CHIỀU NAY THẤY HOA CƯỜI CHỢT NHỚ MỘT NGƯỜI (*)

Huyền Chiêu

Hoa đào. Photo by Khánh Minh

Sau Tết, lòng người miền Nam  chùng xuống khi  nghe tin nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông qua đời tại Sài Gòn .(11 tháng giêng âm lịch)

Nguyễn Văn  Đông là nhạc sĩ được yêu mến, ít tai tiếng và thân quen vô cùng với người dân miền Nam thuở ấy qua tiếng hát Trần Văn Trạch trong  bài “Chiều Mưa Biên Giới”.

Thuở ấy là thuở 20 năm chinh chiến, bất an của miền Nam nước Việt. Thuở ấy là thuở những tác phẩm thơ văn, âm nhạc  mang hơi thở của người lính, cho đến muôn thu vẫn sống mãi trong  tâm hồn người miền Nam mất nước .

Thật không thể tưởng tượng được chỉ trong  20 năm, những nhạc sĩ miền Nam đã để lại hàng ngàn ca khúc tuyệt đẹp, trong đó hầu hết chứa đựng cảm xúc về thân phận người trai thời chiến. Những cảm xúc ấy không đống phục như bộ đồ lính mà họ mang trên người , không bị trói buộc bởi một thế lực chính trị nào, không làm nô dịch cho một định hướng của chủ nghĩa nào.

Hãy nghe  tiếng sóng dạt dào trong tâm hồn chàng trai Minh Kỳ trước giờ ra lính:

“Bạn ơi quan hà xin cạn chén ly bôi

Ngày mai tôi đã đã đi xa rồi”

Trần Thiện Thanh  đi lính  nhưng không  “Nhắm thẳng quân thù mà bắn” mà chỉ  nhìn đâu đâu:

Từ máy thu thanh cô nàng vừa ca:

"Trọn kiếp yêu anh lính khổ xa nhà"

Giữa rừng già vang tiếng hát thật cao

Nhưng giữa rừng già tôi có thấy gì đâu?

                          (Rứng Lá Thấp)

Người lính của Trúc Phương  tả thực  và vô cùng tuyệt vọng:

“Đơn vị  thường xuyên nằm trên đất giặc

Thèm trong hãi hùng

Tiếng hát môi em tiếng hát ngọt mềm”

 Nguyễn Văn Đông  cũng mô tả  tâm trạng cô đơn của người lính  đêm giao thừa ngồi gác một mình nơi tiền đồn xa xôi ,  nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ em nhưng   ca khúc của ông  đối với cảm nhận của riêng tôi không mang vẻ  sầu thảm.

Có lẻ vì nhạc của ông luôn có giai điệu hướng về  vần trắc. Câu hát của ông lúc nào cũng lên cao phơi phới như cánh diều trong gió.

“Chiều mưa biên GIỚI anh đi về đâu?

Sao còn đứng NGÓNG nơi giang đầu

Kìa rừng chiều  âm u  RÉT MƯỚT

Chờ người về vui trong GIÁ BUỐT

Người về bơ vơ”

(Chiều Mưa Biên Giới)

Trong Về Mái Nhà Xưa chúng ta nghe tiếng ca cứ vút dần lên cao:

“Về đây NGƠ NGÁC chim bay tìm đàn

Về đây  HOANG VẮNG LẠNH BUỐT cùng đàn”

Thật dễ hiểu khi  chất giọng soprano  rất trong trẻo ,rất nhẹ nhàng nhưng vô cùng đầy đặn của Hà Thanh như sinh ra để hát nhạc Nguyễn Văn Đông…

Ngay cả tựa đề  của ông cũng ít khi thiếu dấu sắc:

“Sắc Hoa Màu Nhớ”, “Phiên Gác Đêm Xuân”, “Mấy Dặm Sơn Khê”

“Khúc Tình Ca Hàng Hàng Lớp Lớp”..

Trong một bài phỏng vấn  trước 1975, , nhạc sĩ cho biết ông rất thích nhạc Pháp và yêu mến ca khúc “La Vie En Rose”

Và Mùa Xuân hiện diện rất nhiều trong nhạc  Nguyễn Văn Đông :

“Nhớ Một Chiều Xuân” “Phiên Gác Đêm Xuân” “Dáng Xuân Xưa”, “Khúc Xuân Ca”  cho chúng ta biết nhạc sĩ là người lạc quan, yêu người, yêu đời và yêu  …nước.

Ta không tìm thấy hận thù  trong người lính Nguyễn Văn Đông chỉ thấy ước mơ của ông thật cảm động:

“Mong sao nước Việt đời đời

Anh dũng oai hùng  chen chân thế giới”

(Hải Ngoại Thương Ca)

Nhưng đời không là màu hồng.

Một tâm hồn đẹp đẽ như thế, một con người đáng yêu, đáng sống như thế  sau 1975 đã bị khổ sai mười năm trong tù , .

Sau ngày ông qua đời chúng ta  bàng hoàng đọc được lời ông Chu Tất Tiến, người  bạn tù  của  Nguyễn Văn Đông mô tả hình ảnh nhạc sĩ lừng danh Nguyễn Văn Đông trong những ngày  tù đày, ốm đau, bệnh tật và đói rét:

, anh chỉ có thể nằm trên một miếng ván nhỏ có gắn bánh xe do anh em cùng tù làm cho anh, để anh lấy tay đẩy miếng ván trôi đi, y như một người bị què cụt sắp chết. Nhìn hình ảnh đó, anh em đều sa lệ. Còn đâu người hùng năm xưa? Còn đâu hình dáng người nhạc sĩ với cây đàn và những bản nhạc tuyệt vời, hát mãi không chán?"(**)
Chúng ta cũng đau xót đọc được trong bài viết  “Viếng Tang Lễ Giản Dị Của Nhạc Sĩ Nguyễn Văn Đông” của Trần Tiến Dũng trên báo Người Việt:
“Hầu chuyện phu nhân của nhạc sĩ, bà cho biết. Lúc ông từ nhà tù của chế độ Hà Nội về, bệnh tật khiến ông không đi, đứng được, ông chỉ nằm đó như một cái xác, không người thân nào tin ông có thể sống. Hàng xóm ai cũng thương cảm. Nhưng rồi bằng nghị lực phi thường và sự chăm sóc của gia đình ông vượt qua tình trạng bạo bệnh mắc phải trong thời gian 10 năm chịu lao tù” Nguyễn Văn Đông cũng như nhiều thanh niên  miền Nam đi lính như một bổn phận vì:
“Đi quân dịch là thương nòi giống”
                  (Bức tâm Thư-Lam Phương)
Khi trận chiến trở nên  khốc liệt , phi lý,  họ chịu đựng như tai trời ách nước, không oán thù, trách móc, chỉ biết
“Người đi khu chiến thương người hậu phương”
                          (Chiều Mưa Biên Giới)
Tâm hồn trong sáng, trái tim nhân hậu của Đại Tá, nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông xứng đáng để chúng ta đứa tay lên trán chào vĩnh biệt.

HUYỀN CHIÊU
Tháng 3 2018

(*) Trong NHớ Một Chiều Xuân –Nguyễn Văn Đông.
(**) Trích  trong bài “ Nguyễn Văn Đông Và Những Điều Chưa Nói Hết”  tác giả Trịnh Thanh Thủy –Việt Báo online