GIỚI THIỆU SÁCH MỚI

PHỐ VĂN trân trọng giới thiệu:
 

THI VĂN TẬP NGUYÊN KHUÊ

Tác giả tự xuất bản

 

TỰA NHÀ THƠ NGUYỄN ĐỨC CƯỜNG

BẠT NHÀ THƠ NGUYỄN THỊ KHÁNH MINH

 

TRANH CHÂN DUNG TÁC GIẢ: NGUYỄN KHIẾT MINH

 

TRANH BÌA: RENER BOHMER

 

TRÌNH BÀY BÌA: NGUYỄN NHỊ LAN HÀ

 

DÀN TRANG: NGUYỄN NHỊ LAN HÀ

 

NĂM 2024

 
ĐỌC THƠ NGUYÊN KHUÊ, LÒNG CẢM ĐỘNG
 
Nguyễn Đức Cường
 
Khi đọc đến,
Bóng câm vô thức hiền hòa,
Như pho tượng sống
bước ra từ hình…
Và,
… Bóng nương náu chốn bụi hồng,
Khi nào…
Hình nhập cõi không
Bóng về.
(Hình Cõi Ta Bà Bóng Cõi Hư)
 
Tôi chợt hiểu, những câu trên không chỉ từ một ngẫu nhiên của cảm xúc, một thoáng suy tưởng đơn sơ về Hư Thực của cuộc đời, mà từ những khoảnh khắc sống trôi lăn trên dòng sinh mệnh, nơi ký thác những hoài bão, nơi cưu mang những mất còn. Hình và Bóng tự lúc nào, đã không còn là hai thực thể phân ly, mà cùng hiện thân vào nhau, những khi anh chỉ một mình…
Ly cà phê. Ngồi một mình
Nhâm nhi lặng lẽ buồn tênh xứ người
…
Ly đầy ly cạn ly vơi,
Ly san sẻ nhớ. Ly vời vợi trông.
(Cà Phê Ly Hương)
 
Bao lâu nay, tôi vẫn tin vào những lúc một ai kia chỉ một mình. Chỉ những khi không còn ai cùng chia sẻ nỗi nhớ nhung và hoài niệm, buồn vui nào cũng rất đầy và rất thật. Khi giọt lệ rơi xen lẫn nụ cười, khi một người còn có thể nói chuyện được với quá khứ lúc cô đơn, thì ai có thể thật thà hơn, và… ai có thể trẻ thơ hơn? Những phút giây tĩnh lặng vào chiêm nghiệm ấy, hạnh phúc có thể rộng hơn, đau khổ có thể sâu hơn,  nhưng đích thực là cõi riêng mình!
…
Ta uống một mình, đêm rất cay
Một ly rượu cạn, một ly đầy
Uống nhớ em xa nghìn nghìn dặm,
Uống thèm tri kỷ quấn hai tay
(Đêm Bắc Kinh)
 
Ta đứng khóc giữa đất trời xa lạ
Đêm Cali đêm buốt giá tim người
Nóng làm sao! Nước mắt tuổi năm mươi
(Đêm Đầu Tiên Ở Cali)
 
Và cũng trong những khoảnh khắc một mình đó, Bóng và Hình đôi lúc quyện lẫn vào nhau, băng qua biên giới Tử Sinh, bàng bạc liêu trai và sáng lòa cõi thực, cùng nhập thế và xuất thế trong trái tim của người thơ – Nguyên Khuê.
Tôi về từ cõi chết
Bồng bênh lời ly biệt
Có ai từ nơi Hết
Quay về với tôi không?
Xin nói lời cõi âm
Với người trên dương thế
(Sống Đời Tử Tế)
 
Để rồi sẽ:
Tạ ơn trời, mỗi hoàng hôn xuống chậm
Ta đón thêm vạt nắng ấm từ bi
(Cảm Ơn Đời)
 
