BAY THEO ĐÀN CHIM THIÊN DI

nguyễnxuânthiệp

Migrating birds. Source: Internet

Thu đã sang đông…

Chúng ta tiếp tục theo dõi những cánh chim thiên di bạn nhé. Và để hồn mình chìm đắm trong hòa điệu của đất trời.

Chim thiên di (migrating birds), từng đàn từng đàn, sáng chiều bay qua bầu trời. Và này, em hãy nghe những tiếng dương cầm rơi rơi trên một con sông với những cánh chim trời lướt bay và rồi một tiếng hát rất “mâle”, rất đàn ông, cất lên trong giai điệu của ca khúc To be by your side của Nick Cave: "Across the oceans / Across the seas / Over forests of blackened trees./ Through valleys so still we dare not breathe / To be by your side… And I know just one thing/ Love comes on a wing/ And tonight I will be by your side/ But tomorrow I will fly away/ Love rises with the day/ And tonight I may be by your side/ But tomorrow I will fly/ Tomorrow I will fly/ Tomorrow I will fly..."(Qua các đại dương dậy sóng / Qua những khu rừng xanh đen / Qua thung sâu vắng lặng / Anh tìm đến bên em… Và này, anh chỉ biết một điều / là / tình yêu chúng ta đến trên một cánh bay/ Và đêm nay anh sẽ ở bên em/ Nhưng ngày mai anh sẽ bay xa.../ Tình yêu dậy cùng với ngày lên / Và đêm nay anh sẽ ở bên em / Nhưng ngày mai anh sẽ bay xa.../ Bay xa...).

Chắc chắn trong đời ít ra cũng có một lần bạn nhìn thấy những cánh chim -một đàn ngỗng trời chẳng hạn- bay về phương Nam. Và em, em ơi, dưới bầu trời Atlanta vào cuối Thu đầu Đông, khi rừng cây xơ xác và bầu trời chập chùng mây, em đã cùng với người dân ở đây mở hội đón đàn chim từ phương xa bay qua bầu trời, về Nam tìm nắng ám. Nhạc trỗi vang lừng và những quả bóng bay đầy trời cùng trực thăng và máy bay rộn rã đón và đưa đàn chim.

Như vậy đó, đường bay của những cánh chim. Như chúng ta đã biết, các nhà tâm lý học nói rằng một trong những chủ đề chính của các giấc mơ là thấy mình bay như chim. Bạn có nhớ lúc nhỏ cũng đã từng ước mơ cất cánh bay lên bầu trời xanh kia không? Nhìn đàn chim di thê sải cánh bay qua những vùng đất vùng trời, lòng những người trẻ rộn rang với ước mơ được như chim kia đi tìm hiểu thế giới bên kia đường chân trời.

Thiên di tìm nơi ẩn trú là hòa điệu của thiên nhiên, là nhịp thở của quả địa cầu -nếu ta có thể nói như vậy. Mà bạn biết không, trong số 8,600 chủng loại chim thì hầu hết đều có cuộc sống thiên di, từ cuộc di chuyển ngắn xuống dưới chân núi đến cuộc hành trình dài 22,000 dặm quanh vùng địa cực. Chẳng hạn con hét (wood thrush), chỉ mới có ba tháng tuổi, mà đã bay một đoạn đường dài tới hơn hai tuần lễ, thường là bay một mình vào ban đêm, từ một khu rừng của nước Mỹ đến rừng nhiệt đới (rain forest) Tikal của xứ Guatemala. Được biết phần lớn loài chim có tiếng hót đều thiên di vào ban đêm, ban ngày chúng nghỉ ngơi kiếm ăn. Bay đêm an toàn hơn bay ngày vì ít loài chim khác và thú săn mồi. Ngoài ra, bay đêm ít gió hơn và còn mát mẻ nữa. Vậy dưới trời thu đêm nay, em nằm trong chăn ấm, hãy mơ tưởng tới những đàn chim thiên di đang bay qua bầu trời không sao, có người yêu dấu đang thả hồn theo những cánh chim về bên em. Tonight I’ll be by your side…

Và rồi xuân tới, sẽ có hàng trăm triệu khúc ca chim rộn rã khắp bầu trời khi những sinh vật nhỏ bé này trở về từ phương Nam, tạo thành những nốt nhạc nhiều màu sắc ngang qua bầu trời. Và rồi những con sông đen màu cánh chim sẽ vạch lên không gian vô tận. Không phải bây giờ mà đã từ nhiều thế kỷ nay, con người đã biết tới đời sống thiên di của loài chim. Và, trong ý nghĩa đó, người và chim rất gần nhau trong bản hòa tấu khúc của thiên nhiên và nhịp bước bốn mùa.

Sâu đây, để tiếp tục cơn mơ của người và chim, Nguyễn xin giới thiệu với các bạn một cuốn phim ngắn về những đàn chim bay đi trốn rét. Le peuple migrateur (Đàn thiên di-tên tiếng Mỹ là Winged Migration) là bộ phim tài liệu về thiên nhiên nổi tiếng và được nhiều người yêu thích từ năm 2001. Nó chắp cánh cho giấc mơ được rời khỏi mặt đất bay lên bầu trời như loài chim...

