nguyễn
xuân thiệp
Quán Phố Hoài
Đinh Cường, Như Hạnh, Huy Tưởng, Đỗ Hồng Ngọc ở Quán Phố
Hoài
Ai ra đi mà quên thề xưa được sao…*
Bởi vậy cho nên Nguyễn luôn nhớ tới Sài Gòn
và bạn bè, xưa cũng như bây giờ. Vùng địa lý thổ ngơi đó mãi mãi còn trong trí
tưởng người đi.
Và sau đây là đôi đoạn hồi ức về những thực
tại đã chết và những người chỉ còn là cái bóng hay đã trôi dạt về đâu đó. Nhưng
không sao, kỷ niệm vẫn có một đời sống riêng với những sắc màu rực rỡ.
Nói tới Quán Phố Hoài không chỉ nói tới một
cái quán mà còn là nói tới chủ nhân của nó là nhà thơ Huy Tưởng. Nguyễn có quen
với Huy Tưởng thời ở Đà Lạt khoảng cuối năm 1973. Gặp nhau trong nhà hàng Mê
Kông. Thuở ấy, sau khi Lê Uyên Phương đã phổ nhạc thơ của tôi và một số người nữa,
thì các bạn gồm Thái Tú Hạp, Hoàng Khởi Phong, Lê Văn Ngăn bèn rủ nhau cùng với
Huy Tưởng tổ chức Đêm Đọc Thơ & Hát Thơ tại quán Lục Huyền Cầm của đôi bạn
Lê Uyên & Phương. Nhưng tới đêm trình diễn thì Huy Tưởng bận việc ở Nha
Trang không kịp về dự. Sau cơn biến động lịch sử 1975, Nguyễn đi tù về, lang
thang rách rưới, có ghé tới quán cà phê của Huy Tưởng ở đường Bà Lê Chân cạnh
chợ Tân Định, nhưng e ngại không dám chuyện trò với bạn. Thế rồi, mình bỏ nước
ra đi…
Nguyễn Đạt trong một bài viết, bằng đôi nét
đan thanh, đã phác họa về những con người và ân tình ở Quán Phố Hoài như sau:
"Chúng tôi, nghĩa là những bạn văn nghệ
của Huy Tưởng, thường ngồi phía trong ngôi nhà, để vừa uống tách cà phê mà
"ông chủ quán" giới thiệu là Cà Phê Phin Gốm và cà phê Cappucino, vừa
ngắm những bức tranh của Rừng, Nguyễn Trung, Đinh Cường, Bé Ký... những họa sĩ
là bạn bè thân thiết, người ở đây, người mãi bên bờ Đại Tây Dương ngàn trùng xa
cách. Ấy tuy nhiên, Rừng, người bạn họa sĩ trông thì cộc cằn mà giọng nói dịu
dàng, thường trú ở Mỹ mà thường xuyên có mặt ở Phố Hoài. Chúng tôi tới là gặp
anh đang thì thầm gì đấy với nhà thơ, lúc ấy cũng như bất cứ lúc nào, Huy Tưởng
cũng ngơ ngơ như đang "Hỏi Đường Cùng Mây Trắng"
Trong bài viết, Nguyễn Đạt còn cho biết Đinh
Cường, mỗi lần về lại quê nhà, đều ghé Quán. Ngoài ra, Phan Xuân Sinh khi về lại
Sài Gòn cũng đã cùng Hoàng Khởi Phong ghé Quán Phố Hoài. Nói tóm lại, ở đây,
cái quan trọng là người, bầu khí và hương cà phê. Nguyễn thấy thật khó gặp một
cái quán như vậy ở Mỹ, bởi do đời sống gia tốc và thực dụng, những quán cà phê
-ngay tại Cali, nơi hội tụ rất đông người Việt- thường hỗn tạp, xô bồ, tục
thanh trộn lẫn, không có được cái không khí nghệ thuật thân tình như ở quê nhà.
Nhưng biết làm sao, đường về đã ẩn trong mây trắng. Đành ngồi tạm ở Mily Bakery
hay Factory, Gipsy… Hoặc giả ở những quán Starbucks nơi nào cũng có và mình cũng
đã bắt đầu quen thân với không khí ở những quán này. Còn nếu về New Orleans thì
xin ghé Cafe Du Monde -ngồi ở đó, giữa người tứ phương từ khắp nơi trên thế giới,
nhìn về phía tượng đài Di Dân với bóng những con hải âu bay đảo và xa xa dòng sông
Mississippi cuồn cuộn chảy, để mơ tưởng về Sài Gòn và một dòng sông....
