LIỆU PHÁP GIẢ

Hoàng Xuân Sơn

 

Tranh Modigliani

 
Giả nai?
Ồ không tôi giả hươu
Vì em cao cổ tôi phải khều
Một ngấn
Hai ngấn
Rồi ba ngấn
Biết ngấn nào rung một chữ yêu
 
Ông Đỗ bảo
Cổ em bình chứa hạnh phúc *
Tôi đang sung sướng đến rệu tình
Chết thật
Da trắng như màu sữa
Chén trà thơm hiến tận cung đình
 
Tôi giả tôi
Thơ ngây có sách
Cứ như em bé đợi nuông chiều
Chết thật. um tùm
Râu
Và tóc
Làm sao che giấu được ban chiều
 
Tôi giả ta một đứa cù lần
Ngó nàng ngoảnh mặt phía đông lân
Quái quỉ
Cái hàng rào chết tiệt
Tháo gỡ rồi
Sao vẫn cách ngăn
 
•
H O À N G X U Â N S Ơ N
22.6.25
* thơ Đỗ Quý Toàn

  

TRANH TRƯƠNG VŨ

Bên Dòng Potomac. Acrylic trên bố,
thực hiện tháng 6/2025.

ĐẠI LỤC

Hoàng Xuân Sơn
 

 

 
Trầm tư tới khúc ngân hoa
Chợt nghe lắng đọng đôi tòa thiên kim
Vàng. và nâu
Chốn
         Im lìm
Vang dội màu nắng mắt lim gỗ trầm
Ta bàng hoàng thở mộc tâm
Nhớ em và nhớ
Tan tầm cuộc yêu
Mường tượng ra góc của chiều
Của xưa rất mới
Hồn đeo nhau về
Chương lục hồng lẵng sao khuê
Cùng em hiến tặng vào mê mỏi nồng
Và rồi thiếp
Chữ
Không không
Nhớ nhau địa tạng
Thiên bồng cổ nghi
 
•
HXS
23 juin 25

  

RỰC CỒN NHỮNG CHIẾC BÓNG

Đinh Yên Thảo

 

Sách mới

 
Hăm mấy, gần ba mươi năm trước, sinh hoạt trong nhóm bạn bè văn nghệ đủ lãnh vực, tôi có khá nhiều bạn làm thơ. Nhưng nhớ thơ các bạn mình hay bất cứ nhà thơ quen tên nào đó thì chịu, cùng lắm chỉ là một đôi câu.
Chỉ riêng với anh bạn nhà thơ Nguyễn Tư Phương thì tôi còn nhớ Đêm Rực Cồn vì cái từ "rực cồn" lạ lẫm, mơ hồ nhưng quyến rũ, gợi tưởng. Chẳng ai hỏi anh ý nghĩa của từ này nhưng nhắc đến Nguyễn Tư Phương, mà chúng tôi hay gọi đùa là "thiền sư", thì lại nhớ đến dăm câu "rực cồn" chẳng thiền sư chút nào.
trong dung tích ba chiều
cao/sâu/rộng
(chỗ tôi nằm khoảng trống giữa chân em)
(Trong vũ trụ em cho- Nguyễn Tư Phương)
Hôm nay cuối tuần nhận được vài cuốn sách từ cô bạn họa sĩ Đào Nguyên Dạ Thảo gởi tặng, có tập thơ "Những chiếc bóng" của Nguyễn Tư Phương. Và cả tập thơ "Bầy chim di trú" của nhà thơ Nguyễn Đức Tùng cùng tập hồi ký "Hoàng Đức Nhã khát vọng chưa thành" do nhà báo Đinh Quang Anh Thái chấp bút, cũng do Dạ Thảo thiết kế và trình bày.
Nhà thơ Nguyễn Đức Tùng cũng trong nhóm chúng tôi. Anh là một bác sĩ nhưng viết văn, làm thơ, khảo luận khá nhiều, có vẻ được biết nhiều trong giới văn nghệ sĩ tại Việt Nam. Còn nhà báo Đinh Quang Anh Thái thì chắc có nửa triệu bè và hàng trăm bạn, đôi năm qua bắt đầu chấp bút cho vài cuốn hồi ký, tôi không rõ mức độ thành công ra sao. Tuy nhiên cuốn bút ký Ukraine của anh là một thành công lớn, có thể là một trong những kỷ lục về phương diện tài chánh, nhờ vào mục đích gây quỹ cho Ukraine.
Tôi nhắn tin cám ơn Dạ Thảo gởi sách và hỏi tại sao chọn tông đen cho các tập sách. Dạ Thảo cười và bảo đó là phong cách của cô.
Còn với tôi, màu đen là quá khứ, là ký ức. Là chút rực cồn còn sót lại của một thời đam mê.
Xin cám ơn và chúc mừng các bạn tôi.
ĐYT
*Nguồn: Facebook ĐYT
  

GIỐNG NHƯ MỘT NGÀY TỰU TRƯỜNG

 Cam Li Nguyễn Thi Mỹ Thanh

 

Bóng sân trường. Nguồn Internet

 

Hôm nay giống như một ngày tựu trường. Đơn giản, vắng một thời gian không ngồi ở lớp học, nay trở lại, thế là tựu trường. Ngày còn bé, mỗi lần nghỉ hè xong, lên lớp mới, trong lòng vừa hồi hộp vừa vui sướng. Có bao nhiêu chuyện để dành chờ gặp bạn là kể tíu tít. Nhưng bên cạnh đó là nỗi lo khi sắp gặp các thầy cô mới… Mỗi năm đều có ngày tựu trường như vậy, nói chung là khá giống nhau, trong đời học sinh.

 

Nhưng cái ngày tựu trường này thật quá khác. Người ta nhìn nhau không dám cười, không dám chào hỏi. Sự e dè này, dường như mỗi người đã được tập luyện qua một năm. Một năm “học chính trị” trong cái gọi là hội trường mà tiền thân là cái rạp hát. Đoan tự hỏi một năm đó có làm mình biến đổi không. Mà nếu có, chắc mình cũng không thể nhận ra. Một năm cũng là thời gian để mọi người tập quen với cảnh thảo luận theo tổ, nhóm. “Tổ trưởng” bao giờ cũng là một người “rất cách mạng,” ít ra là trong cái nhìn của chính họ. Và bao giờ họ cũng tự nhắc và nhắc với người khác là họ hơn hẳn những người kia một cái đầu.

