra ríu rít như chim sớm hôm chiều tối chạy ngang nhà chị đến
trường tiểu học
từ
nhà chị bước ra trăm bước tới biển
biển
Nha Trang .
Dù
trời nắng hay mưa
sáng
nào cũng vậy
người
đàn bà Huế trung niên gương mặt khắc khổ chịu đựng nhưng không lam lũ luôn luôn
măc áo dài / có khị áo trắng có khi áo đen / mang guốc
/ hút thuốc Cẩm Lệ / gánh gánh
bánh bèo bán dạo
loại
bánh bèo nhỏ rí bằng nắp chai bia / dẽo mà rền
mà
khi sắp vòng tròn ra đĩa lớn 20 cái đĩa nhỏ 10 cái rồi rắc chà bông tôm lên
trên rồi chan rưới nước mắm chung quanh / thứ nước mắm làm bằng cá mòi và cá
cơm của nhà thùng Cửa Bé (phía nam phi trường Nha Trang )
ai
ăn một lần rồi cũng nhớ mãi mùi vị quê nhà: nước mắm
nhiều
hôm gánh bánh bèo đi ngang nhà chị nhưng hàng đã hết .
Bây
giờ
và
ở đây
tại
hội trường này
ngày
mùng bảy Tết Đinh Dậu 2017
người
nghệ sĩ tạo hình đồ sộ bảy mươi năm cầm cọ trong cơn đồng thiếp sắc màu dấu yêu
rưc rã
đã
đến đây
đã
ngồi lại đây
chị
Trương Thị Thịnh
chuyện
trò nói cười vui vẻ .
Đám
nhỏ tụi tôi thường gọi bằng chị
thân
mật hơn gọi là chị thịnh
mới
mấy năm trước Đinh Cường còn sinh thời
thường
viết và nói với anh em chúng tôi chị Thịnh là môt họa sĩ đồ sộ ( chữ này của Đinh Cường dùng rất
nhiều nghĩa cho chị Thịnh ) thì nên có một ngày / một buổi vinh danh
chị
Thịnh nghe nhưng không nói năng gì
thì
tôi hiểu rằng chị không thích danh từ vinh danh càng không thích một ngày / một
buổi được vinh danh
thì
tôi cũng hiểu thêm rằng vinh danh thường dành cho những người chưa có danh /
hám danh /
hay
tự phong tự chế
còn
chị
chị
đã có một cõi đời riêng nguy nga không lẫn lộn vào đâu được
mấy
tháng trước gia đình chị và bạn bè chuẩn bị cho buổi gặp gỡ hôm nay thì chị dặn
đi dặn tới đừng làm gì rườm rà chỉ bạn bè trò chuyện vui vẻ là đủ
thì
tôi hiểu rằng chị khiêm tốn nhưng rất tự tin
đó
là đức tính lớn của môt tài năng đồ sộ
thì
tôi cũng hiểu thêm rằng trước khi bước vào ngã rẻ thánh địa cõi tạo hình như là định mệnh long lanh mời gọi
chị còn là kẻ rong chơi tài hoa nhiều mặt .
Thời
giặc giã
chị
Thịnh tản cư
sống
lưu động bằng thuyền nay đây mai đó trên sông nước Hậu giang / Tiền giang / Đồng
Tháp Mười / Hồng Ngự …
biết
bao nhiêu hình ảnh cuộc sống thực tạo nên / kết thành hồn tính đặc biệt / căn cứ nội tàng / luôn luôn được vũ trụ ngoai giới chiếu rọi
đó
là kinh nghiệm sống cơ cực đa đoan trải qua của một đoạn đời như là thứ của cải
riêng dành lại cho tài năng phát tiết .
Thời
kỳ trở lại Nha Trang
ít
người biết chị ở trong ban nhạc của nhạc sĩ Minh Kỳ (thầy dạy nhạc tôi )
chị
chơi mandoline
và
còn là giọng ca nữ của ban
thầy
Nguyễn Hữu Dưỡng (dạy tôi toán) chơi
violon
còn
thầy Khương ( con rế giáo sư Cung Giũ Nguyên ) …
cũng
trong thời gian này nhac sĩ Minh Kỳ cho xuất bản một trong số những bản nhạc đầu
tay :Chị Hằng .