Đã biết nhau từ cái thuở mọi ước mơ đều xanh biếc, “đọc” cuộc đời anh trong những tháng ngày điêu linh nhất của vận người lẫn vận nước cho đến hôm nay, nhưng chưa từng một lần nào, tôi được đọc đến thơ anh, cũng chưa từng nghe ai nói anh làm thơ. Dường như là kẻ làm thơ nào cũng vậy, bằn bặt im trên dòng đời, chỉ lên tiếng ở trang thơ…
Thi văn tập HÌNH VÀ BÓNG, những dòng thơ đan xen cùng những tản văn đầy tâm sự, trang trải thành nhiều “phân khúc”, Bóng Hình Sinh Tử - Bóng Hình Lịch Sử - Ký Ức Không Rời và Ký Ức Cùng Gia Đình. Nhưng người đọc có thể bắt đầu từ đâu cũng nhận diện được khí chất của riêng anh: Trượng phu,  Thủy chung và Lãng mạn. Như nước của một dòng sông, bao năm vẫn đồng một vị, và thủy triều vẫn lấp lánh những chân dung đẹp nhất trong đời.
 
Đường về biên giới xa xa
Xe qua xứ Lạng nhớ bà ngoại tôi
Một đời gồng gánh đơn côi
Đau đau vận nước, chơi vơi vận nhà
(Bà Tôi)
…
Cha nợ non sông một cuộc cờ
Nợ tình thi hữu mấy vần thơ
Cờ chưa tan cuộc. Thơ chưa cạn
Cuối bến Vô Ưu đã đợi chờ…
(Sĩ Khí – nhớ về Cha)
…
Mẹ tiễn cha về với gió khơi
Hoàng hôn hun hút bước chân người
Cha đi… để lại trang thơ cũ
Mẹ đọc tàn canh,
Bóng xế rơi…
(Cha Đi)
 
Hình Và Bóng không thiếu những dòng thơ tình, người thơ này đã đặc tả bàn tay của người yêu mình hay đến lạ. Trong hai câu thơ sau đây, những rung động phút ban sơ dâng sóng đến tận trời cao, để sóng mắt hẹn nhau mở một cuộc đời!
Lần đầu nắm lấy tay ngà,
Tôi nghe reo sóng ngân hà trong tim
(Đêm Thu)
 
Và tình bạn, được ký thác vào hạt lệ của tâm giao:
Ta được khóc bên bạn hiền tri kỷ
Lệ hàn huyên thay cho mấy nghìn trùng
Khóc hào khí. Khóc bừng bừng quân tử
Một hành trình bao sinh tử bác ơi…
(Hội Ngộ)
 
Trong Ký Ức Cùng Gia Đình, từng nhân vật anh chị em dần xuất hiện. Mỗi người là một tính cách, một cảnh đời, thật khác biệt nhưng lại không thể tách rời, như một đắp đổi thật cần thiết cho nhau. Vận mệnh của một gia đình, khác gì vận mệnh của cả dân tộc! Khi câu chuyện của từng người, đều hằn sâu một thời kỳ đầy gian truân và khổ lụy. Họ đã tự trang bị cho mỗi cá nhân một tâm thế thật quyết liệt, mặc dù không thể vươn lên, nhưng cũng đủ để sinh tồn trong những ngày tăm tối nhất! Cả gia đình đã băng qua nhiều thời điểm thật cam go và cay nghiệt. Những thách thức cứ dồn dập, như vẫn không hài lòng sau nhiều phép thử về nghị lực của con người. Trong một lúc tuyệt vọng nhất,  cuộc bỏ phiếu trên sinh mệnh cả gia đình được thực hiện. Và may thay, kết quả nghiêng về chữ Sinh, để định mệnh về sau này còn cơ hội đền bù lại cho tất cả.
 