Nhân những cảm xúc ngược dòng này, người viết muốn gởi đến
Nguyễn Đạt đôi lời thăm hỏi của người trên xứ đồng cỏ, nơi mùa này hoa sage bắt
đầu nở tím như hoài niệm một mối tình đã tắt thở. Nhân đây, cũng xin gởi đến
Huy Tưởng những tâm tình sót của một thời đã quá xa. Kể từ ngày gặp nhau ở Đà Lạt,
đọc Máu Biếc Xanh Và Ngực Tối của anh
đến nay, đã có dư ba mươi năm mà tưởng như mới hôm qua. Anh Huy Tưởng ơi, làm
sao kẻ này về được Quán Phố Hoài để thấy mặt anh em. Chẳng hạn như Nguyễn Quốc
Chánh và Phan Nhiên Hạo. Người viết muốn gặp hai anh bởi đây là những nhà thơ
trẻ đầy triển vọng -một ở trong nước và một đang ở Cali. Muốn gặp, còn vì lẽ
này: Cách đây cũng đã lâu rồi, được đọc Sổ Tay của Phan Nhiên Hạo trên báo Văn
của Nguyễn Xuân Hoàng, lòng riêng lấy làm thú lắm. Phan Nhiên Hạo viết rất chân
tình về những nhà văn thuở trước và cùng thời -ở cả bên này và bên kia:
"Tôi đã lớn lên với tác phẩm của những nhà văn mà khi đọc họ, tôi nghĩ họ
là những người bạn tinh tế. Đọc Nguyễn Xuân Hoàng, tôi có cảm giác đó. Tôi cũng
yêu mến Thanh Tâm Tuyền, Dương Nghiễm Mậu, Võ Đình và Thường Quán qua văn
chương trong một cung cách như vậy, mặc dù tôi chưa bao giờ gặp họ." Viết
về không khí văn nghệ ở Sài Gòn trước 1975, Phan Nhiên Hạo kể lại một buổi uống
bia trên hè phố Sài Gòn cách nay đã dăm bảy năm với Nguyễn Quốc Chánh. Chánh
nói, "Đời sống văn nghệ ở Sài Gòn trước 1975 thật đã. Hiện sinh rắc một
chút phấn vàng lên mọi thứ." Như thế đó, Nguyễn Quốc Chánh cũng như Phan
Nhiên Hạo thường nghĩ về văn chương Sài Gòn trước 1975 qua màn sương ảo mộng.
Mà quả thật thời đó đẹp -tất nhiên không tránh khỏi thi thoảng (mượn từ của VC
xài tạm) một vài mảng sù sì, xấu xí như phải có- nó đích thực "là một
không khí trí thức, một thái độ làm văn nghệ với ý thức về sự phi lý sau cùng của
mọi sự để không quá cay cú, quá 'ăn thua đủ' với văn chương." Phan Nhiên Hạo
kể tiếp: "Tôi đã gặp Nguyễn Thị Hoàng. Một thời gian dài, bà hay ngồi buổi
tối ở một quán bar gia đình trên đường Lý Tự Trọng (xưa là đường Gia Long). Một
người phụ nữ mà thời gian và những truân chuyên của đời sống dường như không chạm
tới được (Quả đúng như vậy ư: Ôi, Nguyễn Thị Hoàng!...). Bà hay ngồi một mình
trong góc, quan sát cái đám đông ồn ào với đôi mắt thẳm sâu trong bóng tối. Lối
nói chuyện nhát gừng của bà cũng hấp dẫn như cái huyền thoại văn chương mà bà tạo
nên. Nếu tôi là người làm phim, tôi sẽ làm một cuốn phim tài liệu về những nhà
văn Sài Gòn còn sót lại như Nguyễn Thị Hoàng, Dương Nghiễm Mậu, Nguyễn Đức Sơn,
Trần Thị Ngh., Huy Tưởng… Họ là những nhân chứng vô giá của một thời văn học
sáng giá. Họ đã luôn luôn ở đó, Sài Gòn, qua tất cả các biến động kinh hồn của
một cuộc chuyển dời..."
Ôi, Sài Gòn và Quán Phố Hoài, những bạn bè
cũ mới, chỉ xin được nhìn thấy một lần. Dẫu là trong cơn mộng...
Kỳ tới: Hoàng Ngọc-Tuấn,
Hoàng Đình Bình & Quán Phố Hoài ngày ấy.
NXT
*Ca từ của Trần Đình
Quân
No comments:
Post a Comment