 

Đoan thấy nao nao khi biết rằng đây là buổi đầu cho lớp lý thuyết về Hóa Học. Không biết rồi mình sẽ gặp lại một trong số các thầy cũ hay không? Nhìn quanh, cũng có nhiều bạn chào nhau bằng cách gật đầu nhè nhẹ. Và mọi người cũng không phải chờ lâu. Một người thầy mới đang bước lên bục giảng.

Hình như có một thứ âm thanh nào nghe như những tiếng thở ra, cùng một lúc. Người thầy tự giới thiệu rồi bắt đầu bài giảng ngay. Một bài Hóa Học căn bản! Đoan nhìn qua người bạn bên cạnh. Chị này cũng tròn mắt nhìn lại Đoan. Hai ánh mắt cùng ngầm nói: “Mình đang bước vào lớp Sáu trung học?”

Ông thầy, áo sơ mi ngắn tay, mang đôi dép nhựa cũ, đọc tên hóa chất:

 

“Na tờ ri cờ lo rua”

“Na tờ ri ni tờ rít”

“Chất ma-giê.”

 

Bỗng dưng cả lớp cười ồ lên, không nén được. Bất lịch sự quá! Học trò gì kỳ vậy? Những câu tự trách ngầm lướt qua ánh mắt. Ông thầy khựng lại vì tiếng cười ấy, luống cuống. Nhưng rồi ông lại tiếp tục giảng, đọc, và ghi lên bảng. Những tiếng “Ồ” đồng loạt tạo thành tiếng sóng lao xao. À ra thế! Chữ đầu là NaCl, chữ thứ nhì là NaNO2, chữ thứ ba là “Mg” (Magnesium) vậy mà không ai hiểu. Lại cười! Nhiều bạn lắc đầu chán nản.

 

**

 

Hết giờ trong giảng đường, Đoan đi đến Phòng thực tập Ký Sinh Trùng. Lòng bồi hồi khi thấy lại nơi thân quen của mình. Đã lâu không vào đó. Những buổi trưa yên vắng, sau giờ học ở giảng đường, Đoan cùng Mỹ ở lại làm việc phụ Thầy Tính trong này. Hai đứa cắm cúi vẽ, hoặc chuẩn bị tiêu bản để đến buổi chiều Thầy dạy nhóm sinh viên đàn em của mình. Đoan rảo bước nhanh. Đến trước cửa phòng thực tập đóng kín, Đoan đứng lại, tưởng tượng khi bước vào sẽ gặp Thầy Tính. Ông sẵn sàng giao ngay công việc cho Đoan. Rồi bỗng nhớ lại câu nói của ông làm Đoan choáng váng trong cái ngày mọi người xao xác hoang mang ấy:

“Tôi là V.C. đây? Chị nghĩ sao? Chị có sợ không?”

“Dạ thưa Thầy, nếu V.C. mà giống như Thầy, thì… con không sợ ạ!”

Lúc đó, Đoan tự hỏi mình có nói thật lòng không, hay là mình nói cho cứng rắn như vậy để bớt sợ? Lại nghĩ về cái sợ, Đoan nghe như Thầy Tính đang nói:

“Không có gì phải sợ cả. Chị còn trẻ, chưa biết nhiều về thời cuộc. Tôi tin rằng chị sẽ sớm hòa nhập vào cuộc sống mới.”

 

Đã một năm trôi qua, Đoan thấy khá rõ cuộc sống mới đó. Mỗi một cảnh đời đều thay đổi, có khi đảo ngược. Bên cạnh cái thực tế mọi người thấy hàng ngày hàng giờ, là những buổi ngồi cứng trong rạp hát để học chính trị. Một năm không hề động tay đến sách vở. Đoan không hiểu sao mình cũng có thể ngồi cứng, thẳng tưng như tượng để ghi ghi chép chép. Làm sao khác hơn? Ai cũng nghĩ rằng thôi thì chịu đựng, sau một năm sẽ được đi học chuyên môn trở lại. Phải chăng nỗi chờ nào cũng giống nhau? Như những người chờ trong tù “cải tạo” để thấy le lói một tia nắng tự do? Hết năm nay, và chờ đến bao năm? Chưa ai biết!

 

Đoan lan man nghĩ ngợi, hầu như quên mất động tác quen thuộc là mở cửa. Nơi đây giống như nhà của mình. Nhưng cánh cửa đã bật mở. Một người trông quen quen xuất hiện. Là anh sinh viên học trên Đoan một lớp, đã ra trường. Đoan nhớ ra, chào anh. Anh Hân. Đoan hỏi Thầy Tính. Anh nói Thầy Tính không có ở đây. Đoan thắc mắc:

“Anh Hân…”

“Tôi làm ở đây, thay Thầy Tính.”

“Thầy Tính… xin nghỉ hở anh?”

“Ồ, không, thầy Tính đi mất rồi!”

“Sao anh? Thầy Tính đi đâu ạ?”

Anh Hân nhìn quanh, nói nhỏ:

“Nghe nói thầy ấy vượt biên.”

 

Đoan đưa bàn tay lên miệng như để ngăn tiếng kinh ngạc. Nhìn vẻ mặt của Đoan, anh Hân thở dài:

“Tôi cũng không ngờ. Thầy ấy xưng mình là cách mạng, hiến nhà, hiến xe, cuối cùng… đi mất.”

Đoan nghe lùng bùng trong tai, như tiếng của Thầy Tính:

“Chị hãy nhớ một điều: sống trong chế độ này, chỉ cần mình yêu nước, yêu dân tộc là đủ.”

“Thế hở Thầy? Thế Thầy có yêu nước không ạ?” Đoan nghe mình hỏi như vậy, rồi tự trả lời:

“Những gì Thầy nói là không thật lòng, thưa Thầy!”

Rồi quay sang anh Hân:

“Vậy anh Hân thay Thầy Tính?”