Và cũng để chúng ta còn giây phút này, cầm trên tay thi văn tập Hình Và Bóng, để nhận dạng một kẻ sĩ thật hiếm hoi trong thời đại biết bao điều đang phá sản, để lòng người được an ủi khi những giá trị nhân bản đích thực vẫn còn quanh quất ở đâu đây.
Tôi chợt nghĩ đến Nguyên Khuê, ánh sao Khuê vằng vặc giữa trời nguyên thủy, bút danh ấy, không thể là một tình cờ…
 
California, 17 tháng 11 năm 2024
NGUYỄN ĐỨC CƯỜNG

  

TRỊNH Y THƯ. ĐẰNG SAU TRANG SÁCH

Doãn Cẩm Liên

 

Tác giả Trịnh Y Thư

 

Tôi gấp sách lại ở “Phần IV – Thơ” quyển “Trịnh Y Thư – Văn chương Nghệ thuật và Những điều khác”. Dừng lại để ngẫm xem những gì còn đọng lại trong đầu kể từ chương I cho đến hết chương III.

 

Trịnh Y Thư, ông là ai?

 

   Vì đọc sách là đọc tâm tư tác giả, tôi biết vậy nên mới đoán mò xem ông ấy là người như thế nào? Nhưng cái biết đó có thể sai lệch vì nó đã bị bẻ cong qua lăng kính của mình, tôi biết đấy chứ. Tuy thế, tôi vẫn ghi xuống cái gì mình nghĩ một cách chân thành. Hy vọng rằng cái “chân” thì dễ chấp nhận hơn bất kỳ cái “tay” nào khác.

 

   Đọc Trịnh Y Thư là phải đọc chậm rãi và kỹ lưỡng, vì Trịnh Y Thư không là người phàm! Ông thâm trầm cả từ nội tâm đến bề ngoài. Câu chuyện của ông không phơi bày trần trẫn ra cho độc giả thấy ngay trên mặt giấy. Nó ẩn mình đâu đó trong suốt nhiều trang giấy khiến người đọc phải vận não. Với truyện ngắn Đôi Mắt Của Bóng Đêm, ông dắt độc giả đi từ cảnh này rồi qua cảnh khác, màn một sang màn hai, màn ba, nói theo ngôn từ điện ảnh, và để rồi màn cuối cùng thì mới toang ra một kết cục. Cảnh tàn khốc đến đau lòng. Nhân vật chính của câu chuyện nhận lãnh một “nghiệp quả” đau đớn, thế mà giọng văn ông vẫn cứ êm êm, máy quay vẫn rè rè kêu và ống kính thì vẫn lia chầm chậm cận cảnh này sang cận cảnh khác. Độc giả cảm nhận được cả tính cam nhẫn của nhân vật trong chuyện.

   Cái tài của Trịnh Y Thư là thế. Ông hẳn phải hiểu tâm lý của người đàn ông khi yêu, tâm lý người đàn bà khi được yêu để rồi tả ra ánh mắt của đôi tình nhân khi yêu nhau ra sao nữa kìa!

 

   Đọc Trịnh Y Thư để còn thấy ngôn ngữ ông dùng tuyệt hảo vì tính gợi hình. Một danh từ mới được ông đặt cho đúng chỗ, đúng lúc, đúng ngữ cảnh thì nó làm tròn chức năng minh họa. “Ảnh tượng” của đuôi con mắt tạo thành cái lườm cái nguýt mắt. Trịnh Y Thư bảo đó là điểm duy nhất còn lưu lại cho tình yêu của đôi nam nữ. Quả đúng, nó giống như “bỏ tiêu cho ngọt, bỏ hành cho thơm” vào món ăn tình yêu cho dậy thêm mùi vị, vậy đó!

 

   Ở một bài nhận định về cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, những cụm từ như “Đồ tể lợn”, “Tể tướng người”, “chúa tể”, “lợn-người” được Trịnh Y Thư đem ra làm hình ảnh những người thuộc giai cấp bần cố nông “Bolshevik” trong thời cộng sản thanh trừng, càn quét, đấu tố giai cấp tiểu tư sản để củng cố quyền lực. Nó ghê tởm đến lợm giọng khi ông tả con “lợn Bò” chuyên ăn sách, sách càng nặng ký về tư tưởng nó càng thích ăn và càng thấy ngon. Rồi nó trở nên phè phỡn to phềnh khi cộng sản lên ngôi bá chủ.

