Nguyễn Anh Khiêm
TRẦN
PHONG GIAO
Tên
thật Trần Đình Tĩnh. Sinh năm 1932. Mất tại Sài Gòn ngày 13 tháng Tư, 2005. Thọ
73 tuổi.
Trước
1964, làm Tin Sách của Trung Tâm Văn Bút Việt Nam.
1964,
tổng thư ký tạp chí Văn.
1972,
rời Văn, làm tờ Chính Văn với Nguyễn Mạnh Côn.
Đầu
năm 1975, giữ mục Giải Đáp Thắc Mắc Văn Học tờ Thời Tập của Viên Linh.
Tác
phẩm:
Ngồi
lại bên cầu
Nửa
đêm thức giấc.
Dịch
phẩm:
Guồng
Máy [L’Engrenage] của Jean-Paul Sartre
Sứ
Mệnh Văn Nghệ, diễn từ Nobel Văn chương của Albert Camus
Sự
Đã Rồi [Les Jeux Sont Faits] Jean-Paul Sartre [dịch chung với Nguyễn Xuân
Hoàng]
Dưới
đây là bài Tưởng Niệm của Nguyễn Anh Khiêm
Ngày giỗ Trần Phong
Giao, xin ghi đôi dòng tưởng niện người làm báo văn học giỏi nhất, có công thầm
lặng quảng bá văn học miền Nam qua tạp chí VĂN nổi tiếng một thời.
"...Trên đường
đến trường thời gian 77,78... mỗi sáng xuống dốc cầu Kiệu tôi đều thấy anh Trần
Phong Giao lom khom bưng hủ tiếu cho khách, bà vợ tần tảo của anh kê mấy cái
bàn nhựa trên vỉa hè bán quà sáng, anh thì lầm lỳ tự nhiên bưng tô rửa bát, có
vẻ chu toàn bổn phận như lúc còn làm thư ký toà soạn báo Văn. Buổi chiều tôi
ghé chơi thì thấy anh chăm chút ngồi lựa hột cỏ và cát sạn trong gạo, tập trung
cao độ, kỹ càng như lúc chọn…thơ cho báo Văn. Có khi đó là trò giải trí thảm
hại giết thì giờ cho một quãng đời thừa trống trải. Nhớ lại, một bữa anh chạy
xe đạp vào xóm Cô Giang kiếm tôi, cho tôi xem qua cuốn thơ mỏng của Cao Tần in
bên Mỹ. Anh bảo:
- Cậu đọc qua, thử đoán Cao Tần là ai.
Tôi đọc vài ba bài
đầu, nói với anh:
- Lê Tất Điều phải không anh?
Anh nói trống
không:
- Đoán khá lắm.
Tôi nói với anh kiểu hài hước làm người ta
cười mà rưng rưng cảm động chẳng ai qua nổi Lê Tất Điều. Tôi kể với anh tôi đã
khóc khi đọc chuyện ngắn “Anh Em” của Lê Tất Điều. Mai kia phải đem vào sách
giáo khoa làm điển hình cho nghệ thuật tả tình huynh đệ cao đẹp lay động lòng
người. Trần Phong Giao nhắc tới Đặng Tiến với lòng ưu ái, anh bảo Đặng Tiến phê
bình thơ miền Bắc rằng mấy chục năm sa mạc thơ nên bị đám văn nghệ ngoài đó
ghét dữ. Nếu anh còn sống đến nay thì biết Đặng Tiến dường như không quan niệm
như vậy nữa. Anh nghĩ trúng ý tôi là văn xuôi Thanh Tâm Tuyền hay hơn thơ của
ổng nhưng bảo “nó” làm biếng viết ghê lắm, thúc hối mãi mới có bài.
Một bữa tôi ghé anh chơi gặp nhà văn Võ
Hồng vừa ở Nha Trang vào. Anh đọc cho chúng tôi nghe bài thơ ngạo đời rất thú
vị của cụ Toan Ánh:
Trường Chay
Ớt chẳng, gừng
không, vị vẫn cay,
Nhờ
ơn trời đất được trường chay.
Rau
đay, rau muống quên thời thế,
Khoai ngứa, khoai lang lấp tháng ngày.
Quen thói dạ dày chê cá thịt,
Đói
lòng thân xác sợ mưa mây.
Tòa
sen đức Phật cười khen giỏi,
Ngày trước tao tu cũng giống mày.
Trần Phong Giao lâm
bệnh, mổ ở bệnh viện 115, tôi vào thăm anh, thấy anh gầy gò nằm thiêm thiếp
trên nệm trắng, cô Phong Lan, con gái cưng của ông bà đang chăm sóc, nhìn tôi
rưng rưng. Lúc anh về nhà, tôi ghé thăm, mang theo tờ tạp chí hải ngoại có bài
ông Trần Thiện Đạo viết khen ngợi công lao anh, anh đọc hững hờ vẻ như không
thiết gì chuyện đời nữa khiến tôi nhớ tới nhân vật ông bác của Võ Phiến trong
một truyện ngắn, đọc rồi không quên. Tôi nói ông Thanh Tâm Tuyền gửi lời thăm
anh trong thư vừa viết cho tôi, anh nói thế à lạnh nhạt. Chị Phong Giao nói:
- Chú Khiêm có công mang tới, ông đọc qua loa
vậy? Anh chỉ cười cười không nói gì.
Ông bà dọn về quận
6 ở với cô Phong Lan, xa quá nên tôi ít ghé thăm. Chẳng mấy lâu sau, con trai
anh, Phong Nhã, gọi phone báo tin anh mất. Tôi không ngạc nhiên vì biết bệnh
anh nan y nhưng vẫn bất ngờ vì thấy anh có vẻ ổn nên tin ít ra cũng được vài
năm. Tôi chạy qua quận 6 lúc chưa tẩm liệm, tôi xót lòng không cầm được nước
mắt thấy một gương mặt đàn ông tóp teo lạ hoắt cùng một thân thể khô quắt cứng
đơ, hoàn toàn không dấu tích gì của Trần Phong Giao ngày trước. Đời người đoạn
kết ai cũng thảm thiết vậy sao?
NAK
No comments:
Post a Comment