Nhiều người viết
Hồ sơ “Đường Kiến”
Thiều Hà Quang Nghĩa
Như chúng ta đã biết, cuốn phim “Đường Kiến” do Thiều Hà Quang Nghĩa đạo diễn, đoạt giải Cánh Diều Bạc năm 2011, đã gây tai tiếng ầm ĩ. Ngày 4 tháng 6. 2011 vừa qua, cuốn phim đã được đem chiếu cho công chúng trong nước xem. Nó bị mang tiếng vì dư luận trên mạng cho rằng đã ăn cắp ý và tên truyện của nhà văn Kinh Dương Vương.
Vậy phim Đường Kiến được thực hiện như thế nào, mang nội dung gì?
Nội dung phim “Đường Kiến”
Trong bài “‘Đường kiến’ - phim ngắn phản chiến đoạt Cánh Diều Bạc” đăng trên báo mạng VnExpress, nội dung cuốn phim được mô tả như sau:
Phim “Đường Kiến” (đạo diễn Thiều Hà Quang Nghĩa, tác giả kịch bản Đỗ Văn Hoàng) lấy bối cảnh chiến trường miền Nam Việt Nam
Tên phim Đường Kiến được đặt theo ý tưởng then chốt trong câu chuyện: đường đi của đàn kiến mang theo thức ăn và hy vọng sống của người lính Mỹ đang cận kề cái chết. Việc dõi theo đường đi của đàn kiến là một hành động rất trẻ thơ, được lồng vào bối cảnh chiến tranh và câu chuyện đi tìm sự sống của người lớn, tạo nên sức gợi mới....
Đó là lời của báo VnExpress trong nước. Rõ ràng báo này đã xem tất cả câu chuyện như một sáng tạo độc đáo của nhà biên kịch và người làm phim.Thế nhưng, những ai sống tại miền Nam Việt Nam trước 1975 và thường xuyên đọc tạp chí VĂN đều có thể phác giác ra rằng, với nội dung như thế, phim “Đường Kiến” đã ăn cắp ý tưởng và, trắng trợn hơn nữa, ăn cắp ngay cả nhan đề của truyện ngắn “Đường Kiến” của nhà văn Kinh Dương Vương (một bút danh của hoạ sĩ Rừng, tên thật là Nguyễn Tuấn Khanh). Từ truyện đến phim, chỉ có một chi tiết được thay đổi: nhân vật chính trong truyện “Đường kiến” của Kinh Dương Vương thay đổi mảu da -anh nguyên là một người lính Việt Nam Cộng Hoà, khi bị ăn cắp đem vào kịch bản phim thì lại biến thành một người lính Mỹ. Thật là một trò tráo trở đầy dụng ý và quá sức khéo léo!
Tuyên bố lúc đầu của Thiều Hà Quang Nghĩa
Một điều nữa cần ghi nhận: Cho đến khi sự thật được phát hiện, trên tất cả báo chí Việt Nam, không hề có một thông tin nào ghi nhận rằng cuốn phim "Đường Kiến" đã mượn ý tưởng của truyện ngắn "Đường Kiến" của nhà văn Kinh Dương Vương. Phát biểu với báo chí trước đó, đạo diễn Thiều Hà Quang Nghĩa cũng không hề nhắc đến truyện ngắn ấy. Theo VnExpress, Thiều Hà Quang Nghĩa chỉ nói: “Khi làm bộ phim tôi không định kể câu chuyện về ‘ta’ hay ‘địch’, tôi muốn kể về người lính, về con người trong chiến tranh. Bộ phim có ý nghĩa phản chiến, nói lên tội ác của chiến tranh”. Anh ta còn biện bác thêm: “Bố tôi cũng là một người lính trong chiến tranh, bản thân tôi hiểu sự mất mát đó”, Quang Nghĩa nói. “Chiến tranh đã qua đi rất lâu rồi, nhờ có một độ lùi về thời gian, những người trẻ thời hiện đại sẽ nhìn cuộc chiến từ những góc độ mới. Họ sẽ thấy chiến tranh gây nên mất mát cho cả hai phía”. Đó là lý do đạo diễn đưa vào phim hình ảnh người lính Mỹ nhớ về gia đình ở bên kia bờ đại dương qua những bức ảnh anh mang theo. Hình ảnh cuối cùng của phim là anh lính này nằm theo hình dấu chấm hỏi, như đặt câu hỏi “Tại sao cuộc chiến phi nghĩa này lại xảy ra?”
Đọc qua những lời trên, người ta có thể nghĩ ông đạo diễn (tập sự) này làm phim với thái độ vô tư, không có ý phê phán gì cả. Vậy thì cái câu anh ta nói ra (“Tại sao cuộc chiến phi nghĩa này lại xảy ra?”) có ý nghĩa gì? Mặt khác, nghe như câu chuyện này đến từ kinh nghiệm cá nhân của Thiều Hà Quang Nghĩa, do chính anh ta hư cấu và kể ra, chứ chẳng hề có liên quan gì đến truyện ngắn "Đường Kiến" của nhà văn Kinh Dương Vương. Thú vị thật!
Sự thật, như chúng ta đã đọc trong những số trước, truyện ngắn “Đường Kiến” của nhà văn Kinh Dương Vương, đã đăng trên tạp chí VĂN, số 125, ra ngày 1 tháng 3 năm 1969, ở trang 25-37.
Nhà văn Nguyễn Tôn Hiệt viết trên Tiền Vệ phê phán việc làm của Thiều Hà Quang Nghĩa:
Theo VnExpress, “đạo diễn Thiều Hà Quang Nghĩa sinh năm 1984, hiện là sinh viên khoa Đạo diễn Điện ảnh khóa 27 của Đại học Sân khấu điện ảnh Hà Nội.”
Một sinh viên chưa tốt nghiệp mà đã đoạt giải như thế thì hay quá, nhưng đoạt giải bằng một món hàng ăn cắp thì... hết thuốc chữa! Hết thuốc chữa cho bản thân anh ta cũng như cho cả cái gọi là “uy tín” của giải thưởng này.
Sau hàng loạt sản phẩm đạo văn, đạo nhạc bị phát hiện và tố giác liên tục trong suốt cả chục năm qua, tình hình trộm cắp trong sinh hoạt văn hoá nghệ thuật ở Việt Nam
Người ta thường nói: “Bần cùng sinh đạo tặc”. Đó là nói đến sự bần cùng về miếng cơm manh áo. Đằng này lại không phải là chuyện đói ăn, thiếu mặc, mà là sự bần cùng về văn hoá. Bần cùng văn hoá thì sinh ra đạo tặc văn hoá.
Cái gì đã làm cho văn hoá Việt Nam Nam
Những trích dẫn trên là từ Tiền Vệ &Văn Chương Việt. Hồ Sơ Đường Kiến sẽ còn tiếp tục mở ở những kỳ tới với lời phát biểu của nhà văn Kinh Dương Vương và nhận định của những tác giả khác.
(Tổng hợp)
No comments:
Post a Comment