THUỶ TIÊN

Tố Nghi

Narcissus

Nam tử Narcissus té cái đùng trong nước nằm một chập, chừng lội lên bờ thành nữ thánh thủy tiên. Một cú té ngoạn mục, té cái đáng cái !

Thuỷ tiên là phiên âm từ Hoa ngữ shui-xian, Nhựt Bổn gọi trại là suisen, daffodil theo Anh và narcisse theo Pháp. Nàng là tiên nên xinh đẹp, và nàng rất yêu nước. Hổng rõ lòng "ái quốc" nồng nàn ni là nghiệp duyên tiền kiếp, hay chỉ là nhắc khách yêu hoa cho chúng nhớ ẵm nàng đi tắm gội thường xuyên ?

Lòng vòng quanh bông thuỷ tiên.

Hoa thuỷ tiên có hai phần, đĩa hoa (parianth) với 6 cánh hoa. Giữa đĩa hoa là chén hoa (corona), cùng hay khác màu đĩa. Trong chén hoa này có bầu noãn tức nhụy cái, và 3 vòi phấn tức nhụy đực. Như thế thủy tiên lưỡng tánh, bầu noãn thụ tinh xong sẽ cho hạt giống, gieo trong đất sẽ thành củ con. Thuỷ tiên ngoài sanh sản thụ tinh sexual reproduction, còn sanh sôi nghĩa là tự phân củ, vegetation reproduction, củ hoa trong đất có thể nẩy củ con mà không cần thụ phấn gieo hạt.

Xẻ dọc củ thủy tiên ra. ta thấy phần đáy củ (hay nền củ, chân củ, basal plate), phía dưới là rễ. Thân củ gồm những lớp “vảy” (scales), bao quanh một trục trung tâm, trong trục này có mầm chồi (chồi lá và chồi hoa). Vảy là lá biến dạng, chứa thức ăn và nước, cần thiết cho giai đoạn ra lá ra hoa. Lớp vảy ngoài cùng khi khô đi sẽ sậm màu mỏng lại để thành lớp vỏ (vỏ hành tỏi). Giữa các lớp vảy, ngay trên phần nền của "củ mẹ" có thể nảy ra những "củ con, bulblets" theo cách sanh sôi vegetation reproduction. Củ con khi lớn, tích lũy đủ chất dinh dưỡng, chúng có thể tự sống nếu được tách và trồng riêng. So với cách gieo hạt sanh sản sexual reproduction, thì thủy tiên trồng từ củ con sẽ nhậm lẹ hơn, mùa trước mùa sau thấy liền kết quả, trong khi trồng bằng cách gieo hạt thì phải chờ ít nhứt 5 năm củ hoa mới lớn đủ để cho hoa.

Vào thu, củ hoa được vùi xuống đất cho mọc rễ trước khi trời trở lạnh. Rồi thuỷ tiên sửa soạn ngủ giấc đông miên. Giấc đông miên cần lạnh để tiên ngủ ngon và ngủ đẫy giấc. Ngủ nghĩa là giảm chớ hổng ngừng hoạt động, chồi mầm (chồi hoa và chồi lá) trong củ lớn dần. Tiên ngủ một lèo 4 đến 6 tháng tùy chủng loại hoa. Khi đất trời ấm lợi, củ nẩy chồi ló ra khỏi đất, hoa tỉnh giấc cựa mình, xong xiêm y lộng lẫy bước thẳng vào xuân thì - tuổi xuân kéo dài được vài tuần là hết cỡ. 

Dựa vào giấc đông miên, thủy tiên được chia thành 3 nhóm: Chịu lạnh, chịu ấm và chịu nóng.

-Loại chịu lạnh cần ngủ lâu, mùa hoa ra trễ, cuối xuân.

-Loại chịu ấm chỉ cần ngủ sương sương, chịu lạnh kém, mùa hoa ra sớm, cuối đông đầu xuân.