Chị
Thịnh chơi nhạc
chị
Thịnh hoc nhạc
chị
có hoc tây ban cầm với nhạc sĩ Tiếng Thời Gian
/ Lâm Tuyền
chị
Thịnh Có Nhạc
không
phải chỉ vì Họa Trung Hữu Nhac mà bởi vì không có nhạc làm sao Lên
Cơn Luân Vũ Sắc Màu Trên Bố
chị
Thịnh nói ( nói nhiều lần ) ; Vẽ Phải Có Cơn
Không
Có Cơn làm sao , mới đây , năm Tết Con
Mèo , chị vẽ 8 hay 9 con mèo trên khung bố lớn suốt 2 ngày liền không ngủ không
ăn không nghe điện thoại… không không …chỉ để vẽ Trong Cơn Tuyệt Đỉnh Sắc Màu
Tươi Rói .
Chị
Thịnh
Chị
đã trang bị đầy đủ như người chiến sĩ xông vào chiến trường mới : Trường Quốc
Gia Cao Đẳng Mỹ Thuật Sài Gòn ( Thời
không còn trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Đông Dương )
và
cũng vì tinh hoa phát tiết mà năm chị chưa tốt nghiệp chị đã vẽ chân dung cố tổng
thống Ngô Đình Diệm
cái
khó cho chị là làm sao được vẽ chân dung cho đương kim tổng thống đệ nhất Viêt
Nam Cộng Hòa, người dã hai lần là Thủ Tướng
cái
khó khác nữa là làm sao chân dung tổng
thống Ngô Đình Diệm được treo trước tòa đô chánh
và
trong bưu điện Sài Gòn
không
biết bức chân dung có được treo trong
văn phòng của tổng thống hay không và bức
chân dung lịch sử này nay ở đâu ?
hỏi
chị Thịnh được không ,chị đang ngồi dưới kia
cái
vinh dự lớn khác nữa cho chị và cho trường là , cũng bức chân dung này chị được
giải cuộc thi Hội Họa Quốc Tế tổ chức ở xứ Chùa Tháp
được
bắt tay vua xứ Chùa Tháp
còn
chị được giải nhất hay ngoại hạng và bức chân dung đó bây giờ ở đâu
thì
xin hỏi chị Thinh , chị đang ngồi dưới kia
chị
còn vẽ chân dung cho các nhân vật trong và ngoài chánh quyền lúc bấy giờ như chủ
tịch Hạ Nghị Viện đệ nhất VNCH Trương Vĩnh Lễ
, Trần Văn Lắm ( ? ) ….
Phải
công bằng mà nói những năm cuối thâp
niên 50 , thập niên 60 , 70 , 80 của thế kỷ trước chị Thịnh là người đàn bà có
nhiều quyền lực nhất trong giới họa sĩ tạo hình không chỉ bởi tinh hoa đã phát
tiết đến hạng giới điểm cao mà còn phong thái , hồn tính của người nghệ sĩ đa
tài mà điềm đạm khiêm tốn nhưng rất tự hào vì đã sống đời sống đầy sự nghiệp
nói
theo kiểu nền văn minh văn chương phim bộ Hàn Quốc thì chị là người vua biết
măt chúa biết tên
còn
nói theo kiểu nền văn chương và văn minh lục tỉnh & nền văn minh miệt vườn
Nha Mân Sa Déc thì chị là người hào hoa phong nhã, cốt cách bậc thầy mà trưc tính thương ai thì nói thương
ghét
ai thì nói ghét …không ưa xả giao nước bọt
môn
tâm lý khoa tính khí học thì trưc tính là tính khí của người nghệ sĩ thứ thiệt
.
