ĐI HAY VỀ

nguyễn quang chơn

Góc phố xưa. Hình Intenet

Hôm qua ngồi uống bia với người bạn thân từ SG ra ĐN giỗ cha. Mình cũng vừa đi xa về. Quán bên bờ sông Hàn thơ mộng và gió mát. Những chiếc thuyền du lịch đang chòng chành trên sóng, làm gợi nhớ một tai nạn lật thuyền vừa mới xảy ra...., ly bia lạnh ngon mà bỗng đượm buồn khi hai đứa lan man qua đề tài xã hội, văn hoá, và đời sống...

Người bạn bỗng nhìn xa xăm: "nói thiệt với ông, bây giờ đến ĐN, tôi không biết phải gọi là ĐI hay VỀ". Ôi câu nói chân tình! Tôi nhớ nhiều bạn bè tôi ở khắp địa cầu cũng từng hỏi tôi câu ấy khi thi thoảng họ về VN thăm quê hương...

Sao lại Đi. Phải Về chứ. Có ai nói đi nhà, đi quê ...đâu, phải về nhà, về quê... Và thật sự, những người xa xứ luôn đau đáu nhớ quê. Họ luôn muốn tìm về quê quán cũ để thấy mẹ, thấy cha, thấy anh em bè bạn và, những cảnh cũ người xưa, những món ăn ngày cũ, những ngôi trường ngày thơ...như Bùi Giáng: "Hỏi tên? Rằng biển xanh dâu. Hỏi quê? Rằng mộng ban đầu đã xa" về, là tìm đến những mộng ban đầu. Nhưng những mộng ban đầu đó nay có còn không?

Cha mẹ già đã không còn nữa. Anh chị em tứ tán mỗi người một nơi, mỗi phương trời. Bạn bè đa số xa xôi. Lòng người cũng nổi trôi theo thời cuộc. Những phận đời còn tại quê cũng héo hắt long đong... Trường cũ đã đổi tên các du kích, các lãnh đạo đảng, hoặc đã đập bỏ, xây mới..., phố phường đầy sự bất an, hàng quán đầy sự đe doạ. Và hiện tại đây thì biển với thuỷ sản..., cũng là nỗi e dè...

Người trên phố cũng đã đổi thay khuôn mặt, phong cách. Nhiều giọng nói lạ ồn ào, thô bỉ tại những nơi công cọng. Cái văn hoá ngày xưa đã được thay bằng những "văn hoá" mới. Hằn học, vụ lợi, vô cảm... Chùa chiền đều đồng loạt được tu sửa mới to lớn, màu mè. Bước vào thấy lạc lõng với nhiều sư ánh mắt thiếu thiện lương...

Quê hương xa lạ lắm rồi nên biết là về quê hay đi quê đây? Có còn quê chi nữa đâu mà về! Tan nát hết rồi những "mộng ban đầu". Ở xa thì nhớ. Mà về thì thấy mình lạc lõng, lo lắng, bất an ở ngay tiếng nói, dòng sông, bờ bãi, món ăn của chính mình, lại ngao ngán muốn đi...

Đi, hay về lại một nơi quê hương mới, ở đó có những tình thân mới, giọng nói khác, nhưng ấm áp tình người. Tự do, an toàn và thấy mình được bảo vệ bởi pháp luật, bởi nhân quyền...

Ôi bao giờ để những người con xa xứ được quay về và thấy lại đúng quê hương. Quê hương của những giấc mộng ban đầu???....

Nguyễn Quang Chơn

ĐN 18.6.16

Tặng Trần Ngọc Tuấn, Tạ Long Đỉnh