Sunday, October 30, 2011


Lưu Na


Chàng Phí




                                                     Tĩnh vật Nguyễn Trọng Khôi 


Trương Vấn có lần tri hô, chàng Phí vẫn còn mang theo mình những lỗi chính tả Bắc kỳ chính hiệu.  Mà thật là như vậy.  Chẳng những chàng mang theo mình lỗi chính tả của một thời, mà mang luôn cả vào chữ viết một làn hơi một giọng nói, của những ông già Bắc “cực kỳ,” Bắc thuốc lào sang sảng dùng nhiều chữ trẻ ranh không biết đâu mà lần.  Chữ của chàng có cái giọng lanh lảnh rổn rảng, ngoa ngoắt (xin cụ thứ lỗi), một chút (có vẻ nhiều hơn một chút rất nhiều) mỉa mai và kiêu kỳ của cái thuở rất xưa rồi mà mình chỉ tìm thấy trong văn bản.

Chàng là ai?  Mình chịu không biết được.  Chỉ là khi Trương Vấn hân hoan khoe bạn mới, bạn rất ly kỳ, thì cả mình và T.Vấn đồng thanh kêu “chàng Phí.”  Và mới hỡi ơi ra cái sự dốt của mình những khi đọc chàng.  Chàng biết nhiều và viết nhiều, nhiều lắm, như cái kho biết không cạn nên bồ chữ không vơi.  Chàng đọc suốt từ xưa đến nay, từ sách cho đến các trang mạng, từ các webs, blogs của bọn trẻ thời nay đến những “tàng kinh các” của những văn nhân thời một ngàn mấy trăm hồi đó…

Những cái chàng biết và chia sẻ một cách chua ngoa mỉa mai rất quý, nhưng mình thấy quí nhất là cách chàng viết, cái tài riêng của chàng: xỏ sâu mọi thứ kiến thức trong những lãnh vực khác nhau vào thành một chuỗi bằng cái giọng của riêng mình.  Có nhiều khi mình lạc bước, mình bị rối beng thần kinh vì những chữ chàng dùng.  Nó xưa và có hẳn một nghĩa riêng biệt mà muốn hiểu cụm chữ đó, con chữ đó, chẳng những phải hiểu nghĩa từng chữ mà còn phải hiểu nguyên do từ đâu ra chữ đó, biến thái ra sao… rồi mới hiểu chàng muốn nói gì ở chữ chàng viết xuống.  Tựa như khi đọc Chinh Phụ Ngâm.  Nhưng Chinh Phụ Ngâm là chữ Hán Việt và điển tích nên mới phải trích ngang, chứ chữ của chàng chỉ là thuần Việt.  Mà nào phải một vài chữ lẻ tẻ, đôi câu văn lác đác.  Nó là chàng, là cả bài viết của chàng, mọi bài viết của chàng.  Thoạt tiên mình hỏi ông anh T.Vấn, nhưng vài lần rồi thôi, cho qua phà.  Vì nhiều quá hỏi sao cho hết, mà đang đọc ngon trớn không muốn dừng lại ghi note tô màu gì cả, mất hứng.  Cứ ráng hiểu được bao nhiêu thì hiểu, thú được bao nhiêu thì cứ xem.

Nhiều lúc cái tôi của chàng nó đè cái điều chàng muốn nói.  Như nói chuyện cà phê cóc, hàng quán xưa đầu đường cuối ngõ…  Cái kiêu bạc bất cần oang oang của chàng nó đè hương cà phê lãng đãng của một thời sinh viên kính to tóc dài honda dame.  Nó đè hương cà phê dìu dịu buồn tênh mà những người phong sương khói súng về thành phố để tìm, mong dấu chút hồn lẻ loi vào hương dĩ vãng.  Hay khi nói văng mạng (lại phải xin lỗi cụ) về phở, chàng ngông như Tản Đà và bất cần đời hơn lính, mình thấy được Toan Ánh, thấy được dĩ vãng xưa, nhưng không nếm được nước béo hành trần.  Về cái ăn, có lẽ thịt cầy là món hợp với giọng chàng nhất, đặc trưng như mắm tôm riềng mẻ.  Mình cũng phải tốn 2 đồng rưỡi mua một miếng riềng về ăn mới thấy riềng nhất định không phải là gừng non như chàng nói.  Chắc mình đọc sai, hiểu lầm chàng rồi.

Nhưng chàng nói đúng hay sai, hay hay dở là chuyện để các bậc văn nhã bàn.  Mình chỉ cần biết, chàng cho mình cái thú đọc, và ngạc nhiên.  Mình chỉ cần biết, những ghi nhận đóng góp của chàng về những gì đã đọc đã nghe đã biết là những điều rất nghiêm cẩn và thiết tha.  Đọc chàng là đọc kiến thức lẫn tồn nghi, chữ của Nguyễn hiến Lê, là đọc một con người một văn hóa riêng song song với cái nội dung muốn chuyển tải, phần nhiều cũng là văn hóa, một thứ văn hóa bác học gói trong cách nói bình dân.  Vậy nên bây giờ mình ưng luôn cả những lỗi chính tả rất Bắc kỳ của chàng, và cảm ơn ông anh đã  để as is, vì mình đọc chàng và “thấy” được, literally, người xưa.  Trước kia nếu học văn chương văn hóa sử dù là bậc trung học hay bậc đại học mà nếu có ông thầy như chàng Phí không chừng mình đã đậu 4 bằng tú tài, đôi ba cái cử nhân rồi, không như bây giờ chỉ có nửa mảnh bằng Việt cộng (rất thân thương à nha).  Muốn mượn chữ của Thế Giang Thằng Người Có Đuôi mà thưa: lạy chén rượu lậu.  Những chữ này thật tình là không chắc hiểu đúng nghĩa, nhưng âm vang thật hay và với mình dường như chính xác với chàng Phí. 


Chợt giật mình, mình có lậm cái giọng của chàng không vậy?  Phải mau lui bước.


Lưu Na
10/24/2011


No comments:

Post a Comment