Wednesday, April 1, 2015

ĐÊM SÀI GÒN XƯA



Huyền Chiêu
  
Phòng Trà ‘Đêm Sài Gòn Xưa’

Thanh Thúy ngày xưa

Tối chủ nhật, mở chương trình VTV, tình cờ tôi xem được một vài tiết mục trong một chương trình ca nhạc có tên “Phòng Trà  Đêm Sài Gòn”. Tôi ít khi nghe nhạc từ TV nhưng  hai chữ “ Sài Gòn “ được chính thức xuất hiện trên  VTV  đã gợi cho tôi một chút tò mò.

Chương trình được trực tiếp truyền hình từ một phòng trà nào đó. Khá đông khán giả  ngồi nghe nhạc bên ly nước ngọt, tách cà phê. Không khí của phòng trà khá lịch sự, không ồn ào chen chúc như ở các tụ điểm ca nhạc.  Phòng trà mang tên Sài Gòn vì ở đây khán giả sẽ được nghe  lại dòng nhạc khi thành phố này còn  mang tên Sài Gòn.
Tôi vào mạng xem thêm một vài chương trình đã phát sóng trong các chủ nhật trước. Chương trình  được  biên tập theo  những đề tài như : Tình Gần Xa, Nhớ, Đường Xưa Lối Cũ, Chuyện Của Mùa Đông, Mưa và Nỗi Nhớ…
Các ca khúc của  Đoàn Chuẩn, Văn Cao, Y Vân , Phạm Duy , Trúc Phương… được hát lại trên sân khấu phòng trà.….Chủ phòng trà bắt mạch đúng khao khát  của khán giả Sài Gòn lớn tuổi. Họ muốn tạo dựng   không khí  nghe lại dòng nhạc lãng mạn của một thời.
Không hiểu khán giả trong phòng trà   có hài lòng với bữa tiệc âm nhạc  Đêm Sài Gòn này  không. Với tôi,  dựng lại một cái gì đã chết không dễ.
Những bài hát cũ thì còn đó như một cái xác nhưng ca sĩ, người thổi hồn vào xác thì  dường như chưa hiểu  hát ở  phòng trà khác với  biểu diển ở sân khấu lớn, ở   tụ điểm ngoài trời  như thế nào.
Tôi đã  muốn bật cười khi có ca sĩ hát nhạc Ngô Thụy Miên đến cuối bài lại hú lên vài tiếng như muốn kích động cho các  khán giả đáng tuổi cha chú ngồi dưới hú theo… Các ca sĩ  gốc nhạc viện thì  thật sự  không hợp với không khí phòng trà vì dù  giọng hát cực kỳ khỏe  như cơ bắp của lực sĩ ,  họ  quá thiên về phô trương kỹ thuật làm hỏng đi chất giọng riêng,  điều  cốt lõi  để gây không khí quyến rũ, mê hoặc của phòng trà.
Và tôi đã hiểu vì sao những lão ông, lão bà như Chế Linh, Tuấn Ngọc, Trịnh Nam Sơn, Lệ Thu, Khánh Ly,  Lê Uyên, Ý Lan…  dù giọng hát  đã  “phều phào” (Chữ dùng của nhạc sĩ Tuấn Khanh) vẫn còn được người Sài Gòn  chừa một chỗ trong trái tim hoài cổ của họ.