-Loại chịu nóng không ưa đông giá, ngủ rất ít, lắm khi chỉ chợp mắt tí nẹo là vui rồi. Mùa hoa ra giữa đông nên được ưa chuộng, dùng trang trí cửa nhà trong dịp giáng sinh tết dương lịch

Thuỷ tiên là hoa ôn đới, hầu như chỉ trồng được tại các vùng ấm và lạnh của á và âu châu. Ngay cả những loại tiếng là chịu nóng, cũng chỉ mọc ở nơi cao, chỗ tiết đông không tới nỗi làm người lẫn hoa phải run rẩy. Nhưng nàng vốn dễ tánh nên rồi bất kể tha lôi đi đâu, trước sau chi cũng thích ứng gọn lẹ, cho tới nỗi ngày nay, ta thấy nàng dọc bờ Địa trung hải đã đành, thậm chí còn gập cả ở bắc phi châu là nơi quanh năm nóng bức. Thuỷ tiên nơi ấy đã quen với cái nóng, tới nỗi chừ đụng lạnh chút là co ro và có thể đi tàu suốt. Từ tánh ưa nóng này, thay vì trồng ngoài vườn từ thu trước, thuỷ tiên chịu nóng được trồng làm kiểng trong nhà, nếu trồng ngoài vườn thì đợi tới khi trời đã hoàn toàn ấm hẳn. Thuỷ tiên chịu nóng dễ tánh tới độ hổng cần ngủ mà vẫn cứ... tươi như hoa - nhưng cho ngủ chút xíu sẽ sáng như hột xoàn!

Phân loại kiểu này không phấn kích giới chơi hoa cho lắm - trời thần ơi, hoa để hái gái để dê, xí lộn để mê, rồi nói chuyện ngủ nghê với khí hậu thời tiết thì còn chi thơ với mộng. Xui cái, hay hên cái, giới ni khi mô cũng đông, vì chơi hoa thưởng thức hoa là cách cảm ơn tạo hóa đã tạo ra nàng, và cám ơn chơn thành nhứt - Thế là các hội hoa cỏ được thành lập tùm lum trên thế giới. Danh giá đầu bảng có lẽ là hội hoa hoàng-gia Anh quốc. Vậy chớ hội hoa hoàng gia Anh cũng bị hội hoa dân-gia Mỹ chê bai đòi edit - làm hội hoa bẹt-gia dziệc nam kẹt ở giữa, vừa đọc vừa tẩu hỏa nhập ma.

Chi thuỷ tiên đông đúc, thoạt đầu được chia thành 13 nhóm division, dựa theo hình thể bên ngoài của đĩa chén hoa. Hội thủy tiên thế giới thành hình, chọn tiêu chuẩn phân loại theo Anh, và tới 1975 thì mang thêm vào code màu của Mỹ để mô tả chi tiết cho các bông hoa tiên ấy. Có 6 màu hoa viết theo Anh ngữ: trắng W, hồng P, vàng Y, đỏ R, cam O và lục G. Theo thống kê năm 2009 của hội hoa hoàng gia anh, có 27 ngàn chủng loại thuỷ tiên được chánh thức công nhận. Từ đó đến nay đã thêm biết bao nhiêu giống mới. Thủy tiên rất được ưa chuộng, nên rồi kỹ nghệ thủy tiên phát đạt. Các củ hoa được bày bán ngoài thị trường nghe nói tới trên 200 chủng loại, tha hồ cho khách chọn lựa.

