BA BÀI THƠ

Nguyễn Lương Vỵ

 Tranh thiền. Ánh sáng thời Trần Nhân Tông. Nguồn: Internet

CẢM ỨNG THƠ TRẦN NHÂN TÔNG

Tặng Nguyên Giác Phan Tấn Hải

1.

người lính già kể chuyện nguyên phong

rù rì theo sắc nắng thương mong

đầu bạc bên chiêu lăng lặng lẽ

tình quê nợ nước vẫn chưa xong

2.

một hơi thở một đời thế thôi

gió cuốn đi thực mộng quên rồi (*)

chùa làng lưu lại câu tâm bút

thơ bay đi theo mây rong chơi

3.

núi bảo đài thơm ngát ánh trăng

đời đang trôi như thầm nhủ rằng

năm tháng xa gần nâng sáo ngọc

nửa bóng râm và nửa tuyết băng

4.

mây giăng ảo diệu trên yên tử

chuông chiều thở nhẹ quanh thiền tự

cánh hồng rụng nhớ cánh bướm bay

nệm cỏ sư ngồi tứ niệm xứ

5.

thị phi hoa rơi rụng buổi sáng

lợi danh lạnh theo mưa ban đêm (**)

bật một que diêm trong im vắng

rít điếu thuốc tàn chẳng nghĩ thêm

6.

xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã

sơn hà thiên cổ điện kim âu (***)

đời nay ngu ác đày dân khổ

trào đình hèn mạt sợ thằng tàu

7.

thơ là kệ hay kệ là thơ

hỏi làm chi xác chữ cứng đơ

thần hồn tạnh ráo sáng con mắt

pháp không sanh không diệt sang bờ

8.

tịch mịch rền câu có câu không

thuở anh niên đội nắng băng đồng

trời chẳng nói và đất chẳng nói

nắng đầu xuân gọi nắng đầu đông

9.

tịch mịch vui trăng non vừa nhú

tịch mịch sầu vớt lên tuyệt cú

sông thu vừa hớp ngụm sương mai

trời thu vừa nở thêm một nụ

07.2016

Ghi chú những chữ in nghiêng trong bài thơ:

- Nguyên Phong: Niên hiệu của vua Trần Thái Tông năm 1251. - Chiêu Lăng: Lăng mộ của vua Trần Thái Tông.

- Bảo Đài: Tên một ngọn núi ở Yên Tử, huyện Đông Triều, nay thuộc tỉnh Quảng Ninh. - Yên Tử: Vùng núi hiểm trở, hùng vĩ ở huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh. - Pháp không sanh không diệt: Diễn ý từ 2 câu "Nhất thiết pháp bất sinh / Nhất thiết pháp bất diệt" (Hết thảy các pháp không sinh / Hết thảy các pháp không diệt) trong bài kệ "Thị Tịch" của Trần Nhân Tông.- Câu Có Câu Không: Tựa đề bài thơ (đúng hơn là bài kệ) "Hữu Cú Vô Cú" của Trần Nhân Tông. Hình thức, cú pháp, ngôn ngữ của bài thơ rất dung dị (4 chữ, 36 câu) nhưng nội dung rất hàm súc, uyên áo, thâm diệu, nói về Tánh Không (Sunyàta) của Phật pháp.

(*) Lấy ý từ 2 câu thơ "Thân như hô hấp tỵ trung khí / Thế tự phong hành lĩnh ngoại vân" (Thân như hơi thở, thở ra hít vào [bằng] mũi / Cuộc đời tợ gió đi [vờn, luồn, bay lướt] trên đỉnh mây ngoài xa) trong bài thơ "Thân Như" của Trần Nhân Tông.

(**) Lấy ý từ 2 câu thơ "Thị phi niệm trục triêu hoa lạc, Danh lợi tâm tùy dạ vũ hàn" (Nghĩ chuyện thị phi rơi rụng cùng với hoa buổi sáng / Lòng ham danh lợi lạnh theo trận mưa đêm" trong bài thơ "Sơn Phòng Mạn Hứng" của Trần Nhân Tông.