“Vâng, nhà trường mời tôi làm, chỉ để tạm tiếp nối công việc, cho các lớp thực tập bắt đầu, chờ cho có người ngoài Bắc vô làm trưởng labo thật sự. Mà này, chắc Đoan đã biết là các sinh viên phụ phòng thực tập không còn được tiếp tục làm nữa?”

Đoan ngơ ngác:

“Sao ạ?”

“Đoan và những bạn làm phụ trong các labo phải nghỉ, trường sẽ tuyển các sinh viên mới.”

“Ô, em hiểu.”

Đoan chào anh Hân, không muốn nói thêm nhiều với anh. Anh Hân cũng là một người “mới nổi” sau này, trông có vẻ hiền lành nhưng khó hiểu.

 

**

 

Người ta có thể làm màu làm mè khi huênh hoang trong đám đông, nhưng không thể giả dối lúc tận tụy làm việc một mình. Mà thầy Tính đã từng như thế, lặng lẽ.

Đoan đứng im trong hành lang vắng trước thư viện. Nắng đã chan hòa khắp sân trường. Nhưng một khoảng tối đang ùa vào tâm trí. Trong khoảng tối ấy, những gương mặt thiếu vắng đang hiện ra. Từ sáng giờ không thấy Mỹ. Lúc ở trong giảng đường Đoan không nghĩ tới Mỹ, có lẽ vì không mong gặp bạn ấy, vì Đoan đã chọn lánh xa dần người từng “động viên” Đoan viết lại. Nhưng khi đến phòng thực tập mà không gặp Mỹ thì rõ là chuyện hơi lạ, vì Mỹ cũng như Đoan, là hai sinh viên làm việc cùng nhau phụ giúp Thầy Tính. Mỹ cũng siêng năng như Đoan, lẽ nào Mỹ không trở lại để mong tiếp tục công việc?

Và, ôi Phước Hương kìa! Anh đã trở lại.

“Chào Đoan.”

“Chào anh Phước Hương. Anh… đã về trường? Anh không…”

“Phải. Tôi về thăm trường. Tôi đã xin nhập ngũ ngay vào những ngày cuối, Đoan cũng biết rồi đó, nhưng ý định này không thành. Sau đó tôi phải về quê giúp gia đình. Đoan khỏe chứ?”

“Dạ Đoan khỏe. Rồi… anh có đi học tiếp không?”

“Tôi không biết nữa. Bây giờ tôi phải lo sinh kế. Vả lại, tôi thiếu một năm học chính trị, chắc họ không cho học lại đâu!”

“Anh liên lạc với họ coi sao, chắc họ sẽ…”

Phước Hương cười:

“Họ sẽ mở lớp đặc biệt cho tôi học? Tôi không nghĩ thế. Thôi không sao đâu! Nhiều người đã bỏ học, vì cuộc sống khó khăn, hoặc vì bi quan chán nản.”

“Anh có bi quan không?”

“Có một chút. Nhưng mình còn trẻ, cứ sống đi! Và sống thế nào thì chưa nói chắc chắn được.”

Phước Hương chợt nhớ ra một điều, hỏi nhỏ:

“Đoan có nghe tin của Mỹ?”

“Dạ không. Sáng nay không gặp Mỹ ở labo, Đoan cũng thắc mắc.”

“Tôi chỉ nghe qua một chị bạn, chị này biết gia đình của Mỹ. Chị ấy nói Mỹ cùng chồng và đứa con trai nhỏ vượt biên rồi, không biết đã đi thoát chưa.”

Đoan im lặng.

“Ngạc nhiên hở Đoan? Tôi nghe nói Mỹ rất… “nhiệt tình cách mạng” phải không Đoan?”

“Dạ…”

“Thôi, dù sao thì… mình cũng cứ sống đi! Chúc Đoan may mắn. Phần tôi, nếu có thể, tôi sẽ xin học lại.”

“Dạ. Đoan mong gặp lại anh.”

 

Cuộc gặp ngắn ngủi với Phước Hương khiến Đoan thấy nhẹ lòng. Ít ra cũng có một chút gì thân quen đột nhiên xuất hiện. “Cứ sống đi!” Phước Hương nói thế.

Đoan vào thư viện. Những bàn ghế vắng người. Đâu đây như có bóng dáng của Phước Hương lúc trưng bày tranh anh vẽ trong một cuộc triển lãm. Đâu đây như có Xuân và Mỹ cùng ngồi học chung với Đoan, ôn bài mỗi ngày. Xuân đã vắng từ những ngày đầu. Nay Mỹ cũng đi rồi. Bộ ba Bắc Trung Nam của ban văn nghệ trường đấy!

Đoan mỉm cười, vui vẻ lẫn chua chát, khi bàn tay hờ hững mở quyển vở ra, viết vào đầu trang còn để trắng bóc từ sáng đến giờ:

“Hôm nay ngày tựu trường. Na tờ ri ni tờ rít!”

CAM LI NGUYỄN THỊ MỸ THANH

(Trích Chuỗi truyện ngắn “Những Ngày Nắng Vỡ”)

 

TỪ RỜI ĐI, CHỮ ‘TỔ QUỐC’ CHẢ CÒN ĐỂ LẠ̣I CHÚT ẤN TƯỢNG GÌ TRONG TÔI

Vương Ngọc Minh

 

Abstract painting. Source: Internet

 
rậm rật chờ trưa, mời kinh
chữ trôi như ngày lặng thinh không chờ
một cuộc di cư căn cơ
tôi hóa bụi tưởng tượng bờ bên kia
đà vùi giấc mơ-ơ kìa
để nằm tênh hênh trật chìa mép mơ
đập vào thân bia tóc tơ
ối, cũ càng mặt bàn thờ quấn tang
 
ăn dưới hoàn cảnh lớp lang
trong cơ thể nhễu nhão ràng những cơn
bao đồng, thấp thỏm bôi trơn
các biểu cảm khó hiểu chờn vờn che
tiếng đồng vọng chực éo le
cứ ngụp, lặn hớp ngang phè hồi kinh
 
éo le ghe chở ân tình...
bao đời hỏi tuyền linh tinh-bất đồ
chìm vào giấc mớ "canh cô
mồ quả" bỏ vong hàm hồ nhớ ra
các cắc cớ in như là
dúm giả thuyết lộ́ ta bà khúc nôi
tròng cổ thòng lọng-coi mòi
những hoa trái cúng giỗ thoi thóp nằm...
 