 

   Có gì trường tồn mãi mãi đâu, vì cái gì khi đến điểm cực đại thì phải quay trở lại điểm cực tiểu. Quả lắc đong đưa, hết cực này thì trở về cực kia cho đến khi gia tốc bằng không thì nó dừng. Cộng sản quốc tế cũng vậy, năm 1989 “tiếng cười của quỷ sứ tắt ngúm”, bức tường Bá Linh tan vỡ, cộng sản không còn đất sống ở Đức, Ba Lan, Tiệp Khắc, ở những nơi con người hiểu thế nào là tự do.

 

   Với cộng sản Việt Nam thì sao? Thì “nó” lì lợm hơn cộng sản Đông Âu, còn là vì “nó” chưa hiểu hết thế nào là “tự do”. Cho nên “nó” có hai “trận đấu cười”, một năm 1955 “Nhân Văn-Giai Phẩm” và một năm 1986 “Cởi trói văn nghệ sĩ”, cả hai đều do văn nghệ sĩ Việt Nam chủ động đứng lên “cười”. Thế nhưng guồng máy “lợn-người” có vẻ “lợn” thắng thế hơn “người” nên cả hai “trận đấu cười” đều về con số không. “Xôi hỏng bỏng không” Việt Nam vẫn còn nguyên cái “đuôi con cáo”, chỉ có phần “nó” khéo ngồi để che giấu cái đuôi mà thôi!

 

   Trịnh Y Thư còn là một tây ban cầm thủ. Hẳn vậy vì trong tiểu sử của ông ghi rõ ràng là ông chơi guitar, sáng tác nhạc cho guitar, cho piano và ca khúc. Nhạc khúc của ông có ai được nghe chưa? Chắc là có nhưng không thấy phổ biến cho quần chúng lớn, nên phải chờ đến ngày nào đó được nghe thì mới biết ca khúc ông sáng tác hay hay dở?!

 

   Trịnh Y Thư một nhà Tôn giáo học. Tính nhị nguyên, phần cốt lõi của Phật giáo, được ông nêu lên bàng bạc trong các bài viết. Ông còn đề cao tập tục thờ cúng ông bà của người Việt. Là một con người thì có hai phần, phần xác và phần hồn vía. Phần hồn vía còn gọi là thần thức hay tâm thức. Khi con người chết đi chỉ chết phần xác mà thôi. Còn phần tâm thức chẳng bao giờ mất đi mà kết tụ thành thức thứ tám “A lại gia thức” của đời đời con cháu về sau. Do vậy, hình ảnh con cháu xì xụp lễ bái trước ban thờ ông bà là một hình “ảnh đẹp và nhân bản” mà người Việt Nam đã tạo dựng được. Khi lễ ông bà là lúc người trở về hòa nhập với cái “biết nguyên thủy” của vạn pháp. Lúc đó con người chỉ còn cái tính “bản thiện” nổi bật lên rõ ràng nhất. Nó dẹp tan những ganh đua ghen ghét tị hiềm hung ác trong tâm mà con người vì cuộc sống đã để nó lên ngôi và che mờ tính bản thiện muôn thuở này.

 

   Trịnh Y Thư con người thật của ông đã hiện rõ ràng ở truyện ngắn Tự truyện của kẻ đi tìm quá khứ và tùy bút Một kẻ lạ trên phố phường Hà Nội. Ông là người có chiều hướng đi vào nội tâm để tìm hiểu mình là ai. Và rồi ông viết xuống công trình đi tìm này nên độc giả được dịp trở về quê hương làng xã tỉnh Hà Đông, huyện Chương Mỹ, các làng xã Quảng Bị, Đầm Mơ, Chúc Sơn, Chúc Động, Tốt Động, vùng giữa hai con sông Hồng và sông Đáy. Ông giúp cho người đọc ngửi được mùi không khí “man mát” lạnh của tháng 10, mùi phân trâu bò, mùi của vùng chiêm trũng lầy lội nơi vua Lê Lợi khởi binh cứu nước. Quá khứ ùa về tâm của Trịnh Y Thư, nay cũng tràn qua tâm của người đọc. Xem rằng cái quá khứ của một người có đồng điệu với quá khứ của người đọc hay không? Chắc chắn rằng không ít thì nhiều người viết cũng làm rung động ít nhiều cái quá khứ của người kia. Vì rằng thì là mà… quá khứ một khi đã đi qua rồi thì đi mãi đi mất tiêu, nhưng hồn thiêng của nó vẫn còn đọng lại ở đâu đó gọi là “hồn thiêng sông núi, lũy tre, miếu chùa…” mà chỉ có người cầu mong mới nhìn ra được “nó”.