(***) Ngày 17tháng 3 năm Mậu Tý (18.04.1288), sau chiến thắng Bạch Đằng, triều đình nhà Trần đem các tướng quân Nguyên bị bắt làm lễ dâng thắng trận ở Chiêu Lăng (lăng vua Trần Thái Tông). Tại đây, vua Trần Nhân Tông trông thấy chân mấy con ngựa đá đều lấm bùn (vì trước đó quân Nguyên đã phá Chiêu Lăng và định đập bỏ ngựa đi mà chưa kịp), tức cảnh và xúc động, nhà vua viết hai câu thơ này. (Nguồn: wikisource.org).

Dịch nghĩa 2 câu thơ trên: "Trên nền xã tắc, hai lần ngựa đá phải lao khổ mệt nhọc / Nhưng núi sông ngàn đời được vững chắc toàn vẹn như cái thố vàng."

CẢM ỨNG THƠ ULYSSES CỦA NGUYỄN HOÀNG NAM

1.

ulysses của nguyễn hoàng nam

nói bâng quơ mà khớp trúng ngàm

lang bạt chợ chiều nhiều búng máu

phượt mút mùa đời nhẹ khôn kham

2.

cà phê chia nửa ngụm tào lao

nửa ngụm kia lý sự nháo nhào

tai ương nuốt ực đừng rên nữa

ngoài vùng phủ sóng của thiên cao

3.

hơi đâu mà trốn cái nỗi buồn

buồn thì ngồi nhớ cánh chuồn chuồn

chớp bể mưa nguồn chưa dứt mộng

buồn thiệt lâu ắt sẽ quên luôn

4.

máu trong thơ chẳng còn giọt nào

thì ném vào vài nhúm chiêm bao

cô hồn các đảng chưa yên nghỉ

thì tiếp tục mần thơ chứ sao

5.

thơ nên mần ngắn hay mần dài

dài lai rai ngắn cũng lai rai

trời đất muôn năm đã có sẵn

may ra dính chấu được một vài

6.

may ra còn vệt nắng trên bàn

níu chút tình xa xứ dặm ngàn

rock cũng rầu blue cũng ngán

symphony réo rắt tro than

7.

thôi nhé em đừng gọi lại sau

anh ở đâu thây kệ ở đâu

phôn phiếc lưng tròng nơi đất lạ

trời quen ngất tạnh ém đôi câu

8.

ém đôi câu nghe lại vĩ thanh

tâm muốn đi nhưng dạ chửa đành

chưa dứt mùi tanh trên thế giới

máu người ấm lạnh rắn bò quanh

9.

ulysses rong ruổi kiếp người

khóc cười to tám chín mười mươi

trời đất bất nhơn cơn với cớ

ợ trào thiên cổ đố nhau chơi...

6.2016

CẢM ỨNG ĐÊM DÂN CA

1.

đêm dân ca la đà lục trúc

thương tiếng buồn sương đục lóng nghe

dế rân sân trước trăng loe

vườn sau ớt đỏ cay xè tịch liêu

2.

mòn con mắt hình xiêu bóng ngã

đã từ lâu điền dã hòa âm

một dây nẫu ruột xa xăm

một đời đo đếm lạnh căm tơ mành

3.

gió lay lắt hương chanh hương bưởi

nhịp hắt hiu sông suối nguồn cơn

khói lam nhớ ruộng thương đờn

nhện sa sầu rụng oán hờn đâu đâu

4.

màu rơm rạ niềm đau chưa dứt

sắc trời thu ướt ngực chưa tan

mèo tru chó sủa thềm hoang

nửa khuya lướt web ca xang một mình

5.

một mình gấp tấm hình gió lật

rất mong manh và rất long lanh

hò lơ bờ bụi cây cành

bao nhiêu nếp gấp hòa thanh xứ người

6.

một mình gõ phím đời rau đắng

mọc sau hè có nhắn gì không

nếu không thì phẩy (,) xuống giòng

đừng buông dấu chấm (.) nước ròng nhớ thêm

7.

một mình nhớ trời đêm da diết

ngọn đèn chong mãi miết thầm reo

hò lơ câu hát trong veo

câu ca trong vắt bay vèo tháng năm

8.

đời náo nhiệt bao lần thức đợi

chút tình thư đã gởi theo mây

gió đưa cây cải tiếc thay

rau răm ở lại cầm tay giang hà

9.

đêm dân ca la đà lục bát

thương lục bình ngơ ngác nổi trôi

khôn khuây núi đứng núi ngồi

thị thành nín lặng giữa thời điêu linh

07.2016
NLV