Cũng
mới gần đây thôi
mùa
thu lá vàng ở Hoa Thịnh Đốn / 2007
tường
nhà Trương Vũ Treo nhiều tranh Trương Thị Thịnh & Nguyễn Trí Minh
buổi
chiều ấm
khách
mời chừng gần 100
có
tí rượu đỏ và nhạc nền rất nhẹ nghe như trong xa vắng
có
nói qua nói lại ( như thuộc lòng ) về hội thế giới qua các thời kỳ Cổ Điển ,Phục
Hưng , Đương Đại …
Hậu
Hiện Đai ( không thấy có khách quan nào
nói đến thời kỳ Hội Họa Hậu Tận Thế ! )
cũng
có nói đại khái về các trường phái Siêu
Thực , Da Da , Ấn Tượng
cũng
có điểm danh thời kỳ một thế kỷ của trường phái Ấn Tựơng The Century Of The
Impressionists đại diện :Renoir ,
Monet …
nói
qua nói lại cho đã đời có khách quan hỏi chị Thịnh chị thích ai ?
chị
bước ra / rất diện /đẹp / tiến tới chỗ có micro , không ngồi , chỉ cười cười
mọi
người như trông chờ chị trả lời là thích Munch , hay Van Gogh , hay…
thì
chị chậm rãi trả lời Tôi Thích Tôi
cả
phòng im lặng vài giây rồi vỗ tay
(
vỗ tay tán thưởng
/ thước phim này tôi còn giữ . )
Tôi
thích Tôi là thái độ chọn lựa dứt khoát nơi chốn và thời đại sống
Thời
Đương Đại và Nghệ Thuật Đương Đại là của tôi là đời sống tôi
Tôi
không thể ra khỏi thời đại tôi mà có nghệ thuât tôi
Tôi
phải sống cùng sống với sống trong thời đại
tôi và nơi chốn tôi cư trú
Mặc
dù tôi không được thời đại tôi ưu đãi
nhiều và nơi chốn cư trú tôi không đươc chọn lựa
Nhưng
tôi cảm ơn phần ít ỏi mà tôi có được
Cũng
xin hiểu rằng Tôi Chọn Tôi không phải là tuyên ngôn mà lời trân trọng cảm ơn cuộc
đời bảy mươi năm cầm cọ .
Chị
Thịnh
chị
chọn thời đai của chị như bản lề cánh cửa thời hâu chiến ( 1939 – 1945 ) mở ra
/ khép lại vởi nghệ thuật đương đại ( thế giới – Post- War and Contemporary Art
)
thường
thì tranh của chị sắc màu tươi mát non tơ mà đột phá như nghệ thuật đương đai
tây phương pha thêm chút buồn vương xứ Huế chút bến chút bờ sông Hương núi Ngự
chút gam màu mượt mà tre trúc Kim Luông chút sương khói Lâm Viên buổi sáng chút
sóng vỗ biển quê nhà chút mưa chút nắng Hòn Ngọc Viễn Đông chút phố xá chút chợ
chiều chút tan chút hợp chút gió chút trăng…chút buồn vui xứ người chút mai
chút mốt chút xa lộ chút xe đò…
tất
cả chất liệu này trộn lại pha lẩn cộng thêm kỹ năng cầm cọ lúc lên cơn luân vũ
với sắc màu cộng thêm kỹ năng nắm bắt hồn tính của sự vật / người mẫu / của chị
bỏ lên khung bố có thành tranh vẽ bản sắc của chị không ?
Chị
Thịnh là chi Thịnh không lẫn vào đâu được .
Mấy
năm nay lớn tuổi nhưng khi vẽ chân dung thần trí chị rất tinh anh nắm bắt ngay
hồn tính sự vật nhốt vào khung bố
không
phải ai chị cũng vẽ chân dung
chị
chỉ vẽ người chị thích
không
thích thì không vẽ
tính
chị là vậy
tính
khí của người nghệ sĩ thứ thiệt .
Tôi
bắt chước Gs Tam Ích viết lời bạt tập thơ Trong Cơn Yêu Dấu ( 1963 ) của Hoàng
Trúc Ly
để
kết thúc bài thơ xuôi này / mà không xuôi :
“
Trước Trương Thị Thịnh không có Trương Thị Thịnh
Sau
Trương Thị Thịnh cũng không có Trương Thị Thịnh
Trương
Thị Thịnh là Trương Thị Thịnh .”
h a
i p h
u o n
g
tháng giêng 2017
khi ở Silicon Valley
No comments:
Post a Comment