nguyễnxuânthiệp
Ngọn nến cháy trên bàn
một ngọn nến cháy
(Boris Pasternak)
Tuyết
rơi
như
tuyết ngày xưa
ở
oklahoma
đâu
rồi. chung trà tuyết sơn
không
một ngọn nến cháy trên bàn
như
trong thơ pasternak. viết cho lara
em.
đâu rồi
còn
đây. bài trà ca
mùa
đông. mình anh
và
bầu trời. tuyết phủ
như
ngày xưa
người
đi trong mưa tuyết
mơ
về một cánh chim
bên
lều cây chuối
ôi.
basho
và
câu thơ haiku. ngày nào
khi
ở garland 3.2.2023
Sáng
nay, viết bài thơ Tuyết Phủ, bỗng nhớ tới nhiều điều. Xin ghi lại đây…
Sáng
thứ Hai 01 tháng 2. 2023. Tuyết đầu mùa phủ trắng thành phố Dallas, Texas.
Tuyết cũng đã tràn ngập các thành phố Miền Đông nước Mỹ. Trong cảnh tuyết phủ
mênh mông ấy, lòng kẻ làm thơ này nghĩ tới nhiều thứ, mơ tới nhiều điều trong
sách vở và trong cuộc nhân sinh buồn vui trộn lẫn này.
Trước
hết, nhìn cảnh tuyết phủ im lặng chung quanh, Nguyễn nghĩ tới tiếng quạ trong
thơ hài cú của Basho. Ờ nhỉ, thời khắc này được nhìn thấy một bóng quạ đen trên
cành phong du cất lên vài tiếng quạ quạ phải chăng lòng mình cũng bớt đi nỗi
quạnh hiu. Nhưng điều Nguyễn nghĩ tới nhiều hơn cả vẫn là tiếng ấm nước reo
trên bếp lửa. Như sáng nào cùng hiền nội lần đầu tiên nhìn thấy cảnh tuyết rơi
trên thành Oklahoma. Đây là đoạn văn đã viết hồi mới tới Mỹ nhìn thấy cảnh
tuyết rơi: Đầu xuân, một bạn văn ở Los Angeles gửi cho gói trà. Trà mang
nhãn hiệu Tuyết Sơn, mở ra thơm ngát. Lúc bấy giờ, tuyết phủ trắng thành
Oklahoma, nơi tôi ở. Chỉ trong một đêm, phong cảnh đã đổi khác, như trong
truyện thần tiên của Hans Christian Andersen. Buổi sáng mở cửa nhìn ra vườn,
ngạc nhiên đến sững sờ, vừa cảm động vừa hân hoan. Tuyết, lần đầu tiên nhìn
thấy trong đời. Vội vàng vào bếp đun ấm nước. Tiếng nước reo như tiếng gió qua
lũng thông vàng. Hương trà bốc lên trong tĩnh lặng sớm mai khi tuyết đã trắng
mái nhà, cây cối, bờ rào và những con đường hiu quạnh. Nâng chung trà lên, nóng
ấm trong lòng bàn tay. Uống vào một ngụm, nhìn ra tuyết bay, thấy mình là người
hạnh phúc trên đời. Thì ra, hạnh phúc vẫn có đấy, dẫu hiếm hoi và nhỏ bé so với
những nỗi khổ vô cùng tận của kiếp người…
Và
cũng như sáng nào tuyết rơi ở thành Oklahoma, Nguyễn vội vàng đi đun ấm nước.
Sẵn có cà phê Starbucks mua từ trước Tết, Nguyễn pha một ly cho mình, hương
thơm tỏa trong không khí sáng mai. Chợt nghĩ tới người thơ bên phương trời xa
bèn nâng ly cà phê lên mời cùng uống với mình. Ôi, cà phê uống trong cảnh tuyết
phủ sớm mai ngon cực kỳ ngon. Nhìn ra ngoài trời tuyết phủ kẻ này mơ tới những
ngọn nến cháy trong thơ Boris Pasternak. Cũng như nhớ tới những ngọn nến được
thắp lên một đêm tuyết rơi trong câu chuyện của nhà văn Nga nổi tiếng
Konstantin Paustovsky. Chuyện kể như sau: Trong Thế Chiến II, một phụ nữ trẻ
người Moscow tên là Tatyana Petrovna cùng với con gái Varvara, tản cư về một
thành phố nhỏ và ngụ tại nhà một người đàn ông già tên Potapov. Một tháng sau
khi Tatyana đến, ông Potavov qua đời. Lúc đầu cô không ưa cái thị trấn này, và
cảm thấy hối tiếc đã rời bỏ nhà hát ở Moscow để về đây. Nhất là vào những sáng
những chiều, lúc thời tiết xấu, lũ quạ kêu quang quác, bay thành từng đám mây
đen trên những ngọn cây trụi lá. Nhưng rồi ngày tháng trôi qua, cô dần quen với
ngọn đồi bạch dương và dòng sông uốn lượn bên đồi. Cô cũng đã bắt đầu đi trình
diễn ở các trạm quân y trong vùng. Cuối cùng thì cô đâm ra thích cái thị trấn
nhỏ bé và êm đềm này, nhất là khi tuyết phủ. Và cô bắt đầu quen sống trong ngôi
nhà của một người lạ với những đồ vật lạ. Potapov có một người con trai hiện
đang phục vụ trên một chiến hạm trong vùng Hắc Hải. Tayana ngắm nhìn tấm ảnh
của anh treo trên tường, cảm thấy đã gặp chàng trai này ở đâu, dường như đã lâu
lắm trước cuộc hôn nhân thất bại của cô, nhưng cô không thể nào nhớ ra được.
