Huyền
Chiêu
The Hidden Smile. Photo by Rehahn
Năm
nay lũ lụt miền trung kinh hoàng hơn bao giờ, trong khi lượng mưa cũng chưa
phải là cao nhất trong lịch sử. Hình ảnh hàng vạn nhà dân ở Hà Tĩnh, Quảng
Bình, nước ngập đến nóc tràn ngập trên
báo chí. Hàng triệu người dân nghèo ngày thường đã rất khốn khó bây giờ lại bị
đẩy vào tình trạng không nhà cửa, không chăn màn, không tài sản, không heo gà,
bò, chó, không củi, không gạo để nấu cơm và không nước sạch để uống.
Người
bịnh không thể đến bệnh viện. Người chết không thể đem chôn!
Nhiều
bài báo tố cáo nguyên nhân của lũ và gọi đó là nhân tai.
Nhà
báo Đức Hoàng ở Vnexpress viết
“Và cứ mỗi trận lũ
lớn, người ta lại chỉ tay về phía những cánh rừng. Từ lâu, một trong những
nguyên nhân quan trọng nhất của lũ lụt, đặc biệt ở miền Trung đã được chỉ ra là
diện tích rừng phòng hộ; rừng đầu nguồn bị thu hẹp. Thảm thực vật bị suy kiệt
làm tăng tốc độ dòng chảy mặt nước.”
Ngoài lý do rừng đầu
nguồn bị chặt phá gây ra lũ lụt một nguyên nhân khác còn đau lòng hơn là các nhà máy Thủy Điện thản nhiên xả lũ nhấn
chìm làng mạc phía hạ nguồn chỉ trong vài
tiếng đồng hồ, làm người dân không kịp thoát
thân.
Lạ thay, hầu như nạn nhân không hề phản ứng trước cách cư xử ngang ngược, coi
thường sinh mạng người dân của
các nhà máy thủy điện.Hình như họ đã quen cam chịu
mọi nổi khốn khổ từ hàng trăm năm rồi.
Trong những tấm hình chụp người dân vùng lũ ngồi trên mái nhà, trong ô
cửa sổ rầm thượng, trong khi nước lũ vẫn dâng mải miết, có người đã mỉm cười
khi nhìn thấy máy ảnh của phóng viên.
Thật muốn khóc khi nhìn nụ cười của người được trao cho 10
ký gạo cứu trợ. Khi ăn hết số gạo này, ngày mai của họ sẽ ra sao?
22 người đã chết
trong cơn lủ này và còn nhiều người mất tích và chắc chắn năm tới lũ lại về...
Xem trên TV, hình ảnh
người dân Sài gòn , sau một ngày làm
việc vất vả đang hì hục đẩy chiếc xe
chết máy trên đường phố ngập nước nhưng họ không cáu kỉnh oán hận chửi
rủa, Khi thấy máy quay, họ mỉm cười và
phân bua “chung quanh đây, ai cũng thế thôi, tất cả xe cộ đều chết máy”. Nước
mưa không ngõ thoát vì thành phố phát triển vô tổ chức, kênh rạch bị lấn chiếm,
các hồ nước bị lấp đất san nền, và chỉ cần một cơn mưa rào, đường phố biến
thành sông.
Có người mẹ ở Bình Dương ngồi gục đầu
lặng im bên miệng cống, nơi đứa con trai 8 tuổi của bà bị trôi tuột vào đó và 2 ngày rồi không tìm được xác.
Rừng đầu nguồn bị tàn
phá với tốc độ khủng khiếp, những sông hồ biển cả bị đầu độc bởi hàng ngàn ống xã thải từ các nhà máy “ không qua xử
lý”, đồng bằng miền Nam đang biến dần thành một vùng đất chết khi nước sông Cửu Long bị chặn dòng cho thủy
điện của Lào, Thái Lan, Trung Quốc .
Người dân Việt vẫn
chỉ biết mỉm cười cam chịu những gì đã,
đang và sẽ đến với họ.