đợi bưng con trăng hốt rằm
tháng Bảy, đặt lên mắt nhằm cất kêu
đối mặt tâm cảnh trăm chiều
chặt bớt tre giục rừng chiêu trò-và
cất công nhắm nhe can qua
đỡ đần… lấy phẩm màu cà tìm hương…

 
quá trình điều nhiệt tư tương
cốt trông sao mỗi tinh tường đó-đây
sẽ bôi vết vỡ đàn/bầy
tư tưởng bên trong riêng tây đổ lì
quá quen với chuyện xầm xì
em bứt dây mơ đoạn tì lên tôi
lặp lờ đáp lại bỉ bôi
kể từ giờ-rằng, cút côi ráng cười...
..
VƯƠNG NGỌC MINH 

NOCTURNE OP. 72 NO.1 *

Lê Chiều Giang

 

Hoa huệ đỏ. Photo by LCG

Bàn tay ta với

Nhiều gân xanh

Những đường máu chảy loang nốt nhạc

Tay ta

Già hơn lời thanh thoát

Già hơn tuổi gỗ. Già

Hơn âm thanh

 

Có những đêm dài

Ta ngủ quên

Sáng giật mình

Tóc rụng đầy trên phiếm

Chập chờn. Ta

Dạo khúc nhạc quen

 

Tay ta gầy như tuổi

Tay ta dài. Như

Đêm…

 

LÊ CHIỀU GIANG

 

*Frederic Chopin

 

  

FAREWELL

Hoàng Xuân Sơn

 

Adieu à l’Automne. Source: tranh Duyên

 

Rồi cũng thế

Chia tay nhau

Cuộc chơi lăn lóc sắc màu

Như nhiên

Thiên tai là của diện tiền

Thiên tài dúm dó

Người điên thục thuần

Chiếc bánh đa

Bể

Ngoài sân

Chia nhau một miếng phù trầm

Ngất ngây

Bề gì đã sống

Đã đây

Đường ghi bẻ xuống

Chệch ngày phôi pha

Ta-những-trái-tim-không-già

Dấu yêu còn đó

Thương ca tận cùng

•

HXS

12 Juin 25

with Song Chi

@dđtk.hxs

  

HÃY NGHIÊNG TAI DƯỚI GIÓ. VÀ LẮNG NGHE. HÃY NHÌN RỒI SẼ HIỂU

nguyễnxuânthiệp

 

Tranh Ngọc Dũng

 

Bởi không còn em trên đời này nữa
nên tôi tập yêu hết thảy mọi người
 
hãy nghiêng tai dưới gió. và lắng nghe
hãy nhìn rồi sẽ hiểu
 
buổi chiều. đi trên đường. có khi tôi gặp một
                                                                    chiếc lá. khô
và sớm mai ra vườn, thấy cây hồng vừa
                                     nở những bông màu vàng
mùa đông. tuyết rơi. nhặt xác một con chim bên gốc
                                                                     sồi già
và trên cao. đàn ngỗng trời. xoải cánh bay đi
 
tôi chợt hiểu. như lời bài hát
có sớm mai. tất phải có chiều tà
có gặp nhau dưới mái trường phượng đỏ ngày xưa.
                   tất có ngày chia tay. mùa đông. em đi
                   theo chuyến xe của gió
và tôi đi. dưới trời mưa new orleans
nhìn quanh không thấy bóng dù
như ta cùng đi trên con đường hàm nghi ở đà lạt ngày xưa
em ơi. nụ cười của em. vẫn theo anh
cho dù nhiều thứ đã mất đi. nhiều điều không còn nữa
cho nên anh tập yêu thương cả loài người
và chim muông. cây cỏ
dưới bầu trời này
như thuở ấu thơ tới trường với cái chong chóng
                                                                   trên tay
NXT 

PHỐ NÚI. NGÀY XƯA

nguyễnxuânthiệp

 

Pleiku ngày xưa

 
Phố núi cao. phố núi đầy sương
Phố núi, Cái tên gọi gợi lên hình ảnh Pleiku với bao hoài niệm và cảm xúc. Hoài niệm về một nơi chốn từng in dấu thanh xuân của đời mình trên bùn lầy đất đỏ với những doanh trại mờ sương, ở những quán cà phê của gió, những con đường có bóng thông và hoa vông nở đỏ. Cảm xúc trong nỗi niềm tiếc nhớ một không gian không còn nữa và những người bạn hoặc đã nằm xuống đâu đó nơi ven rừng hoặc lưu lạc bên trời ít khi gặp lại. Trong nỗi niềm nhớ tiếc Pleiku có âm hưởng của bài thơ Còn Chút Gì Để Nhớ của Vũ Hữu Định qua âm nhạc của Phạm Duy.
Về bài thơ và bản nhạc Còn Chút Gì Để Nhớ, Nguyễn Đình Toàn viết trong Bông Hồng Tạ Ơn: “Trước khi có bài thơ của Vũ Hữu Định, không biết có bao nhiêu người đã ước ao được đến Pleiku. Nhưng sau khi bài thơ được phổ nhạc và hát lên, số người muốn được đặt chân, được nhìn thấy tận mắt cái phố núi ấy, không thua gì số người muốn nhìn thấy Thôn Vỹ Dạ vì đọc thơ Hàn Mặc Tử.” Thật ra với Nguyễn này, bài thơ của Vũ Hữu Định cũng như ca khúc của Phạm Duy chỉ đến về sau. Nó chỉ làm tăng thêm niềm nhớ và gợi lại cảm xúc ở hồn mình.
 