Hội thủy tiên thế giới họp mỗi bốn năm vào mùa xuân - 2016  hội họp vào tháng tư ở Missoury, Huê kỳ. Đỉnh quang minh 2020 lần tới sẽ là Caberra xứ úc vào tháng chín, khi nam bán cầu  đang bước vào xuân - Hội họp để gặp gỡ đấu xảo, trao đổi kinh nghiệm, và trên nhứt là trình diện những chủng hoa mới gầy được từ lai giống bằng sexual reproduction theo phương pháp Mendel - Mendel là tu sĩ xứ Ao, thay vì đốt nến cầu nguyện lại chăm chỉ cho đậu lai giống với nhau, rồi bingo tìm ra những bí mật thượng đế cố tình dấu kín, đật nền tảng cho khoa di truyền học sau này bằng những định luật gộp chung thành định luật Mendel, đang được khoa học triệt để áp dụng trong tìm tòi khảo cứu và trị liệu y học.

Thú chơi Thuỷ tiên.

Lòng vòng quanh củ thủy tiên xã giao căn bản cho đủ, cốt để êm ái tiến dần vào thú chơi thuỷ tiên. Thuỷ tiên trổ hoa khoảng tháng giêng ta. Cứ nghe nhắc tới thủy tiên là liên tưởng ngay tới tết nguyên đán. Dân tộc trung hoa thích chưng thủy tiên trong nhà vào dịp tết, phần để đẹp nhà, phần để háo hức chờ xem hoa nở. Hoa nở ngay ngày đầu năm là điềm báo may mắn, tài lộc dồi dào, chưa kể được ngửi hương thủy tiên ngọt dịu (rồi được uống trà thuỷ tiên). Vì thủy tiên chỉ cho bông vào tiết xuân, nên hẳn người chơi hoa luôn muốn hoa nở đúng ngày mùng một. Nếu thời tiết thất thường, lực bất tòng tâm, có mong có ước cách mấy cũng chưa chắc đã được !

Chơi thủy tiên theo nghĩa rộng là yêu thủy tiên - chơi kiểu trâu bò chóng vánh, bạo phát bạo tàn, ra chợ thảy tiền ôm về là kiểu chơi của đám trọc phú chẳng am tường về hương về ngọc đã đành, chưa chừng xui xẻo còn đụng một nàng "xì cúc", tết chưa tới đã xụm, dính HIV rồi lăn đùng ra, tiên biến thành người - Mà yêu vậy nên phải có bình thủy tiên đặng thưởng thức bằng cách săm soi sờ mó và hầu hạ hết mình cốt để tạo môi trường thuận hạp cho thủy tiên thong thả khoe sắc (thay nước, đắp mền, canh nhiệt độ v.v).

Chơi vậy là chơi sương sương hổng sướng, chưa sướng. Để thoả mãn dục vọng thanh cao nọ, ta phải chuộc nàng về từ khi nàng còn cấm cung trong vỏ bọc xấu xí (cửa tùng đôi cánh gài), rồi nuôi dưỡng chăm sóc cho tới ngày dậy thì hương sắc. Đại khái ... ta phải là chủ nhơn bông hoa từ thuở còn thơ, khi nàng hãy còn gin lận cà. Chơi thành kính rốt ráo tới bờ tới bến mới là thú chơi. Thú làm tâm hồn sảng khoái lâng lâng, sâu lắng dài lâu, lắm khi còn trường cửu nữa lận. Và thú biến thành đạo: đạo thuỷ tiên. Chơi thủy tiên đã thành thú vui thanh nhã. Gọt tỉa và nuôi thủy tiên là nghệ thuật, nếu muốn "đắc đạo" thật không dễ.

Cũng là từ A tới Z đó, nhưng mang củ thủy tiên trồng vào chậu đất hay nhúng vào nước (trồng nước)  rồi chờ, củ trổ hoa lúc nào ra sao hổng quan trọng, cứ có hoa là thỏa mãn rồi. Đây là kiểu chơi hiền lành của những mối tình hoa chân chánh. Tình chân thiếu tay, platonic thứ thiệt, theo đúng ý trời, hổng sờ mó đụng chạm chi ráo chọi. Tình chân đồng nghĩa với... tình chay, chán thấy bà ! Ngoài việc châm nước, thay nước và chuốc rựơu cho hoa - nghĩa là cho nàng uống rượu, mang rượu đổ vào để giữ cho lá bụ bẫm xậm màu, dày lên và thấp lợi, không vượt trội stem, che bớt sắc hoa ngà ngọc - còn thì không làm thêm chi khác nữa.