Bao giờ những phòng trà của Sài Gòn về đêm  mới trở lại như thuở ấy?
Đó là thuở mà  phòng trà  là chốn ma mị làm mê  dại  lòng  người. Đó là nơi ca sĩ không phải hát theo chủ đề. Không  phải cứ chủ đề mùa đông thì Thái Thanh, Lệ Thu  buộc phải hát một bài nào đó về mùa đông,  bởi vì  “Đêm Đông”đã dành riêng cho Bạch Yến.
Không  ca sĩ nào dại dột hát “Dòng Sông Xanh”    tổ đã giao bài hát ấy cho Thái Thanh và “Thuyền Viễn Xứ” dường như    ngôi  đền thiêng mà chỉ có Lệ Thu mới dám đặt chân vào.
Người đến phòng trà vì mê không khí  nơi ấy chứ không phải để  tìm hiểu xem mùa Thu, mùa Xuân… có bao nhiêu bài hát.
Các ca sĩ thời ấy  rất kiêu hãnh.  Không ai có thể bắt họ phải hát bài hát họ không thích và có khi chủ phòng trà phải  chấp nhận  việc  cả tháng trời họ đến phòng trà chỉ để hát một bài hát. Chấp nhận , bởi vì có cả khối đàn ông chấp nhận đến phòng trà chỉ để ngắm nàng và nghe nàng hát chỉ một bài hát ấy.
Chẳng phải có thời người ta đến phòng trà nghe  Bích Chiêu hát “Nỗi Lòng”  mãi mà không chán.
Khi  nàng hát bài hát ấy, các bâc nam nhi  trong phòng trà  cám thấy  đau đớn, thổn thức như thể chính mình   thủ phạm đã làm trái tim nàng tan nát.
Tất nhiên cũng  có Nam ca sĩ  làm cho phòng trà đậm chất  say đắm như   Jo Marcel khi hát “Mộng Dưới Hoa”, “Thôi” nhưng dường như Nữ ca sĩ làm chủ không  khí phòng trà nhiều hơn, điều dễ hiểu khi thời đó hầu như đàn ông chiếm gần hết không gian phòng trà.
Vậy đó.  Phòng trà là một nơi mà ca sĩ và người nghe như  được cùng nhau  bước vào một không  gian   mộng ảo,  hư hư,  thực thực trong  âm thanh rã rời của kèn saxo, trong tiếng bập bùng của contrebass. .
Mọi người thường phê phán  rằng khác với ngày trước,   ca sĩ Sài gòn  ngày nay ăn mặc quá hở hang, người đi nghe nhạc thì nhìn thay vì nghe ca sĩ hát. Lầm đấy. Ngày xưa ở phòng trà,  người ta  mê ca sĩ, say đắm ngắm ca sĩ , nghiện  không khí huyền hoặc đầy kịch tính  của phòng trà hơn ngày nay rất nhiều.
Thuở ấy , các  nữ ca sĩ của phòng trà Sài Gòn hầu hết đều mặc áo dài khi đứng trên sân khấu, nhưng dưới ánh đèn mờ ảo,  đôi mắt sâu thẳm, vời vợi buồn  của các nàng  quá là cuốn hút.. Đôi mắt ấy chắc ban ngày cũng bình thường như  mắt của  vợ mình thôi , nhưng trong bóng tối ,  chúng được tô  đậm ở viền mắt  rồi nhạt dần sang màu khói nhang   đã làm cho khán giả  có cảm giác  như đang nhìn ngắm một nỗi niềm u uẩn. Và trái tim đàn ông Sài Gòn ngày ấy  vẫn  hay  bị chấn thương  vì một ánh mắt  u buồn, hờn trách   hơn là vì  một thân hình hở hang nóng bỏng.
  Chàng học trò nghèo  Trịnh Công Sơn  chắc phải nhịn ăn mới có đủ tiền  vào phòng trà ngắm mái tóc  “che nửa mặt hoa” của Thanh Thúy  và khi một giọt nước mắt ứa ra từ  khóe mắt  được tô vẽ rất kỹ của nàng  thì  chàng học trò mười bảy tuổi  đã thất điên bát  đảo,   xuất thần viết nên ca khúc “Ướt  Mi” nổi tiếng.
Nhà thơ Hoàng Trúc Ly cũng là gã si tình chốn phòng trà khi  viết:

“Từ em tiếng hát lên trời
Tay xao dòng tóc, tay vời âm thanh”

Nhà văn Mai Thảo thì hầu như là “con ma” của “nhà hát” Đêm Màu Hồng khi tối nào cũng xuất hiện ở nơi mà ông chỉ cần nghe mỗi   tiếng hát của Thái Thanh.
Và chắc mọi người không quên  mối tình si  của  ký giả Hồng Dương dành cho ca sĩ Lệ Thu.
Khác với tình yêu của chàng trai mới lớn:

“Em  tôi ưa đứng nhìn trời  xanh xanh ”
( Em Tôi-Lê Trạch Lựu)

Tình yêu của người đàn ông  ở phòng trà dành cho ca sĩ là sự  si mê  như mê thuốc lào  “Đã chôn điếu xuống lại đào điếu lên”
Và họ nghiện cảm giác mê  dại  ấy  dù họ biết quá rõ ban ngày  trông nàng  xanh xao, rũ rượi, nàng luôn  ngủ nướng đến 12 giờ trưa, nàng không hề xách giỏ đi chợ nấu cơm ,  khi rảnh nàng đánh tứ sắc, xì phé chứ không ủi quần áo cho ta , khi chùi hết  son phấn  nàng  chẳng đẹp gì hơn vợ ta….
Nhạc sĩ Trường Sa mô tả hay nhất tình yêu rất lênh đênh dành cho một gọng hát:

“Tình trong cơn ngủ mê
Rồi phai trên hàng mi
Chợt khi mình nhớ về
Mộng thành mây bay đi
Còn gì trên đôi tay
Nên thầm hờn dỗi mình
Cho tình càng thêm say”

Phòng trà là như vậy,  và chắc còn lâu lắm Sài Gòn bây giờ  mới  lại  có được  những  phòng trà là nơi  mà âm nhạc làm cho người ta  “phê” như ngày xưa.

Huyền Chiêu
Tháng  ba 2015

No comments:

Post a Comment