Còn Nguyễn đến với Pleiku và rồi sinh lòng yêu nó từ thuở mới vào lính. Hồi đó, năm 1964, mới rời trường Bộ Binh Thủ Đức về Cục Tâm Lý Chiến, được bổ nhiệm lên Tiểu Đoàn 2 Tâm Lý Chiến Pleiku (sau này là Tiểu Đoàn 20 Chiến Tranh Chính Trị). Còn nhớ cả bọn gồm 4 người - Nguyễn Xuân Hùng, Phan Thế Hùng (Châu Trị), Trần Văn Thịnh và Nguyễn này đáp máy bay quân sự lên Pleiku. Khi tới phi trường Cù Hanh, ngồi trên máy bay nhìn xuống toàn đất đỏ và núi non, lòng chợt ngao ngán, chỉ muốn đào ngũ trở lại Sài Gòn với Dung và con thơ và phố xá.
Thế nhưng, qua những ngày đầu, lâu dần rồi đời cũng quen và bắt đầu yêu thành phố lính này. Thành phố lính vì đi đâu cũng thấy màu áo trận và xe nhà binh. Những con đường ngắn Trịnh Minh Thế, Phan Bội Châu, Hoàng Diệu… A, những con đường ngắn, đi dăm phút đã về chốn cũ (Vũ Hữu Định), với những bóng thông già, những dãy phố và những ngọn đèn soi bóng ai trong quán cà phê. Nguyễn chỉ ở Pleiku sáu tháng rồi được Diên Nghị bạn học và bạn thơ hồi xưa, lúc ấy làm trưởng phòng Tâm Lý Chiến, bốc lên Đà Lạt làm chương trình phát thanh Quân Đoàn II Quân Khu II. Nói chỉ ở Pleiku sáu tháng nhưng Nguyễn đi về thường xuyên, do đó mà có thêm nhiều bạn.
 
Ôi, bạn ta giờ tản lạc muôn phương, có kẻ không còn nữa trên đời này: Tô Mặc Giang, Kim Tuấn, Hải Phương, Triều Hoa Đại, Trần Trọng Thuyên. Cả Miên Đức Thắng nữa cũng chỉ gặp ở Pleiku. Còn cô học trò diễm lệ Lê Thị Nguyệt Hạnh đã chết trên một chiếc C130 bốc cháy trong rừng già biên giới. Ôi, Pleiku. Bao nhiêu bóng hình, bao nỗi niềm gởi lại.
Một lần, Nguyễn và Dạ Lan qua điều hành đài địch vận và đã có những ngày rong chơi với Kim Tuấn và Tô Mặc Giang ở bún bò Nhà Thương, cà phê Dinh Điền, Hội Quán Phượng Hoàng… Gần đây, Nguyễn viết cho Tô Mặc Giang hiện ở Hawaii:
 
tôi cũng nhìn thấy bạn
ở pleiku
cùng với người nữ làm thơ tên chi
trong cà phê dinh điền
có cả kim tuấn. ngồi cười
mới đó mà mấy chục năm trôi qua
người xa người. người bỏ người đi
những quán khuya. nơi chúng mình họp mặt. không còn ánh lửa
mới đây. hải phương nói với tôi
sẽ làm một bài thơ. nhớ pleiku
hồi tôi. và dạ lan. qua làm đài địch vận
và chúng mình mê cô ca sỹ trong hội quán phượng hoàng
những cây thông còn đó
những góc đường đầy lá rụng còn đó
bài thơ chắc vẫn còn trong trí óc hải phương
còn bạn đã cho in. gió cũng nói lời từ biệt
thôi hãy gởi cho nhau xem
để nhớ lại pleiku
và kim tuấn
và dạ lan
lời này xin thả bay trong nắng
ơi. tô mặc giang
 
Có thời Nguyễn sang Pleiku công tác, nhân tiện thăm mẹ và em gái có chồng làm việc ở Quân Y Viện. Ấy là những ngày tháng ba của nắng và gió, hoa vông nở rực đồi xa. Những ngày chờ đợi chuyến đi lên Eo Gió… Nguyễn làm thơ. Nhà em gái Nguyễn ở trong khu gia binh trên đường Sư Vạn Hạnh. Một buổi sáng thức dậy, Nguyễn nằm dài trên giường bố nhà binh nhìn qua cửa sổ thấy một cây vông chỉ còn ba chiếc lá mỏng manh. Qua sáng hôm sau, chỉ còn hai chiếc.
Qua hôm sau nữa chỉ còn một. Rồi một sáng, Nguyễn thấy trên cành, một nụ hoa vông đỏ rực đâm lên trời. Tung chăn ngồi dậy, sau ly cà phê, Nguyễn đi xuống đường thấy gió xao xác thổi trên phố, làm rung những tấm tôn của một quán cà phê nghèo. Trở về, Nguyễn bắt đầu viết Tôi Cùng Gió Mùa, tới chiều thì xong bài thơ. Bài Hỏi Thầm Giọt Mưa Và Nói Giùm Tôi cũng được viết trong những ngày chờ đợi lên đường, trong đó có hình bóng mẹ cong lưng tưới cây chanh bên bờ giậu, em bé hái sen chiều đem ra chợ bán, cô em gái chờ đợi trước gương xưa…
 
Ôi, Pleiku… Lần cuối Nguyễn trở lại Phố Núi là khoảng đầu năm 1974. Thời gian này chiến trận sôi sục nhiều nơi. Vẫn những chuyến đi, và ghi chép và viết… Đi tới mỗi nơi đều có đọc thơ. Ở Kontum, Sông Ba Phú Bổn, Bảo Lộc Lâm Đồng… Trong lần ở lại Pleiku này, Nguyễn được Kim Tuấn và Trần Trọng Thuyên dẫn đến chơi nhà chị em Sinh Nhật. Hai cô khá đẹp. Cô chị đã qua một cuộc hôn nhân và trở thành thiếu phụ ngày đêm mơ tưởng một cuộc tình có màu hoa dã quỳ và bụi đường phố núi. Hình ảnh cô được Nguyễn ghi lại trong Pleiku, tháng Ba 1974.
 
tháng ba. rực trời nắng gió
bụi bay. hợp âm qua hàng thông
em đốt đời em trên sắc lá
lãng quên. ngọn lửa dưới chân tường
“… vò nát chiếc khăn. và đừng khóc
chiều nay. chớp bể mưa nguồn
chia tay nhau. sương phụ
người đi. râu bám bụi đường
tháng ba. em. những căn nhà gỗ
ánh đèn khuya. vệt máu hè xưa
đừng tiếc chiếc khăn tay ngày ấy
sẽ bay trong lửa hoàng hôn
tháng ba. cơn giông rền mặt đất.”
 
