TẢN MẠN. CÀ PHÊ MỘT MÌNH. CÀ PHÊ TƯỞNG TƯỢNG

Nguyễn Xuân Thiệp

 

Café Tùng Đà Lạt

 Starbucks Coffee

Từ ngày Nguyễn tôi bước lẻ loi liêu xiêu giữa đời thì rất sợ ngồi quán cà phê một mình. Sau đây chỉ là đôi đoạn hồi ức như chút dư hương để sống lại một thời của thơ và tâm thức cô đơn.

   … Sáng nay, gặp lúc trời garland mù sương (hiện tượng hiếm thấy), và hình như có những giọt mưa rơi trên lá và tóc, bèn mặc quần dày, khoác áo ấm, quấn foulard quanh cổ, lên xe lái ra Starbucks ở chỗ ngã tư Shiloh-Arapahoh. Như ngày nào…

    Vâng. Như ngày nào… Mình ngồi trong quán với ly cappuccino. Bên ngoài trời vẫn mù sương. Mù sương… Mù sương linh hồn… Thơ từ đâu vậy cà, thơ ai hay thơ mình? Ngồi suy tưởng vẩn vơ, bèn tự hỏi trong đời hình như cũng đã nhiều lần mình ngồi quán, cà phê một mình. Huế rồi Sài Gòn, Đà Lạt, Pleiku… Huế của thời mới lớn, đôi khi có ngồi ở Lạc Sơn  nhìn thiên hạ, “nghễ” các cô đi qua dưới hàng phượng già. Sài Gòn thì ngồi ở Quán Chùa và cà phê Hân đường Đinh Tiên Hoàng, Dakao. Đôi khi ngồi ở Nữ Hoàng, yên tĩnh hơn. Nhắc tới những quán cà phê này thì Nguyễn Đình Toàn, Đinh Cường, Du Tử Lê nhớ hơn ai cả. Ở Đà Lạt thì có Tùng. Sáng, chiều và đêm khuya. Ở đó có tranh Đinh Cường và Vị Ý. Còn Pleiku? Bạn nào còn nhớ hội quán Phượng Hoàng và cà phê Dinh Điền? Kim Tuấn thì đã không còn. Diên Nghị, Tô Mặc Giang và Hoàng Khởi Phong lẽ nào quên được một thời lính tráng ở xứ “Pleiku gió lạnh mưa mùa”.

    A, Đà Lạt của mình và hiền nội, của Lê Uyên Phương, Đinh Cường… À quên, của Phạm Công Thiện nữa chứ -người đã viết Bay Đi Những Cơn Mưa Phùn rất lãng mạn và thơ mộng –dù khung cảnh là Paris chứ không phải Đà Lạt nữa. Này, mình đọc lên và các bạn cùng nghe nhé.

   Hắn thổi những cơn mưa phùn qua khung cửa kính hiệu buôn thuốc lá và cà phê. Chỉ có đất Pháp này mới có những quán thuốc lá chuyên bán đủ loại thuốc hút, đồng thời bán phụ thêm cà phê và rượu đỏ: cà phê đen, rượu đỏ và thuốc bao xanh là ba dấu hiệu của đất Pháp: không có ba thứ này, nhất định nước Pháp sẽ không còn những cơn mưa phùn tháng tư. Hắn ngồi bên cạnh khung cửa kính, quán thuốc lá chỉ mang tên vỏn vẹn là tabac café express; quán thuốc nằm đối diện nghĩa địa. Chung quanh đều im lặng, thỉnh thoảng vài tiếng ho, tiếng cửa đẩy vào, tiếng gió rít vào từ những ngày quá khứ. Bây giờ là tháng tư? Thời gian là những tháng tư còn lại. Không, tháng mười rồi. Mưa bụi và lạnh, những cơn mưa phùn tháng mười ở ngoại ô Paris.

   Người ta nói, Phạm Công Thiện là nhà tùy bút xuất sắc. Đoạn văn vừa trích dẫn đã cho ta cảm nhận phần nào nét đặc sắc của túy bút Phạm Công Thiện. Bây giờ, mình muốn bạn hình dung quán cà phê Starbucks nơi mình ngồi nhé: Chung quanh là cửa kính, như quán Tabac Café Express nơi Phạm Công Thiện ngồi, nhưng có điều khác là ở đây không bán và không ai hút thuốc lá và cũng không có vang đỏ. Cho nên nếu còn trẻ chắc mình mê Tabac Café Express hơn. Nó lại còn đối diện nghĩa địa nữa, cho nên không khí của quán này phải nói là có sức hấp dẫn những tâm hồn cô đơn. Và Phạm Công Thiện ngồi uống cà phê một mình. Tất nhiên là vậy.
 