Nhưng có một người đã
quá ngạc nhiên không hiểu nổi và từ đáy
lòng, anh ta cảm thấy xót thương cho những nụ cười Việt Nam.
Anh tên Rehahn, một thanh niên Pháp sinh năm 1979.
Anh Rehahn sang Việt Nam vừa đi du lịch vừa làm
người chụp ảnh.
Từng đi qua 35 quốc
gia trước khi đến Việt Nam nhưng có lẽ Rehahn nhìn thấy ở Việt Nam có quá nhiều
điều kỳ lạ và hình như điều kỳ lạ nhất là sức cam chịu của người
dân. Trong trí tưởng tượng của một thanh niên châu Âu, cuộc chiến vừa qua với
số người chết nhiều hơn thế chiến thứ hai, với số lượng bom đạn khủng khiếp của
các siêu cường trút xuống, với một nền kinh tế bị kìm hãm bởi định hướng xã
hội chủ nghĩa, hẳn ở đây anh sẽ gặp một dân tộc đang ôm nhau ngồi khóc.
Nhưng anh đã không
nhìn thấy những điều như anh nghĩ.
Một hôm anh bước lên
một chiếc thuyền trên dòng sông Hoài ở phố cổ Hội An và anh làm quen với một bà lão chèo đò.
Bà lão gầy yếu như
bao bà lảo khác ở Việt Nam. Bà không có lương hưu, không có trợ cấp cho người
già, không có bảo hiểm y tế.
Có thể bà có vài đứa
con trai thuộc bên này hay bên kia đã chết trong trận chiến vừa qua. Có thể nhà
của bà đã từng bị cháy và bà đã từng
gánh con đi chạy loạn?
Nhưng bà vẫn mỉm cười
khi khua mái chèo đưa khách sang sông.
Rehahn đã chụp được
nụ cười của bà lão Bùi Thị Xong trên sông Hoài và tác giả đặt tên tấm ảnh là “Nụ Cười giấu Kín”.(The Hidden Smile)
Nụ Cười giấu Kín được Rehahn chọn làm bìa cho tập sách ảnh
“Việt Nam- Những Mảnh Ghép Tương Phản” (vietnam, Mosaic of Contrast) gồm 145
trong số hàng ngàn bức ảnh mà anh
chụp được ở Việt Nam.
Tấm ảnh bìa ấy được
báo chí MỸ bầu chọn là “Bà Cụ Đẹp Nhất Thế Giới”
Rehahn nói “Nụ cười
ẩn giấu” này là một nụ cười không tuổi.
Bà
Xong tuy đã già nhưng bà ấy luôn can đảm, mạnh mẽ, dễ thương…”
Rồi
anh nói thêm :”Người Việt Nam là những người lạc quan và tích cực nhất mà tôi từng gặp trong đời”
(*)
Khi
tập sách ảnh của Rehahn với ảnh bìa có nụ
cười của
bà lão Việt Nam già nua móm mém,
chèo đò trên sông Hoài nổi tiếng khắp thế giới, nhiều tờ báo ở Việt Nam hoan hỉ loan tin rằng hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam đã được cả
thế giới biết đến, nụ cười của bà
Xong nói lên rằng đất nước Việt Nam đang rất đáng sống!
Tôi
thì lại cảm thấy rất buồn khi cảm nhận được nỗi xót xa, thương cảm của một người
ngoại quốc khi anh ta ngắm nhìn nụ cười của một bà lão người Việt ở tuổi phải
được nghỉ ngơi, được chăm sóc, đang ngày
ngày phải làm việc kiếm sống.
Ở
đất nước tôi, các bà mẹ già luôn phải “
mạnh mẻ, can đảm, lạc quan” trong nghèo đói, trong chiến tranh và cả khi đất nước hòa bình.
Có
phải vì vậy mà Rehahn đã dùng chữ “Tương Phản” trong tựa đề tập sách
ảnh của anh?
Huyền Chiêu
20 tháng 10 2016
(*)
Những câu nói của Rehahn được trích từ một bài viết về Rehahn trên báo Dân Trí.
No comments:
Post a Comment