Từ cơn giông ấy tôi đi để rồi không bao giờ trở lại. Ôi, Pleiku… Chỉ một năm sau xảy ra Cuộc Di Tản Lớn, từ Pleiku đoàn người và xe đổ về Nha Trang trong đạn pháo của Cộng quân. Mẹ và em gái và các cháu của Nguyễn có trong đoàn người ấy. Cuối Tháng Ba năm 1975, Nguyễn ra Nha Trang tìm mẹ và em. Chỉ một hai ngày sau là Nha Trang lọt vào tay quân Miền Bắc:
 
tháng ba. tháng ba. trong đời tôi
và lịch sử. hoàng hôn nghiêng mái quán
hải âu. bay xa. về đâu
thùy dương dậy. chiều tà. hung hãn
(Nha Trang Tháng Ba 1975)
 
Kể từ Tháng Ba đó, chúng ta đã mất Pleiku. Nhưng Phố Núi của tôi, của Tô Mặc Giang, Dạ Lan, Hải Phương, Diên Nghị và bạn bè vẫn còn đâu đó. Những quán xá, những góc đường, những vỉa hè và hàng thông trên đường lên Hội Quán Phượng Hoàng, những lá thông khô và hoa vông đỏ mãi mãi là tài sản của một thời. Bạn thơ ơi, ca nhân ơi xin hát lên bài Phố Núi để chúng ta cùng mơ.
NXT
 
 
 
 
 
 

 

 

 

 

 

HOÀNG KIM OANH. Ở EDGAR ALLAN POE SQUARE - BOSTON

 

May 3rd, 2024
Nơi đây, 216 năm trước,
ngày 19.1.1809, Poe đuợc sinh ra…
HKO

LÊ KHẮC THANH HOÀI. bông huệ đỏ giữa lòng đời

nguyễnxuânthiệp

  

Lê Khắc Thanh Hoài

 

lê khắc thanh hoài

em từ đâu đến

đôi khi tôi tự hỏi

khi nhìn mây trôi

phải chăng. em đến

từ khúc cầm dương. sầu quý phái

của joseph huỳnh văn

hay từ bức tranh

thiếu nữ bên hoa huệ

của tô ngọc vân

hoăc giả

từ tấu khúc niềm vui

ode à la joie. của beethoven

từ đâu. từ đâu

em đã đến

thành bông huệ đỏ. của cuộc đời này

và trang thơ tôi

 

Người viết được biết về Lê Khắc Thanh Hoài cũng đã nhiều năm nay. Và cũng đã lưu giữ hình bóng cô trên trang viết cũng như trong trí tưởng mù sương. Một bông huệ đỏ giữa lòng cuộc đời.

Thời nhỏ, Thanh Hoài học ở Huế, trường Jeanne D’Arc. Những năm tháng ấy hẳn là đẹp. Nàng học đàn piano với các Sœur từ năm lên bảy. Sau đó vào Viện Quốc Gia Âm Nhạc Huế. Học thêm bốn năm piano với Giáo sư Soellner người Tây Đức. Bắt đầu sáng tác từ thuở nhỏ, song tới năm 18 tuổi mới thực sự vìết ra bài bản, lưu giữ.

Điều đầu tiên làm mình chú ý tới Lê Khắc Thanh Hoài là cái họ Lê Khắc. Chợt nghĩ tới Bác Sĩ Lê Khắc Quyến tăm tiếng rộn ràng từ thời xưa ở Huế. Hồi còn đi học, Nguyễn đã có dịp tới khám bệnh ở phòng mạch Bác Sĩ Lê Khắc Quyến trước cửa Thượng Tứ. Nay nghe tên Lê Khắc Thanh Hoài, lại biết cô là con gái của BS LKQuyến và là cháu của LK N Quỳnh, lòng càng náo nức. Thêm nữa, Thanh Hoài lại là vợ của Phạm Công Thiện nên càng có hấp lực mạnh.

Năm 1970 Thanh Hoài lên đường đi du học tại Bruxelles. Cũng năm này, Phạm Công Thiện đi dự một Hội Nghị Phật Giáo cùng Hoà Thượng Minh Châu, anh xin ở lại ghi tên làm luận án Tiến Sĩ.  Tình cờ Thanh Hoài cũng có mặt ở Paris, và gặp Phạm Công Thiện tại nhà họa sĩ Vĩnh Ấn. Một tình yêu nảy nở. Và nàng quyết định bỏ Bruxelles sang Pháp chung sống cùng Phạm Công Thiện.

 

Ông Phạm Trọng Chánh, đại học Sorbonne ghi lại: Thời tôi và chị Thanh Hoài đi du học, số nam sinh viên luôn luôn đông hơn nữ, tỷ lệ có thể đến 1/20. Được một cô sinh viên du học xinh đẹp mới qua là có ít nhất hàng tá chàng trai Việt chạy theo. Các gia đình thượng lưu trong xã hội Việt Nam thời bấy giờ, gửi con gái đi du học với niềm hy vọng : nếu nó học không xong cũng hy vọng có được tấm chồng trí thức, bác sĩ, kỹ sư, tương lai bảo đảm. Con gái nếu không thành công, thì có con rể vinh hiển cũng được nơi nương tựa yên ổn. Chị Thanh Hoài đã từ chối bao kỹ sư, bác sĩ đến với chị để nghe tiếng gọi của trái tim yêu một thi sĩ, một triết gia, âu cũng là một sự lựa chọn cho cuộc đời gian truân của chị.

 

Thanh Hoài viết trong ‘Chuyện Một Người Đàn Bà Năm Con’

« Gặp Chàng là gặp người bằng xương bằng thịt, không phải là người trong văn chương tiểu thuyết. Chàng rất chân thật, không giả dối kệch cỡm.  Chàng phản ảnh đúng những gì Chàng viết. Thẳng thắn. Táo bạo. Nẩy lửa. Sức hút dữ dội. Quyến rũ lạ lùng. Người đối diện chỉ còn biết buông xuôi và... trôi theo bấp bênh cùng Chàng !