   Một thời ngồi quán cà phê tưởng đã khép lại với hình bóng quê nhà. Vậy mà sang Mỹ nơi đời sống như chuyến tàu tốc hành lao tới, mình vẫn kiếm ra nơi và thời giờ để ngồi cà phê một mình. La Madeleine, Café du Monde, Starbucks… Thường là ở Starbucks. Orange County, Virginia, Atlanta, Dallas, Houston… Nơi nào cũng có. Làm sao có thể quên được cà  phê Phố Cổ ở DC ngày nào. Nhiều năm trôi qua, trí óc mình vẫn còn mường tượng thấy sáng hôm nào mưa phùn bay bay trên phố. Đây, xin gởi đến các bạn chút hương cà phê trong Barnes & Noble ở Phố Cổ:

   Như thuở nào... Anh ngồi ở Barnes & Noble nhìn ra ngoài trời. Mưa phùn vẫn bay trên phố. Trong quán, những người đọc sách vẫn cặm cụi, cúi đầu trên trang sách. Và các nhân vật từ thơ, từ truyện và kịch cũng đang có mặt. Lại thấy Lara với chiếc áo ca-rô màu sặc sỡ, đầu trùm vuông khăn lụa, giống hệt như trong Doctor Zhivago. Và Jenny vẫn bé bỏng như sáng nào có nắng vàng dạo bước qua công viên, rồi gặp chàng họa sĩ trong A Portrait of Jenny. Giờ đây, có thêm Hoàng Tử Bé -Le Petit Prince- đang đứng xoay xoay quả địa cầu, nói: "Một lần nọ, tôi có đến thăm trái đất này và trồng ở đó một cây hoa hồng..." Và ai kia, có phải hóa thân của nữ lang từ thuở bạo Tần trong kinh kịch đang bước tới, đặt túi xách lên bàn, rồi kéo ghế ngồi đối diện. Hôm nay, nàng mặc chiếc áo dạ màu xanh đen có đọng những hạt mưa bay. Mắt mở lớn một bầu trời đêm đầy sao. Nữ lang mở lời: "Chắc chàng chưa quên. Thời trẻ ở thành phố ấy...Mưa phùn và cà phê trong quán, những bức tranh trên tường. Nhớ lời hẹn lúc chia tay, thiếp từ trong sách vở bước ra gặp chàng ở đây..." Và như thuở nào, nàng bưng ly cà phê lên uống, mắt nhìn trìu mến. Rồi kể chuyện gươm bay trong lửa đỏ, những câu hát qua đồi mây, mang lời dụ ngôn của gạch đá ngàn năm. Ly cà phê sắp cạn, thiếu phụ đứng lên, cầm lấy túi xách: "Sáng hôm nay mưa bay, như mưa viễn phố, thiếp xin từ biệt. Từ nay, bèo giạt mây trôi, duyên tri ngộ, biết đến bao giờ..." Rồi cũng như năm nào, nàng quay lưng, ra tới cửa nhìn lại, mắt mờ hơi mưa, và khuất dần. Mưa phùn vẫn bay trên phố. Chung quanh, trong quán sách, mọi người vẫn chăm chỉ đọc, ngồi yên như tượng. Nhìn lên, anh không thấy Lara đâu nữa. Jenny và Hoàng Tử Bé cũng không còn. Nhớ lại nhân vật nữ lang vừa chia tay, anh như còn thấy hiện lên trước mắt những giọt nước mưa trên vai áo và chút bọt cà phê còn vương trên khóe miệng ai. Mưa phùn vẫn bay trên Phố Cổ…"
 

Chiều ở Harvard Square. Tranh Đinh Cường

    Và đây, cà phê một mình ở Harvard Square, Boston.

theo chim. tôi đến đây. gặp boston

gặp bến cảng mù sương. ánh đèn. soi góc hè gạch xám

ôi. lou giờ đã xa. trăng gầy đỉnh whispering pine. hồn du thủ

và ly cà phê. trong trí tưởng. uống ở harvard square. với cái bóng của mình. và hoàng thị ngày xưa

không còn thấy. phố tàu. los angeles

mưa sương. mưa sương. cầu longfellow

   Trên đây là một đoạn thơ trong bài Chào Boston. Chào Bạn Bè viết cách đây đã nhiều  năm. Ỏ bài này, uống cà phê ở Harvatd Square chỉ là cà phê tưởng tượng. Thật vậy, ở một bài khác viết sau đó, Nguyễn cũng đã có nói: “Trở lại Boston lần này, người viết nhất định phải ngồi uống cà phê (mà cà phê một mình thôi đấy nhé) ở quảng trường Harvard Square (chứ không uống trong tưởng tượng như lần rồi), để nhìn lại những mùa thu đã đi qua trong đời mình. Và rồi sẽ đứng trên cầu Longfellow với nắng mùa thu mà đọc thơ của Apollinare: Sous le pont Mirabeau, coule la Seine / Et nos amours, faut-il qu’il en souvienne / la joie venait toujours après la peine… Dưới cầu Mirabeau / sông Seine chảy / và tình ta / liệu anh còn nên nhớ / niềm vui luôn đến sau nỗi buồn… Thế đấy, chưa chi mà dòng sông Charles của Boston đã biến thành dòng sông Seine của Paris và mình biến thành Apollinare để nhớ về Lou.

   Bên ngoài trời vẫn mờ sương

NXT.