Lời Hát Xa Xưa Trở Lại
Cam Li Nguyễn
Thị Mỹ Thanh
Turn! Turn!
Turn!
(To Everything
There Is a Season)
To everything - turn, turn, turn
There is a season - turn, turn, turn
And a time to every purpose under heaven
A time to be born, a time to die
A time to plant, a time to reap
A time to kill, a time to heal
A time to laugh, a time to weep…
Sao mà đáng
yêu thế! Cái ý niệm “xoay” nhiều nghĩa, đen và bóng, khiến tôi thích dịch ra
tựa bài hát là “Xoay! Xoay! Xoay!”
Xoay! Xoay!
Xoay!
Việc gì cũng có
lúc, có thời của nó
Mọi việc dưới
trời đều có kỳ định
Xoay! Xoay! Xoay!
Có lúc sinh, có
lúc tử
Có lúc gieo, có
lúc gặt
Có lúc giết hại,
có lúc chữa lành
Có lúc cười, có
lúc khóc
Có lúc dựng xây,
có lúc đạp đổ
Có lúc múa ca, có
lúc than khóc
Có lúc ném những
hòn đá đi
Có lúc gom những
hòn đá lại
Có lúc chiến
tranh, có lúc hòa bình
Có lúc yêu
thương, có lúc thù ghét
Có lúc bạn ôm hôn
Có lúc bạn tránh
né
Có lúc được, có
lúc mất
Có lúc xé nát, có
lúc vá khâu
Có lúc yêu, Có lúc
ghét
Có lúc dành cho
hòa bình, tôi thề, không quá trễ đâu!
Một cô nhóc,
hát những lời hát này, thấy thấm, nhưng thấy thấm một cách… rất ngây thơ. Tôi
biết gì là chiến tranh! Tôi biết gì là hòa bình! Tôi biết gì là cuộc sống! Tôi
biết gì là cõi chết! Ấy vậy mà hát say mê. Người ta bảo: “Những bản nhạc trong
thời niên thiếu sẽ in rất đậm trong cả cuộc đời của chúng ta”. Không tin, xin
bạn cứ thử nhớ lại.
Rồi đến những
nhóm nhạc hai người, thuở đó cũng một thời tôi yêu thích. Trong số đó, tôi say
mê với những bản nhạc của nhóm “Simon and Garfunkel”, hai người ca nhạc sĩ hát
với cây đàn guitar. Không chỉ riêng tôi đâu, mà hầu như ai cũng thích đôi song
ca này. Có lẽ vì những “tiếng lặng thầm” của họ nói lên được nỗi niềm khắc
khoải của cả một thế hệ đã quá quen với chiến tranh, với những câu hỏi chưa bao
giờ được giải đáp. Họ đã tự giải đáp.
The Sound Of
Silence
Hello darkness,
my old friend,
I've come to talk
with you again,
Because a vision
softly creeping,
Left its seeds
while I was sleeping,
And the vision
that was planted in my brain
Still remains
Within the sound
of silence.
Tiếng lặng thầm
Chào bóng đêm,
người bạn cũ
Tôi lại đến
chuyện trò cùng bạn
Bởi một ảo ảnh
đang nhẹ len về
để lại hạt mầm
trong khi tôi đang ngủ
Và ảo ảnh ươm mầm
trong óc tôi, vẫn còn đó
trong tiếng lặng
thầm
Trong những đêm
thao thức tôi cô đơn bước đi
qua những con
đường đá cuội
Dưới vầng sáng
của đèn đường
Tôi kéo cổ áo che
giá rét và ẩm ướt
Khi đôi mắt tôi
bị một tia sáng đèn nê-ông xoáy vào, xé màn đêm
Và chạm đến… tiếng
lặng thầm
Và trong ánh sáng
trần trụi tôi đã thấy
Mươi ngàn người
hoặc hơn
Người ta đang
chuyện trò mà không nói ra lời
Người ta nghe mà
không cần lắng tai
Người ta viết
những bài hát không có tiếng
Và không ai dám
khuấy động tiếng lặng thầm
Khờ quá, bạn
không biết đâu
Sự yên lặng như
ung nhọt nẩy lên
Nghe những lời
tôi có thể bảo bạn
Nắm lấy cánh tay
tôi sẽ vươn đến bạn
Nhưng những lời
của tôi, như những giọt mưa lặng lẽ rơi xuống
và vang vọng
trong bể lặng
thầm…
Như vậy đó,
nhiều rất nhiều, những bản nhạc trong thời tôi còn nhỏ, thấm vào lòng, tự nhiên
đến nỗi tôi không còn nhớ nó là tiếng Anh. Khi buồn thì hát, cảm nhận cũng lớn
dần theo với tuổi tác của mình. Nhưng nói chung, tất cả đều nguyên vẹn.