Phải rồi ! Bấp bênh và.. vô định ! Tự dưng nàng linh cảm mãnh liệt điều đó. Đến với chàng là chấp nhận bấp bênh và vô định. Không chờ đợi, không đòi hỏi. Vô điều kiện.  Là quăng bỏ quá khứ và tương lai. Là phiêu lưu không cần địa bàn định hướng. Chỉ có một chiếc kim chỉ nam là tấm lòng, là con tim, là sự thành thật. Đó mới là kho tàng vô giá. »

Thanh Hoài quyết định chung sống cùng anh. Cuộc sống phiêu lưu đầy gian nan, sống với học bổng của Phạm Công Thiện trong 4 năm.  Sau đó anh xin được một việc làm văn phòng Đại học Toulouse. Nhân có một chân phụ giảng trống anh làm đơn xin việc. Phạm Công Thiện được giáo sư hướng dẫn giới thiệu ‘Sinh viên ưu tú xuất sắc hạng nhất, bốn năm cao học đã hoàn tất (tr 252). Anh làm việc này giao kèo gia hạn mỗi năm, chức vụ cuối cùng là Giảng  sư (Maître de Conférence) tại Đại Học Toulouse II… Công việc tạm ổn định, chị Thanh Hoài sinh năm con, bốn cháu trai và một cô gái út, quần quật với bầy con : đưa rước đi học, ăn uống tắm rửa, bếp núp, chị còn làm việc  ráp linh kiện cho hãng máy bay Airbus, nhưng Phạm Công Thiện lại rơi vào vòng nghiện rượu, sống cuộc sống đầy bè bạn quên mất chuyện gia đình.

« Và nơi ngôi biệt thự xinh xắn đó, nơi mà đáng lý ra chỉ có hương hoa và sắc  màu  của một vị ngọt là hạnh phúc, thì trớ trêu thay, nơi  đây suốt bảy năm trời chỉ mang một vị đắng. Vị đắng của khổ đau. Vị chua chát của rượu… Chàng đã thỏa hiệp với con ma rượu.

Bảy năm trời trôi qua trong cái vòng lẩn quẩn không lối thoát đó, nơi cái biệt thự màu hồng đó. Nàng thì vẫn cứ xoay mòng với bầy con năm đứa. Chàng thì cố gắng làm tròn công việc dạy học, cho dù nỗi chán chường mỗi ngày một chồng chất, nhưng bọn sinh viên vẫn ào ào tới càng ngày càng đông hơn, giới trí thức trong tỉnh lần lần nghe tiếng và bạn bè lũ lượt kéo đến càng nhiều hơn. Những buổi trà dư tửu hậu lại tiếp nối nhau. Khói thuốc vẫn mịt mù lan toả. Mùi rượu vẫn nồng nặc xông lên…

 

Cho đến cái ngày mà giọt nước đã tràn đầy ly thì cái vòng lẩn quẩn đó tự động ngừng quay. »

Một ngày Thanh Hoài bị suyễn nặng, ho vì dị ứng phấn hoa, nhờ anh đi mua thuốc. Anh ra đường  gặp bạn bè rủ đi ăn nhậu, quên mất chuyện thuốc cứu cấp cho vợ, sáng hôm sau mới về mang một hộp trứng, hỏi thuốc, anh quên mất.

 

Thanh Hoài ghi lại trong sách:

« Sáng hôm ấy, vì quá mệt, Nàng đưa toa của bác sĩ nhờ Chàng ghé tiệm thuốc mua giùm Nàng. Mười lăm phút, hai mươi phút, ba mươi phút trôi qua, Nàng ngong ngóng Chàng về đưa thuốc cho đỡ nghẹt thở. Rồi một giờ, hai giờ, ba giờ trôi qua... vẫn không thấy bóng Chàng. Nửa ngày trôi qua. Một đêm trôi qua. Nàng vẫn ngong ngóng. Nhưng vẫn không thấy bóng chàng đâu. Một đêm đã trôi thật quá dài, quá dài tưởng như bất tận. Không ngủ được vì ho, vì nghẹt thở. Nàng đã trải nghiệm cảm giác thế nào là kề cận cái chết. Nàng không đủ sức để tức giận, vì nàng nghĩ nếu chết trong sự tức tối, chỉ tự mình hại mình, sẽ không được đầu thai tốt, lại còn rơi vào đọa xứ nữa không chừng!  Chi bằng cứ thản nhiên, chấp nhận số phận và thanh thản niệm Phật. Đây là điều cần làm trong lúc này, chẳng phải là sự tức giận !

 

Nàng nhắm mắt chờ thần chết rước đi. Nhưng không, không được ! Nàng sực tỉnh ! Mà kia mình đã quên mất bầy con, mình chết thì chúng sẽ ra sao đây? Mình có thể bỏ chúng để ‘ tiêu diêu ‘ nơi phương trời nào đó được chăng ? Từ bỏ cái thân thể bệnh hoạn khổ sở thì mình cũng hết nợ với thế gian này, nhẹ nhàng thanh thản cho mình, nhưng không thể chỉ nghĩ đến mình mà quên bầy con. Không được rồi, không đúng rồi.. Không mình phải sống, phải ngồi dậy, đứng thẳng và không còn nghẹt thở. Mình phải tự bảo vệ mình, không thể buông xuôi ! Mình nhớ đã từng được dạy dỗ ‘ thân người khó được ‘, phải bảo vệ nó cơ mà ! Không sát sanh, không hại vật, nhưng khi nguy cơ đến thì cũng phải biết tự bảo vệ để không mất mạng chứ ! Có thể nào chết dễ dàng như vậy được ? Không, ta phải sống!

 

Dù gì thì Nàng cũng đã quyết định rằng Nàng phải sống, Nàng phải thở, Nàng phải đứng thẳng dậy và đi tiếp.

Nhưng đoạn đường đi tiếp của Nàng chắc chắn là sẽ không đi cùng Chàng. Không vì tức giận hay oán trách, mà chỉ vì không còn giải pháp nào khác hơn.