Thú chơi thủy tiên là trồng tỉa thủy tiên, bao gồm ép và gọt. Tình ở đây thoạt tiên thiếu lương thiện, so đo cân nhắc khi chuộc nàng về, và là tình tay, ráo riết triệt để thứ thiệt, thứ dữ. Đụng chạm mày mò tứ tung đúng điệu, thú vui nhuốm màu dục vọng xác thịt tầm thường, nhưng rồi thoắt cái tình yêu thăng hoa. Hoa trở mình thành nữ thánh, được ta trang trong bưng lên bàn thờ và mang khoe khắp cùng bạn bè lối xóm ! Rồi thì... tuy hình bóng ấy chóng vánh tàn đi (nàng ngủm rồi) nhưng hương còn giữ lợi, ta hổng buồn chi ráo, lại háo hức nỗi mong đợi năm sau, chờ mối mới nhiều phần thanh khiết trang trọng hơn hẳn "cố nhơn" – dà... bị ta đã đầy mình kinh nghiệm trong lựa chọn và tay dao tay kéo vững vàng. Hồi hộp thú vị quá đi chớ !

Rốt ráo lợi thì... yêu thuỷ tiên tới nơi tới chốn là biết ép gọt thuỷ tiên.

Ép là ép uổng, forcing để hoa trổ trước kỳ, nhằm ngay thời điểm người ép nhắm tới. Ép là thay đổi giấc đông miên của hoa, ép mang ý hướng lọc lừa bằng cách gia tăng nhiệt độ. Đẹp nên ngu (đẹp thường ngu heng) hoa đang ngủ li bì trong hơi lạnh, thinh không môi trường nóng lên, nàng thức dậy, yên trí xuân đã về, vội vàng lên đồ xuống phố. Halle-lu-ya !

Ép cần cẩn trọng dòm chừng. Chỉ tăng nhiệt độ khi chắc chắn chồi mầm trong củ đã tăng trưởng, nghĩa là chồi hoa chồi lá đã có và lớn đủ. Ép sớm trước, chồi mầm trong củ chưa có hay chưa đủ lớn, hoa lá không ra - hay có lá nhưng thiếu hoa - kêu bằng đẹt. Nghệ thuật ngủm ngay từ trứng nước.

Củ hoa ép xong được mang ra gọt carving. Gọt là giải phẫu tạo dáng hoa, tách mày bẹ (scales) ra, dọn đường cho thoáng chỗ để chồi mầm chui ra, thay vì chờ cho mày bẹ từ từ nứt. Gọt gây thương tích cho mầm lá mầm hoa, vạt bỏ đi hầu như một nửa mày bẹ chứa chất bổ dưỡng nuôi hoa. Cây hoa yếu đi vì thiếu ăn đã đành, các vết thương còn dễ bị nhiễm độc nếu nước ngâm thiếu tinh khiết. Đây là lý do vì sao trước khi xén gọt, củ hoa phải được bóc và lột gọn đám vỏ bọc ngoài, được lặt sạch rễ cũ, gọt xong được thủy dưỡng, ngâm trong nước 1-2 ngày, thay nước nhiều bận cho nhựa chảy hết ra. Nhựa hoa là máu nuôi hoa, chứa chất bổ dưỡng nên vi sanh vật dễ sanh sôi nảy nở làm thâm củ, thâm rễ và có khi  gây hư thúi,

Nghề chơi thiệt  lắm công phu. Gọt thuỷ tiên là một nghệ thuật học hỏi qua thực hành và bằng trải nghiệm. Chơi thủy tiên tốm kém tiền bạc và công sức, lắm khi thú vui hổng thấy, chỉ tuyền thấy thú đau thương !