 

    Hà Nội, Huế, Sài Gòn ba thành phố lớn làm nên ba đặc tính rất Việt mà người Việt Nam nào cũng muốn nhận lãnh. Thế nhưng Hà Nội dường như nổi trội hơn hết vì tính bề dài lịch sử của nó. Đó là tính cổ lịch sử của trống đồng, tượng Phật đồng đen; tính lãng mạn của các văn nghệ sĩ còn vương vấn đâu đây. Họ đã thổi vào bát phở, đĩa bánh cuốn, tô bún ốc, chiếc bánh tẻ… và đã làm nên nỗi bối rối mà “kẻ lạ trên phố phường Hà Nội” phải thẫn thờ!

 

   Ha haaa… nhờ thế mà độc giả mới mày mò ra được một tí gì gọi là “Trịnh Y Thư”.

 

    Trịnh Y Thư! Trịnh Y Thư!… cứ bị gọi tên liên hồi trong đoạn văn ngắn này, chắc cũng khiến ông nhảy mũi hắt xì liên tục. Nhưng yên chí cái nhắc nhở này chỉ là một “quả lành” ông nhận lãnh, vì cái nhân ông làm ra toàn là nhân tốt đẹp thì cớ gì có thể tạo ra được quả xấu cho được!?

Chúng ta đều đồng ý như vậy, đúng không ạ?

 

DOÃN CẨM LIÊN

(California, ngày 17 tháng 2, 2025)

 

GHI CHÚ:

Trịnh Y Thư: Văn chương Nghệ thuật và Những điều khác là ấn bản đặc biệt về tác giả TYT do tạp chí Ngôn Ngữ thực hiện, phát hành tháng Tám, 2024.

Để mua sách, xin bấm vào một trong hai đường dẫn sau:

Ngon Ngu An Ban Dac Biet Trinh Y Thu by Trinh Y. Thu, Paperback | Barnes & Noble® (barnesandnoble.com)

 Amazon.com: Tạp Chí Ngôn Ngữ Số Đặc Biệt - Trịnh Y Thư - Văn chương - Nghệ thuật & ... - groundwood paper) (Vietnamese Edition): 9798330332601: Trinh, Y Thu: Books

Hoặc liên lạc với tác giả qua địa chỉ email sau để mua sách có chữ ký của tác giả:

trinhythu@gmail.com

 

HẸN ANH VỀ VĨ DẠ NGẮM MƯA BAY

Hoàng Thị Bích Hà

 

Vĩ  Dạ

 

Trời Vĩ Dạ vẫn xanh màu thu biếc

Nắng hàng cau ngày ấy vẫn còn đây

Dây trầu xanh vẫn nồng mùa hạ cũ

Mắt nâu buồn, gợi thoáng khách phương xa

 

Anh có về hãy ghé bến Đông Ba

Chờ em sang chung thuyền về Vĩ Dạ

Một dòng sông có xa chi là mấy

Mà sao anh e ngại bến đò Cồn?

 

Mái tóc xanh của một chiều thu ấy

Xỏa vai gầy buổi ấy lá me bay

Phía Đập Đá thoảng mùi hương bắp dậy

Chén chè Cồn thơm thảo đợi người xa

 

Anh hỏi em Huế bây chừ tháng mấy?

Để mà chi khi Huế cả bốn mùa

Tiếng sông Hương và sương chiều bảng lảng

Bóng trăng ngà, thành quách thuở vàng son

 

Thu còn nhớ cả chiều xuân của Huế

Mùa đông trời se lạnh, nhớ không anh?

Tà áo bay phía Trường Tiền tan lớp

Hẹn anh về Vĩ Dạ ngắm mưa bay!

HTBH