Bộ phim mang chủ đề: đường bay phiêu diêu của những loài chim từ phương Bắc lạnh lẽo đến phương Nam tìm nắng ấm. Cái đường bay ấy khởi từ một con sếu vừa được một người nông dân giải thoát khỏi những mắt lưới mà nó vướng phải khi kiếm thức ăn trên một đầm lầy trên đường di trú. Nó bay đi và hẹn một ngày về. Trên suốt hành trình dài, những ngón chân nó còn dính một sợi dây lưới.

Và thế là đường bay khởi sự. Nó như những nốt nhạc đầu tiên của một hòa tấu khúc rộn ràng. Và người xem lập tức bị cuốn vào câu chuyện của những đàn chim ngỗng, sếu, cò, thiên nga,... với những con đường di trú ngoạn mục của chúng khắp hành tinh xanh. Đàn chim bay trên những chuyến hành trình đầy rủi ro nhưng cũng nhiều lãng mạn theo cách nhìn của con người. Này, bạn hãy xem: Những cồn cát trắng và đỏ trên hoang mạc, đại dương xanh màu hortensia, những rặng núi phủ đầy tuyết trắng, những cánh đồng phơi sắc vàng lúa đang mùa, những khúc sông thanh bình hay thung lũng bềnh bồng sương sớm... Tất cả khung cảnh sắc màu của sự sống trên mặt đất hiện ra dưới đường bay chao lượn của những bầy chim thiên di. Những chuyến bay, từng đàn từng đàn, dưới bầu trời mây xám đượm buồn ấy, chúng ta vẫn nghĩ là biểu tượng của tự do -thực ra đó là cuộc kiếm tìm và đấu tranh để sống còn trong thiên nhiên. Ở đó, câu chuyện cá thể và bầy đàn trong việc sắp xếp những "đội hình", thế bay trên bầu trời hoàn toàn không ngẫu nhiên mà là bài học kỳ diệu của tạo hóa qua cuộc sinh tồn.

Có lúc, người làm phim đã nhìn trái đất từ tầm nhìn và nhịp tim của loài chim trên hành trình đầy rủi ro này. Có tiếng súng vang lên từ một đồng cỏ xanh. Và ta thấy, ôi, một, hai, rồi ba... Những con chim lìa đàn, rơi rớt lại trên đường bay. Đàn chim tán loạn, xáo xác. Như vậy đó, cuộc sống tự do của loài chim là những cuộc hành trình đẹp nhưng mong manh. Gần 40 lãnh thổ quốc gia xuất hiện trong bộ phim Le peuple migrateur. Một trong những điều tạo hứng thú cho người xem là những cảnh quay các động tác của loài chim trong cuộc thiên di: Nhờ sự trợ lực của các khinh khí cầu, trực thăng và máy bay đủ loại, đoàn làm phim của Perrin đã quay được cảnh những những đàn ngỗng trời sải cánh, những con bồ nông (pelicans) đùa giỡn trên đỉnh sóng, những con chim trĩ màu xanh bay múa trên dòng Amazon của xứ Peru. Máy camera đã di động theo đàn chim. Có những đoạn phim ngẫu hứng về thiên nhiên Việt Nam đầy chất thơ được nhìn từ con mắt trên không của một bầy chim di trú. Em ơi, em mở Youtube ra, đánh vào mấy từ tựa đề của bản nhạc To Be By Your Side do Nick Cave hát là xem được cảnh chim bay qua dòng Sông Hương và ruộng đồng Việt Nam. Ôi, tuyệt vời! Bộ phim được thực hiện ròng rã trong gần bốn năm trời với một ê kíp 17 phi công, 450 người tham gia. Theo tường thuật của báo chí trên mạng, nhiều phi công phải liên tục "bay như chim" để làm bạn, bám theo các đàn chim di trú trong gần bốn năm trời, sống chung "nói chuyện" với những đàn chim trên những trạm dừng chân của chúng để có những cảnh trong phim (sequences) giàu cảm xúc.

Được biết, Jacques Perrin là bậc thầy về phim tài liệu thiên nhiên. Bộ phim còn có sự hợp tác xuất sắc của đạo diễn Michel Debats, đạo diễn Cluzaud (từng làm phụ tá đạo diễn bộ phim L'Indochine - Đông Dương, làm tại Việt Nam).

Và giờ đây, em hãy nghe lại một lần nữa những tiếng dương cầm rơi rơi trên một con sông với những cánh chim trời lướt bay và rồi một tiếng hát rất “mâle”cất lên trong giai điệu của ca khúc To be by your side của Nick Cave: "Across the oceans / Across the seas,/ Over forests of blackened trees./ Through valleys so still we dare not breathe,/ To be by your side… And I know just one thing/ Love comes on a wing/ And tonight I will be by your side/ But tomorrow I will fly away/ Love rises with the day/ And tonight I may be by your side/ But tomorrow I will fly/ Tomorrow I will fly/ Tomorrow I will fly..." (Qua các đại dương dậy sóng / Qua những khu rừng xanh đen / Qua thung sâu vắng lặng / Anh tìm đến bên em… Và này, anh chỉ biết một điều/ là / tình yêu chúng ta đến trên một cánh bay/ Và đêm nay anh sẽ ở bên em/ Nhưng ngày mai anh sẽ bay xa.../ Tình yêu dậy cùng với ngày lên / Và đêm nay anh sẽ ở bên em / Nhưng ngày mai anh sẽ bay xa.../ Bay xa...).

(Tổng hợp)

NXT