Theo dấu thủy tiên.

Thú chơi thuỷ tiên xuất phát từ Tàu. Tàu ép và gọt thuỷ tiên ngó chừng đã lâu lắm.

Thủy tiên narcissus là một chi hoa (genus) lớn với rất nhiều loài (species), trong đó loài tazetta, Narcissus tazetta, là division thứ 8 của bảng phân loại.

Narcissus tazetta đông đúc, với nhiều phân loài subspecies. Subspecy chánh cũng mang tên tazetta, N.tazetta tazetta. Các subspecies khác thì lacticolor nổi bật nhứt, N.tazetta lacticolor mang ám số 8W-Y  (8 là division và W-Y là đĩa hoa trắng chén hoa vàng - sang trọng sến là đĩa bạc chén vàng, tuyền kim loại quý). Thủy tiên Tàu thuộc đám lacticolor này.

Thuỷ tiên gọt cần nhiều ưu điểm, củ hoa đừng nhỏ quá khó cầm (khó gọt), hương phải thơm. Stem hoa chỉ nên có 3-5 bông. ít quá sanh tiêu điều, nhiều quá sanh rối rắm, chưa kể hoa nặng chĩu có thể làm gãy cành. Bông hoa có hình thể, độ lớn thanh tao vừa phải, nhỏ quá nhìn hổng ra, lớn quá sanh thô kệch. Hoa còn phải chịu nóng nghĩa là không cần ngủ, dễ ép - và.... teng teng teng tèng... luôn luôn  chồi mầm phải đã đủ lớn, bảo đảm mùa hoa - Hầu hết thuỷ tiên trong N.tazetta tazetta có gần đủ các đức tánh này, nhưng thủy tiên tàu thì có hết nên nàng dẩn đầu top list.

Hương thủy tiên Tàu dịu dàng, kín đáo nữa hổng chừng. Hình dáng thanh nhã chén vàng đĩa bạc. Cành hoa cho 3-5 bông yểu điệu khuê các. Và trên nhứt là mùa hoa ra cuối đông đầu xuân âm lịch, trùng dịp nguyên đán, lại không cần chill tức ngủ giấc đông. Củ bán từng dề, cả củ mẹ lẫn củ con, gọi là giò thủy tiên, mua về chỉ việc mang gọt rồi mỗi bữa sửa sang thay nước, phơi sương nếu cần hơi lạnh...v.v. Trong vòng 4 tuần, giò hoa sẽ nở. Đây là lý do vì sao đám gọt sĩ luôn luôn canh me dao kéo động thủ một tháng trước Tết.

Thuỷ tiên Tàu phát xuất từ Trung đông, theo chơn đám thương nhân trên lưng lạc đà, sang Á châu bằng con đường tơ lụa. Tới Tàu, nàng được gọi là Liên Chu Shui xian. Liên chu sanh sống dài lâu nơi ấy, trở thành gái bản địa, rồi chui tọt vào bộ danh mục hoa cỏ, thoạt đầu với tên Narcissus chinensis, rồi sau Narcissus orientalis (tên loài tazetta đã được bỏ bớt). Chưa kể tên còn bị đổi thành Narcissus japonica hay Suisen sau khi an cư lạc nghiệp quá lâu tại đất Phù tang. Các xứ Á châu Nhựt bổn, Đại hàn Việt nam, do ảnh hưởng văn hóa Tàu, cũng theo Tàu xúm vô gọt thủy tiên cho có bạn.