**
Trong đời
người, có những bài hát đến với chúng ta trong những hoàn cảnh đặc biệt, và
chúng ta nhớ nhiều nhất, nhưng có khi không còn nghe lại. Và cũng có những bài
hát chúng ta biết trong những hoàn cảnh không có gì đặc biệt, nhưng có một ngày
nào nghe lại trong một bối cảnh khác thường, chúng ta sẽ thấy cảm động nhiều.
Tôi không nghĩ
rằng mấy mươi năm sau, tôi nghe lại hai bản nhạc trên, trong một dịp rất đặc
biệt. Qua màn ảnh ti-vi, tôi nghe lại những lời của “Turn! Turn! Turn!” nhưng
không phải với phần trình diễn của The Byrds, mà là qua lời nói của cựu Thị
trưởng Thành phố New York Rudy Giuliani… khi ông đọc bài diễn văn, mà thật như
một “điếu văn”, vì ông đang tưởng niệm những nạn nhân trong biến cố ngày 11
tháng 9 năm 2001:
“Việc gì cũng
có lúc, có thời của nó. Mọi việc dưới trời đều có kỳ định. Có lúc sinh, có lúc
tử. Có lúc gieo, có lúc gặt. Có lúc giết hại, có lúc chữa lành. Có lúc cười, có
lúc khóc. Có lúc dựng xây, có lúc đạp đổ. Có lúc múa ca, có lúc than khóc. Có
lúc ném những hòn đá đi, có lúc gom những hòn đá lại. Có lúc chiến tranh, có
lúc hòa bình. Có lúc yêu thương, có lúc thù ghét…”
Kẻ ngoại đạo
như tôi, nay đã biết đó là những lời từ trong Kinh Thánh.
Mà cũng rất
giống với ý niệm trong đạo Phật. Điều gì hiện có, đã có ngày xưa. Điều gì sẽ
xảy ra, đã xảy ra tự lâu rồi. Trong vòng xoay của thế giới, có những điều thật
khó hiểu nhưng đã hiển nhiên.
Và rồi thật
xúc động, tôi thấy lại Paul Simon.
Không có người
bạn Garfunkel cùng song ca bên cạnh, Simon ôm cây đàn guitar, đội chiếc mũ lưỡi
trai có in số 9/11, giản dị như ông đã từng. Simon 70 tuổi hát “The Sound of
Silence”. Không chỉ với những người sống đang hiện diện quanh ông, đang rơi
nước mắt nghe ông và hát theo ông, mà hồ như cả ba ngàn người bỏ mình trong
cuộc khủng bố cũng về chia sẻ với ông “tiếng lặng thầm”. Tôi thuở là bé con
hiểu lời bài hát này theo kiểu bé con. Tôi lớn lên nhìn thế giới với hai bộ mặt
của nó: náo nhiệt và sâu lặng. Mỗi người khám phá “tiếng lặng thầm” theo cách
của mình. Còn nơi đây, trên khởi điểm của những cái đã từng mất đi, “tiếng lặng
thầm” cất lên có một âm vang lạ thường của nó.
Khi con người
còn lấy sự đau thương của kẻ khác làm niềm vui sướng cho mình, thì mọi thứ
tiếng nói sẽ trở thành vô nghĩa. Chỉ còn lại một thứ. Tiếng lặng thầm. The
sound of silence…
Cam Li Nguyễn Thị Mỹ Thanh
No comments:
Post a Comment