Thế là Nàng lặng lẽ sắp đặt cuộc ra đi của Nàng. Rồi đến ngày hôm đó, không báo trước, không nói năng. Nàng âm thầm dắt bầy con ra khỏi ngôi biệt thự màu hồng . »

 

Thanh Hoài quyết định chia tay cùng anh, chị thu xếp cùng năm con ra đi. Phạm Công Thiện cũng mất việc đại học vì khế ước không được gia hạn và ghế giảng sư cũng không còn, anh được Hoà Thượng Mãn Giác mời sang dạy tại Viện Quốc Tế Phật Giáo, tai Los Angeles. Anh lại trở về cư ngụ tại chùa, ở nhà bạn bè.

 

Tại xã hội Pháp nuôi nấng năm con không phải là điều dễ dàng, thường mỗi gia đình chỉ dám có 2,3 con. Thanh Hoài vừa làm mẹ, vừa làm cha, khi dạy đàn dương cầm, khi làm quản gia và các công việc khác, nuôi năm con cho đến khi trưởng thành, thành người:  Cậu trai đầu, tốt nghiệp École Normal Supérieur, Tiến sĩ Vật lý, giảng dạy Vật Lý Viện Đại Học Paris  Orsay. Cậu thứ hai Tốt nghiệp Cao Đẳng Thương Mại tại Bordeaux, Giám Đốc Thương Mại, cậu thứ ba Tốt nghiệp trường Mỹ Thuật tại San José Hoa Kỳ, Họa sĩ, cậu thứ tư  giống bố ở chỗ thích Triết Học và cô gái út Bác sĩ Nhi Khoa. Chị có đầy đàn cháu nội, cháu ngoại.

 

Phạm Công Thiện qua đời năm 2011 tại Houston, các con đều sang dự đám tang cha.

 

« Nhờ âm nhạc, qua âm nhạc, bà luôn luôn đi sát cạnh cuộc đời, ở trong cuộc đời, thăng hoa cuộc đời, biến những nỗi buồn thành niềm vui, những chán chường thành lạc quan yêu đời, cô đơn thành cảm thông chia sẻ. »

 

Đứa cháu ngoại đã hỏi chị:

-« Bà ơi! Bà có giận ông ngoại không?

–  Bà chẳng hề giận!

– Thực ra, con cũng thấy thương ông ngoại làm sao ấy..

Cháu bà giỏi lắm, các cậu và mẹ con cũng thế, luôn yêu thương ông ngoại, không hề ghét bỏ hay trách móc.

– Mỗi lần gặp lại ông, con chỉ muốn ôm ông hôn và không cần phải nói nhiều.. Con biết ông không hề có ý làm khổ bà, vì chính ông là người khổ trước tiên nếu phải làm khổ ai…. Ông ngoại vẫn luôn bảo tụi con phải yêu thương bà hết mực, vì nhờ bà mà mẹ con, các cậu con nên người. Có  điều.. ông vẫn nghĩ là bà còn giận ông!

– Con có nghĩ như vậy khi bà kể chuyện cho con?

–  Không, Con nghĩ bà vẫn còn yêu ông ngoại!

– Thực ư... Chính bà cũng không biết! »

 

Khép lại đọc trang cuối bìa tập sách là lời Phạm Công Thiện viết khi gặp nhau lần cuối: «Ở nơi chốn hỗn loạn, ở nơi tận cùng của khổ đau và tuyệt vọng mà tiếng nhạc của em vẫn có thể vang lên những âm thanh của dịu dàng đầm thắm, bay bổng cao vút tận chân trời, từ cái điều Không Thể mà vẫn Có Thể. Hãy gọi đó là Giai Điệu Của Cái Điều Không Thể. »

Khép lại trang sách chuyện kể một cuộc tình, hai cuộc đời không trọn vẹn cùng nhau đến cuối đời. Nhưng lời kể chuyện trong trẻo, thanh thoát khiến cho chúng ta vẫn còn nghe vang lên một dư âm  tiếng đàn dương cầm chị Thanh Hoài.”

Vậy đó… Lê Khắc Thanh Hoài, với Nguyễn, luôn là một bông huệ đỏ giữa lòng cuộc đời.

 

Sau đây, xin ghi lại theo sách vở

*  Những sáng tác của nhạc sĩ Lê Khắc Thanh Hoài

Có 4 bài hát của nhạc sĩ Lê Khắc Thanh Hoài

 Anh sẽ hiện   Sáng tác: nhạc Lê Khắc Thanh Hoài, thơ Phạm Công Thiện

[G] Anh sẽ hiện [C] ồ anh sẽ [G] hiện [Bm] Cả rừng cây [G] không ai lên [Em] tiếng [Am] Bóng tối tràn vũ trụ tan [D7] hoang [G] Tiếng [Am] thơ kêu trên [G] đầu con kiến [Em]…

Ca sĩ thể hiện: Nam Khánh Nhạc Trữ tình

 Em đi nhè nhẹ như rong rêu   Sáng tác: nhạc Lê Khắc Thanh Hoài, thơ Phạm Công Thiện

Em đi nhè nhẹ như rong [Am] rêu [E7] Hoài mong sây trái thổi hiu [C] hiu [Am] Nóc nhà bên phố con sông [Dm] ngủ [E7] Em chở đi đâu những mộng [Am] chiều Bây [Am] giờ em vẫn…

Ca sĩ thể hiện: Nam KhánhNhạc Trữ tình

 Mùa xuân bay thành khói   Sáng tác: nhạc Lê Khắc Thanh Hoài, thơ Phạm Công Thiện

[Am] Mùa xuân bay thành khói [F] Tôi ca hát một mình [E7] Suốt đời không biết [Am] nói [E7] Nước chảy tràn con [Am] kinh [G] Quá khứ bay lên [C] trời Biến thành cánh chim [Em] non Tôi…

Ca sĩ thể hiện: Nam KhánhNhạc Trữ tình

 Mười năm gió thổi   Sáng tác: nhạc Lê Khắc Thanh Hoài, thơ Phạm Công Thiện 

[G] Mười năm qua gió thổi đồi tây Tôi long đong theo bóng chim gầy Một [Em] sớm em về ru giấc [Am] ngủ [D7] Bông trời bay trắng cả rừng [G] cây Gió [G] thổi đồi tây hay đồi đông…

Ca sĩ thể hiện: Nam Khánh

NXT