Thế kỷ 19 tại lục địa Mỹ châu, phong trào tìm vàng viễn tây đã thay đổi nhanh chóng cách chuyển vận. Xe lửa chào đời, đám “trời con-con trời” ấy ồ ạt sang đất mới làm nhơn công xây dựng đường hỏa xa. Ra đi chúng mang mỹ nhơn Liên chu theo cho bớt nỗi sầu cố lý. Tại Mỹ, Liên chu biến thành Chinese sacred lily, và giữ tên ấy mãi cho đến nay. Cùng với Liên chu, Tàu xuất cảng sang Mỹ cả phong tục cách sống của Tàu, trong đó có cách chơi thuỷ tiên ngày Tết. Thủy tiên tàu sacred vì tượng trưng may mắn hanh thông, thế là phong trào gọt thủy tiên hình thành tại Mỹ.

Thú chơi thủy tiên ngày Tết tăng cao, khiến củ thủy tiên ngày càng lên giá và khó tìm ra cho đúng dịp, nhứt là khi Trung Hoa Lục Địa chuyển mình thành tư bản (đỏ), giới trung lưu rủng rỉnh tí tiền túi và phú quý sanh lễ nghĩa, gọt thủy tiên chơi Tết là biểu tượng thay đổi giai cấp sau đấu tranh. Phong trào chơi thuỷ tiên lên cao, gần Tết không dễ gì kiếm ra củ thủy tiên Tàu mà gọt. Thị trường chợ đen tăng vọt lúc này, tha hồ cho đám con buôn lũng đoạn. Hàng hiếm thì mắc và qúi, thế là có hàng giả mạo liền - vì giả mạo xưa rày vốn là nghề riêng của đám con trời ấy - Thủy tiên mà cũng giả nữa sao trời, rồi giả là giả làm sao ?

Thưa hàng giả là hàng hổng thiệt, được dán nhãn thiệt để hoậc bán với giá cao, hoặc mụ mị người mua vì cái giá quá hời. Bất kỳ loại thuỷ tiên nào có chén vàng đĩa bạc, nếu dung mạo hương phấn tương đương, a lê hấp, được khoác áo Chinese sacred ráo nạo. Đây là nhửng "cái gọi là orientalis" nhưng thiệt sự nằm trong N.tazetta, subsp tazetta, cùng thuộc division 8 với cùng ám số 8W-Y.

Thậm chí thủy tiên của những division khác, khác giấc đông miên, khác nhiệt độ môi trường, nếu hương sắc đừng sai biệt lộ liễu, cũng gọn lẹ thành chinese sacred luôn cho tiện.

Thuỷ tiên thiệt mua về gọt ra (... hoa), thuỷ tiên giả cũng gọt ra, vậy là sao?

Thưa đây là những củ pre-chilled hay pre-cooled, đã được ngủ sương sương trong những điều kiện thích hạp tại vườn ương, nhằm mục đích lọc lừa, biến nó thành sacred chịu nóng. Vì trên nguyên tắc, bất cứ thủy tiên chủng loại nào cũng có thể ép gọt được tất, một khi biết phù phép để chúng ra hoa đúng hạn đúng thì. Khoa học được áp dụng triệt để nhằm thay đổi, tới nơi và tới chốn, đời sống các sanh vật cho mục đích thương mại.

Tai nhà vườn, củ thủy tiên được bán vào hè để mùa thu vùi vào đất cho kịp mùa hoa xuân sau đó. Tuy thế, đầu xuân nhà vườn vẫn bày bán củ thủy tiên. Đây là những củ chịu nóng, đã pre-chilled, nghĩa là được nuôi dưỡng trong những điều kiện optimal, được ngủ tí đỉnh cho phải phép, và sẵn sàng để trồng xuống (trồng nước, trồng chậu, còn trồng ngoài vườn thì phải chờ trời ấm hẳn). Giá bán cao hơn chút nẹo nhưng tiện lợi cho giới làm vườn tài tử, yêu hoa mà hổng có giờ chiều chuộng hoa!

