SAO LẠI LÀ BOLERO?

Huyền Chiêu

Tàu đêm năm cũ. Tranh minh họa Huyền Chiêu

Hồi tôi còn đi học, khi tan trường về đôi khi  có vài  chàng lính đi theo sau  lưng.

Có một chàng trông  cũng hiền lành, nho nhã,  đóng quân ở Dục Mỹ. Chàng làm quen với em trai tôi. Mỗi lần xuống phố, chàng nhờ thằng em trao cho tôi một bản nhạc.

Và cũng bởi những bản nhạc này mà chàng không còn cơ hội làm quen với tôi.

Những bản nhạc chàng tặng nói  cho tôi biết chàng mê nhạc Bolero!

Và chàng không hề biết rằng  cô học trò nhỏ  rất  không thích dòng nhạc này.

Cuộc đời của mỗi người đều có nhiều khúc quanh.  Những năm đi học,  tôi không quan tâm đến Lính, đến tâm trạng của những “Kẻ  Ở Miền Xa”, của mấy người đàn ông:

“quán nửa khuya đèn mờ theo hơi khói

Trút tâm tư vào đêm vắng canh dài” (1).

Thời gian  ấy, tôi say mê  đọc Camus, Saint Ex,  Yukio Mishima, Tagore, Gibran.

Chữ nghĩa cuốn tôi vào một thế giới cách biệt,  xa rời hiện tình của đất nước.

Ngoài nhạc Pháp, Tôi chỉ  thích nghe  Thái Thanh, Lệ Thu mà hai ca sĩ  này không hát nhạc Bolero.

Anh Lính ấy bây giờ ở đâu rồi? Có thể anh đã tử trận, có thể anh sống sót như một thương binh, có thể anh đã chết già ở một nơi xa xôi nào đó  không phải là Việt Nam. Nhưng tôi biết từng  có lúc,  anh đã một mình  đếm bước trên đường khuya và lẩm nhẩm hát:

“Thôi nhắc nhở để mà chi

Quay về xưa làm gì

Giờ hai lối mộng hai hướng đi

Niềm ưu tư tôi đếm

Từng bước trên phố nhỏ đau gót mềm.

Sao rụng nửa đường đêm”(2)

Cuộc bể dâu 1975 như một trận động đất  kinh hoàng  đã  đưa  Miền Nam  vào cảnh  sụp đổ,   tan hoang, cha lìa, nghi kỵ.

Chúng tôi bị phá sản.

Chúng tôi sống như người mộng du.

Tất cả người dân miền Nam như sống trong một nhà tù bao la.  Những người tù ấy,  mỗi năm được mua 4 m vải thô để may quần áo, mổi ngày phải ăn cơm độn bo bo để ra đồng theo tiếng kẻng, muốn đi đâu phải có giấy phép.

 Âm nhạc, sách báo trước 1975 đều bị cấm phổ biến. Chúng tôi chỉ được nghe nhạc, nghe tin tức  từ chiếc loa  phường.

Đầu óc trống rỗng, chúng tôi đã già đi , biến thành “những cây khô” vô tri và không hề biết  chuyện gì đã xảy ra bên ngoài  nước Việt.

Một hôm có một xe bán kẹo kéo đậu ở góc phố.

Xưa bán thuốc dạo  phải “Sơn Đông Mãi Võ”

Nay bán kẹo kéo thì phải hát nhạc  Bolero.

Từ đó ngọn lửa  Bolero bùng phát trở lại.

Thật ngạc nhiên khi người dân miền Bắc mấy mươi năm chìm đắm trong Chủ Ngĩa Cộng Sản lại  vô cùng say mê những ca khúc viết theo điệu Bolero  do các nhạc sĩ miền Nam sáng tác trước 1975!

Có phải  tiếng lòng chân thật thì dễ ở lại với lòng người? Và có phải vì người ta đã quá chán ngản  phải nghe những câu ca  là những lời giả trá?

Khi Việt Nam bắt đầu thực hiện nền kinh tế gọi là Thị Trường Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa, mọi người đều cảm thấy bất ổn với cái đuôi “Định Hướng”. Kinh tế  thì chưa ra sao nhưng thị trường âm nhạc thật nhạy bén khi rầm rộ mang về sân khấu, màn hình những Chế Linh, Phương Dung, Giao Linh, Hương Lan, Trường Vũ... bất chấp họ đã trở thành ông nội, bà ngoại, bất chấp  cả  “Định Hướng Xã Hội Chủ Nghĩa”.

Những cánh chim rời xa  quê nhà hơn 30 năm đã quay về trên đôi cánh mỏi mệt . Nhưng không sao, khán giả vẫn nồng nhiệt chào đón họ, khao khát được nghe lại  giọng ca gợi nhớ một thời  dĩ vãng trong điệu bolero pha phách giữa điệu nhạc bập bùng  của  Nam Mỹ với điệu xàng xê mang tính tự sự đặc trưng của miền sông nước .

Và tôi cũng bắt đầu cảm mến cuộc quay về ngoạn mục của dòng nhạc Bolero.

Bolero đã chứng minh rằng nền văn hóa chơn chất có gì nói nấy  của miền Nam không chết mà đang trổi dậy  một cách âm thầm, lặng lẽ.

Tìm nghe qua internet những ca khúc của Trúc Phương ,  tôi tự trách mình trước đây đã  bỏ qua giọng ca Thanh Thúy.

Thật là một ca sĩ kỳ lạ khi bà có thể hát “Giọt Mưa Thu”, “Đêm Tàn Bến Ngự” một cách chững chạc khi còn rất trẻ rồi bước qua   “Phố Buồn” theo điệu Tango nhịp nhàng thanh thoát  và  tiếng hát của bà cũng là con thuyền chở  nổi  những ca khúc Bolero trầm uất  của Trúc Phương

Không ai qua được Thái Thanh trong  các ca khúc của Phạm Duy nhưng tôi tin rằng bà đã phải chịu thua và  nhường “Ngày Em Hai Mươi Tuổi”  cho Thanh Thúy.

Dòng nhạc Bolero đã cho tôi  sống lại  cuộc sống  tội nghiệp  của một lớp người trẻ hoang mang và cô đơn trong cuộc chiến mà tôi cho là phi lý.

“Nhiều đêm trong giấc mộng mồ hôi kêu tên em

Kêu chỉ một tên” (3)

Tôi cũng  nhớ đến chàng lính trẻ tặng nhạc Bolero cho tôi năm nào. Hồi đó,  chàng khoảng  bằng tuổi con trai út của tôi hiện giờ nhưng chàng đã phải sống  qua một tuổi trẻ đầy gian truân nghiệt ngã:

“mây mù che núi cao

Rừng sương che lối  vào

Đồng ruộng mênh mông nước

Đêm đêm nằm đường ngăn bước thù

Áo nhà binh thương lính, lính thương quê.

………………………………………….

Gio Linh khói bom đạn về làm rừng cây thôi xanh lá.

Pleime gió mưa mùa.

Tây Ninh nắng  nung người mà trận địa thì loang máu tươi.” (4)

Nếu chàng đã chết, xin thắp chàng nén hương lòng, nếu chàng còn sống,  mong chàng  cứ hãy vui  cùng  Bolero.

HUYỀN CHIÊU

Tháng giêng 2017

Quán  Nữa Khuya – Tuấn Khanh-Hoài Linh

Hai Lối  Mộng-Trúc Phương

Bông Cỏ May-Trúc Phương

Trên Bốn Vùng Chiến Thuật-TRúc Phương.