Những
bức thư tiếp tục gởi về cho Potapov, tất cả đều cùng một người viết. Tatyana
xếp những cái thư ấy trên bàn viết của gia chủ. Một đêm, khi trời đổ tuyết,
Tatyana không thể nào ngủ được. Tò mò, cô mở một cái thư ra xem. Người con trai
của Potapov là Nikolai cho biết rằng anh vừa hồi phục sức khỏe trong bệnh viện
sau khi bị thương nhẹ. Anh ta hy vọng rằng khi rời khỏi bệnh viện anh sẽ có thể
xin nghỉ phép về thăm cha già. Người con hình dung ra cảnh vật lúc anh trở về:
Tuyết rơi trên những con đường đi tới vườn cây chỗ đình phong ngày nào sẽ được
dọn sạch. Anh mơ về lại nhà, lau bụi cây dương cầm và lên dây lại. Anh mơ thấy
trên giá đàn vẫn còn khúc mở đầu (ouverture) của tác phẩm “The Queen of the
Spades” của Tchaikovsky, và những ngọn nến cháy dở vẫn còn trong giá nến. Thế
là sáng hôm sau Tatyana ra dọn sạch tuyết trên lối đi tới vườn cây. Cô cũng sửa
lại cái chuông treo ở cửa và mướn người đến lên dây đàn. Cô tìm lại những mẩu
nến cháy dở và đem cắm vào giá nến. Và rồi Nikholai được xuất viện. Anh đã về
đến ga xe lửa và anh buồn biết mấy khi người trưởng ga báo cho anh biết cha anh
đã qua đời. Nikholai trở về đứng trong vườn nhà dưới trời tuyết phủ. Thế rồi
anh gặp Tatyana. Cô thân ái mời anh vào nhà.
Trong
nhà, chuông cửa vẫn hoạt động, những ngọn nến và cây đàn dương cầm vẫn ở đó –
mọi vật trước mắt đúng như anh tưởng tượng. Nikholai thắp nến, dạo đàn và cùng
ngồi dùng trà với Tatyana. Cô nói dường như cô đã có gặp anh ở đâu đó một lần.
Đêm
hôm ấy, Nikholai nằm ở sopha không chợp mắt. Anh cố thức tận hưởng từng phút
giây trong ngôi nhà xưa.
Sáng
hôm sau, Tatyana đưa anh ra ga xe lửa. Trước khi anh bước lên tàu, cô bảo anh
là hãy viết thư về. Sau cùng, cô nói, cô và anh đã là người một nhà. (Đoạn này
viết theo bản dịch của Vũ Thư Hiên)
Ôi,
những ngọn nến trong đêm tuyết rơi. Và chúng ta có nên nhắc lại những ngọn nến
ở sự kiện âm nhạc Woodstock cách đây ngoài năm mươi năm, và trong ca khúc Candles
In The Rain, Melanie đã hát:
Chúng
tôi quá gần nhau, không còn khoảng cách / Máu chúng tôi cùng hòa chung trong
một vết thương / Chúng tôi cùng đau chung một nỗi đau / Và chúng tôi cất tiếng
hát hòa bình thân ái
Vậy
xin người hãy cùng nhau đưa cao ngọn nến. trong mưa / Bởi vì nếu không. bóng
tối sẽ dâng đầy lòng đêm. Ôi, xin hãy đưa cao những ngọn nến sáng / cho mưa
ngừng rơi trên vai áo chúng ta dần khô…
Chúng
ta quá gần nhau. không còn khoảng cách / Người thì đến đây ca hát. người đến để
nguyện cầu xua tan bóng đêm.
Tuyết
vẫn còn phủ khắp thành phố. Ngồi một mình, Nguyễn lại nghĩ đến bài thơ Tuyết
Xưa của Nguyễn Phan Thịnh (Ôi, bạn Thịnh ra đi cũng đã mươi mười lăm năm
rồi!). Bài thơ viết ở Lawton cũng thuộc tiểu bang Oklahoma. Thịnh ơi, đâu rồi
những áng tuyết xưa…
xưa
lắm rồi, điệu a-go-go trẻ trung
tíếng
đàn guitar bập bùng suốt đêm
chúng
ta nâng ly vang đỏ, bên ngọn lửa
đón
mừng tuyết rơi trắng hiên
Ôi,
tuyết rơi tuyết phủ như trong phim Dr. Zhivago. Xin cùng nghe lại khúc
nhạc Chanson de Lara (Lara’s Theme). Và thấy lại hình ảnh Yuri và Lara
trong ngôi nhà tuyết phủ. Một đêm, Yuri đang ngồi làm thơ bên ánh nến trong khi
những con chó sói xuất hiện và ngước mõm tru rân quanh những gốc thông già bên
hiên nhà. Một buổi sáng, Yuri và Lara thức dậy, đứng tựa vai nhau vén rèm cửa
nhìn ra, thì ô kìa, như trong thơ William Wordsworth, hoa thủy tiên vàng
(yellow daffodils) nở rập rờn trong gió.
Nguyễn
xin dùng đoạn văn này để kết thúc bài viết với hy vọng chẳng bao lâu nữa thủy
tiên vàng sẽ nở khắp vùng đồng cỏ Texas và nắng ấm tràn ngập những ngọn đồi,
những con đường của thành phố.
NXT
No comments:
Post a Comment