Thuỷ tiên tàu có "giò", củ mẹ lẩn củ con, rồi thủy tiên các xứ khác (Hòa lan, Mỹ, Do thái...) thì giò ở đâu ra ? Thưa, đó giờ thủy tiên "ngoại quốc" chỉ bán củ mẹ, củ con được tách riêng nuôi lớn bán sau. Nay để chiều thị hiếu người mua, thùy tiên giả cũng bán cả giò y chang thủy tiên thiệt. Giò hoa được đào lên với cả đất, chill một chập rồi bỏ rọ mang ra chợ chào hàng. Người mua vui mà người bán cũng vui.

Chút hương thuỷ tiên cũ.

Quý nữ dọn dẹp, và lôi ra từ góc tủ bộ đồ nghề thủy tiên của thân phụ.

Tía vào nghề khi tuổi đã cao, mắt bớt tinh tường và tay chơn không khéo léo như trước. Tía học nghề với một ông góa già, vốn là truyền nhơn chính danh của bà vợ quá cố. Nhị vị bô lão chăm chỉ chuộc thủy tiên từ hai tháng trước tết, rồi rị mọ ép gọt. Y hình cả hai đều gà mờ như nhau, nên rồi... thành công có đó, nhưng thất bại nhiều hơn, bị hai cụ hiểu hồng ra những nguyên tắc sơ đẳng nằm lòng của cái nghề chơi vốn công phu ấy. Khi đó do trắc trở di chuyển, củ thủy tiên phải đặt mua qua đường bưu điện, nhận thế nào chịu thế ấy chớ không thể chọn lựa. Ngày tư ngày tết, con cháu hai cụ trong hội đồng giám khảo, không ai bảo ai, đồng lòng trao giải theo thứ tự vòng tua, cứ hai năm thì một cụ sẽ lãnh giải nhứt.

Thủy tiên Tàu xong tới thủy tiên Tây ngoài vườn khi xuân về. Nhà thày có vườn, thủy tiên lên từng luống đẹp mắt. Nhà trò hổng có đất, bị khi ấy qúi nữ còn ở gác thuê, tía ép lòng trồng hoa chậu với số lượng giới hạn  - có khi má bực mình la làng, lắm thế thì chỗ đâu ra, thôi cứ chổng đít trồng luôn dzô cho gọn.

Một sáng xuân, thày ra vườn chăm hoa tưới kiểng như thường lệ. Cô con gái chờ lâu hổng thấy vô, mới chạy ra dòm chừng, thì thấy cụ đã gục xuống bên luống thủy tiên, trái tim già nua hẳn đà mỏi mệt nên nó tỉnh bơ nghỉ hưu thiếu giấy phép. Cụ chết với hàng bày nữ thánh bao quanh nên không đau đớn. Một cái chết quá đẹp quá êm và quá thơ quá mộng. Qúi nữ nói với con gái cụ, chết như thế thì còn chi bằng, em chỉ cầu được chết y chang dzậy !

Lượm ra bộ đồ nghề, quý nữ bèn chăm chỉ nghiên cứu khoa học, văn hóa, xã hội, tâm lý bài bản liên quan. Té trong nước rồi nam tử hóa nữ thánh, nhưng nữ thánh đã rủi té từ thang xuống sundeck (xong lăn ra vườn) và hổng thể vào đứng trong toa lết đặng, lại còn xương gãy tùm lum, phải bó rọ và ngồi xe lăn mấy tháng. Nếu cứ té cái đáng cái thì quý nữ sẽ té tới té lui vài bận cho biết mùi đời !

Bài bản lý thuyết nhuyễn nhừ xong (dám hơn chiên da hoa cỏ thứ thiệt) tới màn thực hành thì sanh ấm ớ. Mùa thủy tiên trước đã qua, mùa sau chưa tới, hổng kể giá thủy tiên tăng vọt. Xưa kia một giò thủy tiên tía chuộc về chỉ có 4-5 bucks, chừ 7-9, rồi tới 10-12 đồng, mà cũng hổng có mua, rồi có nhưng gọt lại đực ra vì... đẹt. Phong trào gọt thủy tiên đã bị đám trời con lũng đoạn, thủy tiên Phúc kiến chính danh hổng đủ bán trong nước, lấy chi bán ra bên ngoài. Như thế thì... tập gọt thủy tiên hẳn sẽ rất... hao địa.

