Ba
bài thơ mới tìm được của Mai Thảo
Anh Nguyễn Đăng Khánh, bào đệ của nhà văn Mai Thảo vừa gửi cho Sổ Tay ba bài thơ mới tìm được của tác giả Ta Thấy Hình Ta Những Miếu Đền. Anh cho biết ba bài thơ này do anh Nguyễn Đức Chấn, cháu của Mai Thảo, tìm thấy tại Việt Nam hồi đầu năm 1999 khi Chấn về Sài Gòn đón mẹ sang Mỹ đoàn tụ cùng gia đình. Thư anh Khánh viết “Chấn đã cố tìm ở nhà chị tôi [mẹ của Chấn] nơi anh Mai Thảo thường tới ẩn náu khi bị chế độ mới truy lùng trong những năm 1975-78, một tấm ảnh mà Chấn đã chụp anh Mai Thảo với chị Kiều Chinh tại nhà hàng La Pagode. Mặc dù không tìm thấy tấm ảnh nhưng Chấn đã tìm được một tờ giấy trên đó anh Mai Thảo ghi ba bài thơ nhan đề Hình Tượng, Thủy Tinh và Kim. Sau hơn 20 năm, tờ giấy đã vàng, nét chữ đã mờ, rất khó đọc, nhưng vẫn là nét chữ của anh Mai Thảo. … Ba bài thơ trên xác định một điều: Anh Mai Thảo làm thơ từ nhiều năm trước đấy chứ không phải [mới làm thơ] vào những năm gần cuối đời với tập thơ Ta Thấy Hình Ta Những Miếu Đền xuất bản vào năm 1989…”
Cùng với
những bài thơ, anh Nguyễn Đăng Khánh gửi cho Sổ Tay tấm ảnh [màu] do nhiếp ảnh
gia Trần Cao Lĩnh chụp Mai Thảo ngồi với thi sĩ Vũ Hoàng Chương. Trên góc trái
bức ảnh, dưới chữ ký của Cao Lĩnh, tôi thấy dòng chữ viết tay: Dưới thềm gác
mây 1974.
Bức ảnh mà
tôi đã có lần ghi trong Sổ Tay là đã nhìn thấy trên vách phòng anh Mai Thảo
trong căn phòng nhỏ anh ở trên đường Bolsa, phía sau nhà hàng Song Long. Xin
ghi lại nguyên văn ba bài thơ của anh như một tưởng niệm ngày anh qua đời và
đồng thời là một đóng góp cho các nhà phê bình văn học những sáng tác còn bỏ
quên của thi sĩ / nhà văn Mai Thảo:
hình tượng
Từ trong cửa tối
nhìn ra
Thấy gần: bóng lá,
thấy xa: biển trời
Lá lay, bóng cách
ngăn đời
Biển im, hình tượng
cõi người không ta.
thủy tinh
Trở mình chăn chiếu
mênh mông
Giấc mơ chật hẹp
vẫn trong cuộc đời
Mộng ta không xóa
nổi người
Đáy đêm còn đọng
tiếng cười thủy tinh.
kim
Miếng da bịt mắt thành đêm
Cây kim khâu miệng thành im lặng
mồ
Tay chân, dây trói bao giờ
Da, kim, dây ấy bây giờ là ta.
Khẩu khí ấy,
chữ nghĩa ấy không thể là ai khác, ngoài Mai Thảo.
Tôi vẫn
thường nghĩ Nguyễn Đình Vượng là cha đẻ của tạp chí Văn, và Mai Thảo là người
đã tiếp sức nuôi nó lớn lên. Văn không có mặt nếu không có cụ Vượng và Trần
Phong Giao. Nhưng Văn không thể tồn tại đến hôm nay nếu không có Mai Thảo.
NXH
(trích Sổ Tay Nguyễn
Xuân Hoàng. từ T. Vấn & Bạn Hữu)