Nhưng... qúi nữ của tía vốn thông minh, hay tưởng là mình thông minh - hai cái ni y chang hổng khác nhau cho lắm, bị cái đích sau cùng vẫn là chuyện... thông minh - nó bèn xoay sang gọt hành. Hành tỏi hẹ thuộc chi Allium, cùng họ lan huệ với thánh nữ. Phải là hành củ và hành tây heng, củ hành ta hành hương nhỏ hìu, củ tỏi củ kiệu còn li ri dữ nữa, sao cầm lên mà đẩy mũi dao mũi kéo vào !

Cái rồi... một bữa đang lòng vòng trong chợ trái cây thì mắt nó đụng trúng bao hành 10 lbs, giá on sale 1 đồng 99, con nọ bưng liền một bịch về, mần màn thủng thẳng ngâm nước gọt dần. Hành là cỏ hoa tạo cảm xúc, làm sụt sịt thổn thức lệ mờ mắt luôn. Gọt một chập cho quen tay rồi chờ trổ chồi mầm. Chồi mầm trong hành thiếu hoa, chỉ có lá. Lá hành tròn ống nước, không thể tỉa như tỉa lá thủy tiên. Lá thủy tiên dẹp y chang lá hẹ nhưng bự và dày - hẹ thì không cách chi gọt đặng.

                        

Bao hành 10 lbs vừa gọt vừa làm hành phi, còn chưa đâu vào đâu thì... teng teng teng tèng... một bữa tướng công ôm về bao hành mới, 15 lbs lận mà chỉ 1 đồng 49 xu (rẻ quá tội chi hổng mua cho nó gọt luôn tới... ra trường). Nhà cửa sau đó tuyền mùi hành, từ hành phi qua hành nướng, sang luôn hành ngâm dấm hành luộc hành trần hành chiên bột... Ăn hành vừa rẻ lại vừa bổ tim mạch (cái ni là đám naturo nói trong nét heng) Ăn ròng rả hai tuần thì... nhị vị anh hùng thấm mệt. cứ nghe tới chữ hành cái lông tóc y phép dựng hết lên. Gọt xong vài bao hành thì quý nữ... tốt nghiệp, chương trình hành 7 món bế mạc cáo chung. Mỗi lần ra chợ hoa trái, ông chủ tiệm níu kéo chào hàng, bữa nay hành hạ giá you mua mấy bịch, nghe hết hồn luôn !

Mấy năm sau này, con đường thủy tiên của quý nữ trơn tru láng lẩy, nhưng rồi lực bất tòng tâm, đám củ thủy tiên đã biền biệt phương trời, kiếm đui mắt hổng có. Chừ thuỷ tiên trồng nước được mùa - Đây là đám thủy tiên chịu nóng, "pháp danh" Narcissus tazetta papyraceus, mã số 8W-W, division 8, đĩa trắng chén trắng, trắng muốt chở hổng trắng sữa như lacticolor heng -. Mùa lễ tết ra chợ thấy xọt thủy tiên mừng húm, giá cả vẫn trên trời dưới đất, rờ tay vô đụng tuyền những giò xốp mềm èo uột, có tha về bảo đảm sẽ không hoa không lá, chưa chừng rễ lại cũng không. Cái duyên với thủy tiên ngó chừng ngắn ngủi.

Ra phố ngó thủy tiên để ngậm ngùi ngày thơ dại cũ, vì... không ai có thể tắm hai lần trên cùng một dòng sông. Dao kéo vẩn còn mà người đã thành tro bụi từ lâu.

Daddy, I miss you sooo much, I really do...

TỐ NGHI